Nghịch lý xuất khẩu thủy sản: Kim ngạch tăng, người nuôi vẫn lỗ

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong 8 tháng đầu năm 2012 kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt 3,95 tỷ USD, tăng so với cùng kỳ năm ngoái (3,8 tỷ USD). Xuất khẩu tăng trong thời buổi kinh tế còn khó khăn là đáng mừng, song có một nghịch lý là hàng loạt hộ nuôi thủy sản và không ít doanh nghiệp lại bị lỗ nặng.

Thu hoạch cá tra

Lỗ triền miên

Chiều 23-9, chúng tôi trở lại huyện Hồng Ngự và thị xã Hồng Ngự, vùng nuôi cá tra chủ lực của tỉnh Đồng Tháp, tới đâu cũng thấy người dân rầu lo bởi giá cá sụt giảm. Ông Nguyễn Khắc Phục, hộ nuôi cá tra chuyên nghiệp ở phường 4, thị xã Hồng Ngự chua chát: “Vài ngày nay giá cá tra loại 1 (dưới 1 kg/con) sụt còn 22.000 - 22.200 đồng/kg, riêng cá quá lứa từ 1 kg/con trở lên giá chỉ 20.000 đồng/kg, có nơi 19.500 đ/kg; người nuôi lỗ nặng, bởi chi phí giá thành tới 24.000 đồng/kg”. Ông Nguyễn Trạng Sư, Phó Chủ tịch UBND huyện Hồng Ngự thừa nhận, người nuôi cá tra năm nay lỗ liên tục. Hiện giá cá xuống thấp và khó tiêu thụ, nên nhiều hộ buộc phải giảm cho ăn để cá chậm lớn nhằm “chờ giá”. Riêng cá quá lứa đành phải bán lỗ, bởi càng để lâu - cá càng lớn sẽ lỗ nhiều hơn.

Trong khi đó, nhiều hộ nuôi tôm cũng khốn đốn vì dịch kéo dài làm tôm chết hàng loạt. Ông Phạm Văn Quắn, xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang (Trà Vinh) cho biết: Thả 2 đợt hơn 400.000 con giống, tôm chưa được 1 tháng tuổi thì chết, mất trắng 150 triệu đồng. Ở Bến Tre, Sóc Trăng, Cà Mau… nhiều hộ nuôi tôm trắng tay vì dịch bệnh. Bức xúc nhất của người nuôi là đến giờ này tôm chết do bệnh gì, phòng trị ra sao vẫn chưa được các ngành chức năng tìm ra. Điều này khiến người nuôi bất an, không biết có nên nuôi nữa hay tiếp tục treo ao.

Doanh nghiệp hoạt động cầm chừng

Người nuôi thủy sản lâm nạn, doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cũng chẳng khá hơn. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, từ đầu năm đến nay doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn, thị trường, thiếu nguyên liệu, tính cạnh tranh cao… Vì thế, chỉ sau quý 1-2012 đã có 330 doanh nghiệp thủy sản rơi rụng. Đáng lo ngại là nhiều tháng qua chỉ có 30% nhà máy chế biến tôm và cá tra hoạt động được 70% công suất; 30% nhà máy hoạt động từ 50% công suất trở xuống; 20% hoạt động dưới 30% công suất; và 20% còn lại ngưng hoạt động.

Theo ông Nguyễn Văn Đạo, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Gò Đàng: “Thời gian qua doanh nghiệp thủy sản (nhất là cá tra) ra đời quá dễ. Có nhiều doanh nghiệp ngoài ngành như bất động sản, du lịch, lúa gạo… dù không rành về thủy sản cũng ùn ùn đầu tư xây nhà máy thủy sản, bởi họ nghĩ đây là lĩnh vực “dễ ăn”. Chính sự phát triển tràn lan dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, bán phá giá, làm hàng kém chất lượng… gây mất uy tín của ngành. Đáng lo ngại, đa phần các doanh nghiệp thủy sản yếu kém về vốn, chủ yếu dựa vào nguồn vay ngân hàng. Vì vậy, khi ngân hàng siết chặt tín dụng, cộng với lãi suất cao khiến hàng loạt doanh nghiệp chết yểu”.

Các nhà chuyên môn cho rằng, ngành thủy sản phát triển kiểu tự phát, quản lý của nhà nước không theo kịp. Từ vùng nuôi cho đến thu hoạch, chế biến, xuất khẩu, chưa được kiểm soát chặt. Không ít doanh nghiệp chỉ chú trọng lợi nhuận trước mắt mà không đầu tư chiều sâu, thiếu xây dựng vùng nguyên liệu, thương hiệu… Sự liên kết giữa doanh nghiệp với nhau, và doanh nghiệp với người nuôi luôn xảy ra trục trặc, mâu thuẫn về quyền lợi. Những hạn chế trên đã kìm hãm sự phát triển của ngành thủy sản, trong đó rõ nhất là cá tra, dù nước ta “độc quyền” về mặt hàng này nhưng vẫn luôn bán ra thế giới với giá thấp và thường bị ép giá. Có thể nói, kim ngạch xuất khẩu thủy sản tăng là nhờ vào số lượng, song chất lượng và lợi nhuận thu về chưa tương xứng. Càng lo hơn là ngành thủy sản chưa tìm ra mô hình phát triển bền vững, trong khi tính rủi ro ngày càng cao.

Ông Nguyễn Văn Đạo đề xuất ngành chức năng siết quản lý từ vùng nuôi đến chế biến, xuất khẩu. Cần có tiêu chuẩn, tiêu chí rõ ràng. Doanh nghiệp nào đủ điều kiện về nhà máy, sản phẩm đạt chất lượng mới cho xuất khẩu; và giá xuất cũng được kiểm soát chứ không để bán tràn lan như lâu nay. Đối với người nuôi cũng vậy, phải nằm trong vùng quy hoạch, có vốn, kỹ thuật…

Ông Lê Minh Hoan, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, cho biết, tỉnh xác định cá tra là thế mạnh. Tuy nhiên không chủ trương phát triển đại trà, chạy theo số lượng. Quan điểm của Đồng Tháp là sự tăng trưởng về thủy sản phải gắn với quyền lợi, lợi nhuận của người nuôi. Có như vậy việc tăng trưởng mới ý nghĩa và bền vững được.

Huỳnh Phước Lợi

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005