Sản xuất theo thị trường - chuyện không dễ

Lộ trình bình đẳng về thị trường nguyên liệu thủy sản theo cam kết WTO đang gần kề. Các doanh nghiệp (DN) có quyền mua nguyên liệu nơi nào rẻ hơn, trong khi người sản xuất đang loay hoay với khắc phục tôm chết. Người sản xuất, kẻ thu mua, người tiêu thụ xem ra vẫn chưa gặp nhau ở mặt hàng tôm nuôi.

Hầu hết người nuôi tôm ở đồng bằng sở hữu ít ruộng đất nên khó liên kết trong chuỗi giá trị về con tôm. Ảnh: N.H

Nông dân chịu thiệt

Để giảm dần tình trạng tôm chết hàng loạt, gây khó khăn cho người nuôi, đẩy nhanh hiệu quả bền vững cho người nuôi, các tỉnh ĐBSCL đang xây dựng mô hình nuôi tôm khép kín theo tiêu chuẩn VietGAP. Một cánh đồng mẫu lớn cho con tôm nuôi cũng được xây dựng. Tại Sóc Trăng đã có ít nhất 10 “cánh đồng mẫu lớn” nuôi tôm như vậy. Đó là các hiệp hội nuôi tôm, các DN được cấp đất nuôi tôm với diện tích lớn từ 40 ha trở lên. Tại Bạc Liêu, UBND tỉnh cấp phép hàng loạt cho các DN nuôi tôm công nghiệp theo tiêu chuẩn nói trên. Cà Mau là tỉnh mới bắt đầu nuôi tôm công nghiệp – bán công nghiệp (CN–BCN) cũng hướng đến mô hình này. Tỉnh Cà Mau đã xây dựng 3 mô hình theo tiêu chí này. Ông Tô Quốc Nam, Phó Giám đốc Sở NNPTNT Cà Mau cho biết: “Sản xuất hướng đến tiêu chuẩn an toàn là mục đích chính của ngành nông nghiệp Cà Mau nên không chỉ cây lúa mà con tôm, con cua cũng dần sản xuất theo chuẩn”.

Hướng đến nền nông nghiệp sạch, sản xuất quy mô lớn, chủ động trong sản xuất là mục tiêu lâu dài của ngành thủy sản các tỉnh ĐBSCL. Tuy nhiên, đây thật sự là điều không dễ trong bối cảnh tất cả quyền sử dụng đất đều của người dân, hộ gia đình. Họ sở hữu đất đai ít, nhỏ lẻ trong cùng một vùng nuôi có hộ lại không muốn nuôi theo mô hình CN–BCN. Ông Nguyễn Văn Khởi, Phó giám đốc Sở NNPTNT Sóc Trăng phân tích: “Hiện tại Sóc Trăng có 48.000 ha nuôi theo mô hình CN-BCN, nhưng có đến trên 50.000 hộ dân nuôi. Đất đai của họ mỗi người một cách, một tính khác nhau nên muốn hướng người nuôi vào nuôi quy mô lớn, có sự kiểm soát chặt về dịch bệnh, thức ăn, con giống là điều không dễ. Trong khi đó, chuyện tích tụ ruộng đất, quy hoạch vùng nuôi vẫn còn là một câu chuyện dài, chưa có hồi kết”.

Xây dựng vùng nguyên liệu tôm nuôi phục vụ cho các nhà máy chế biến thủy sản theo kiểu ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm các tỉnh đang hướng tới. Tuy nhiên, theo ông Khởi, không thể tất cả gần cả triệu ha mặt nước nuôi tôm với hàng trăm ngàn nông dân đều ký hợp đồng với các nhà máy. Chính vì vậy những người nuôi tôm nhỏ lẻ, những hộ nuôi quảng canh, nuôi theo mô hình thả thưa sẽ bị loại khỏi cuộc chơi cung cầu nếu chuỗi giá trị về con tôm được xác lập. Điều này đồng nghĩa với việc đẩy người nông dân vào chỗ khó.

Khó trách DN

Giá hạ, tôm khó nuôi khiến cho nông dân khốn khó, họ càng lao đao đao, hoang mang hơn khi đón nhận thông tin các DN chế biến thủy sản xuất khẩu Việt Nam nhập tôm nước ngoài về chế biến. Ông Nguyễn Văn Hảo, ấp 16, xã Vĩnh Hậu A, huyện Hòa Bình, Bạc Liêu boăn khoăn: “Sao nhà nước không mua tạm trữ tôm theo kiểu mua tạm trữ lúa mà để cho các DN nhập tôm nước ngoài về chi làm hại tụi tui. Họ làm vậy khác nào chở củi về rừng”.

Tuy nhiên, “rừng” bây giờ củi đã không còn tốt nữa. Ông Trần Văn Thuận, Chủ tịch Hiệp hội Chế biến xuất khẩu thủy sản Cà Mau nêu thông tin: Hiện tại các nhà máy chế biến thủy sản tại Cà Mau đang tồn đọng một lượng hàng trong kho rất lớn, không xuất khẩu được. Không phải do kém chất lượng mà do mức giá bán trên thị trường thế giới kém cạnh tranh hơn, nếu bán rẻ các DN bị cho là phá giá và sẽ lỗ nặng do đã mua giá cao thù trước. Các chi phí vận chuyển, lưu kho, lãi vay đè nặng trên vai DN.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Thiện Hải, Chủ tịch VASEP thẳng thắn: “Hiện tại các DN đang rất khó khăn trong xuất khẩu. Các DN đang bị cạnh tranh quyết liệt về giá trên thị trường thế giới. Do tình trạng suy thoái kinh tế nên các nước nhập khẩu chọn những mặt hàng nào rẻ hơn, trong khi đó Việt Nam không đáp ứng được. Tôm nguyên liệu của Việt Nam hiện cao hơn các nước khoảng 1 USD nên rất khó cạnh tranh. Để duy trùy sản xuất, một số DN nhập tôm nguyên liệu về chế biến nhưng không đáng kể, không làm ảnh hưởng đến thị trường tôm nguyên liệu. Chúng tôi rất thấu hiểu người dân, nhưng không thể mua giá nguyên liệu cao rồi chế biến thành phẩm bán giá thấp được”.

Ông Hải đề xuất, đã đến lúc người nuôi tôm phải xem mình là người sản xuất, làm ra sản phẩm và phải tìm thị trường. Và tập dần bán những gì thị trường cần chớ không phải bán những gì mình có. Mục tiêu này xem ra còn lâu lắm người nuôi tôm đồng bằng mới đạt tới. Và trong khi chờ đợi, họ sẽ chịu nhiều thiệt thòi do cách sản xuất nhỏ lẻ, thiếu thương hiệu, kém cạnh tranh nếu như thiếu sự trợ giúp từ phía nhà nước, nhà khoa học và nhà DN trong chuỗi giá trị về con tôm.

Nhật Hồ

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005