Khủng hoảng tôm, cá tra ở ĐBSCL

Sản xuất, kinh doanh cá tra và tôm nước lợ, hai ngành chủ lực của thủy sản ĐBSCL cũng như cả nước, đang ở giai đoạn khó khăn chưa từng có, hệ quả của quá trình phát triển chiều rộng.

Cá tra bố mẹ sản xuất giống ở Hồng Ngự. Ảnh: Thanh Hải.

Vòng xoáy khủng hoảng

Ông Trương Hồng Hải ở thị trấn Cái Nhum (Mang Thít, Vĩnh Long) có 9.000 m2 ao nuôi cá tra, than thở tình trạng giá cá rẻ mà bán khó. Giá thành 24.000 đồng/kg, cá loại tốt nhất chỉ bán được 22.000 đồng/kg, còn bị chê ỏng eo.

Người nuôi cá tra ĐBSCL đang rơi vào hoàn cảnh tương tự giữa năm 2008, chỉ khác hồi đó sản lượng cá tra nguyên liệu thừa so với công suất nhà máy chế biến, còn nay thì ngược lại.

Hồi giữa năm 2008, mới 57 doanh nghiệp có nhà máy chế biến và nhiều ý kiến đòi hỏi doanh nghiệp xuất khẩu cá tra phải có nhà máy chế biến. Sau đó, diễn ra sự “bùng nổ” nhà máy chế biến cá tra mà Tổng cục Thủy sản đánh giá là “thiếu kiểm soát”.

ĐBSCL hiện có khoảng 100 nhà máy chế biến đông lạnh cá tra, tổng công suất gần 1 triệu tấn sản phẩm/năm.

Trong lúc, sản lượng cá tra nguyên liệu chỉ hơn 1 triệu tấn/năm, nghĩa là nguyên liệu chỉ đáp ứng hơn nửa công suất, nên bình quân các nhà máy đang hoạt động 60% công suất.

Năm nay sản phẩm cá tra xuất khẩu liên tục giảm giá. Mặc dù Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) thống nhất giá sàn trên 3 USD/kg nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn xuất 2,4 - 2,6 USD/kg.

Con tôm nước lợ còn lao đao hơn. Dịch bệnh kéo dài từ năm 2011 đến nay chưa dứt, làm cho tỉnh Sóc Trăng, nơi có diện tích nuôi tôm công nghiệp lớn nhất ĐBSCL, thiệt hại hơn 4.000 tỷ đồng và 14 nhà máy chế biến luôn thiếu nguyên liệu.

Tỉnh Trà Vinh, sản lượng tôm nuôi giảm gần 50% nên nhiều nhà máy chế biến hoạt động cầm chừng. Tỉnh Cà Mau có 34 nhà máy chế biến tôm xuất khẩu cũng chỉ hoạt động dưới 50% công suất.

Giá tôm nguyên liệu lại liên tục giảm, có lúc tôm sú 30 con/kg chỉ còn 125.000 đồng/kg, giảm hơn 100.000 đồng/kg so với năm ngoái. Theo VASEP, đến ngày 15-10, kim ngạch xuất khẩu tôm sú giảm 12,3% so với cùng kỳ năm trước.

Sản lượng nuôi vượt quá công suất chế biến đã gây nhiều thiệt hại, nay ngược lại thì thiệt hại cũng không nhỏ và còn ẩn chứa nguy cơ lớn hơn.

Tại cuộc họp do Bộ Công Thương tổ chức ngày 24-10, tại TP Cần Thơ, TGĐ Cty Cổ phần Thủy sản Sạch Việt Nam (VINA CLEANFOOD) Võ Văn Phục cho rằng, hơn 50% nhà máy chế biến thủy sản ở ĐBSCL đang khốn đốn.

Đặc biệt, ông Phúc nói “trên 80% nhà máy ra đời từ nguồn vay của Ngân hàng Phát triển Việt Nam, đang trên bờ vực phá sản”.

Qua phà Phú An sang cù lao Long Phú Thuận (Hồng Ngự, Đồng Tháp), trung tâm sản xuất cá tra giống ĐBSCL.

Hồi trước, con cá tra tự nhiên đẻ trứng trên thượng nguồn sông Mê Công, trứng theo bọt nước trôi đến Long Phú Thuận vào đầu mùa lũ, nở thành cá bột li ti như hạt gạo và dân chèo ghe xuồng đi múc về ươm giống để bán.

Từ thập niên 1990 đến nay, bà con cho cá tra sinh sản nhân tạo, hằng năm, Hồng Ngự cung cấp khoảng 80% cá bột và 50% cá tra giống cho ĐBSCL.

Trên cù lao Long Phú Thuận, ông Hồ Văn Lù ở xã Phú Thuận B, người có gần 40 năm sản xuất giống cá tra, nói. Khi cá giống được giá, cá bố mẹ bị dùng thuốc kích thích ép đẻ quá nhiều, khi giống mất giá thì cá bố mẹ lại bị bỏ đói, còn cho sinh sản cận huyết.

Ông Lù kể rằng, trước đây ươm cá giống bằng hột gà với cá linh 3 tháng mới bán, nay nuôi bằng thức ăn Tomboy với sữa đậu nành, hơn tháng đã bán.

Nên ở xứ ươm giống cá tra, bà con nói chưa bao giờ hao hụt như bây giờ, từ cá bột lên cá giống chỉ còn 30 - 40%. Dưới vùng nuôi cá tra, người dân cũng than thở tỷ lệ giống hao hụt quá lớn, tỷ lệ sống chỉ được 60 - 70%.

Bộ NN&PTNT có chương trình thay thế đàn cá tra bố mẹ thoái hóa và Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản 2 đã chuyển giao cho ĐBSCL hơn 85.000 con cá tra bố mẹ chất lượng cao, trong đó huyện Hồng Ngự nhận được 33.500 con. Nhưng bà con sản xuất giống nói, phải vài năm nữa mới phát huy hiệu quả.

Con tôm giống ở ĐBSCL còn gian truân hơn vì tại chỗ chưa đủ đáp ứng, phải mua thêm từ miền Trung. Ông Trần Tuấn Phong, Trưởng một trạm kiểm dịch giống thủy sản ở cửa ngõ tỉnh Sóc Trăng cho biết, Trạm không được phép giữ xe nên có khi lấy mẫu, kiểm tra phát hiện dịch bệnh thì giống đã được chở đi, bán hết rồi.

Sản xuất giống, khâu đầu tiên đặc biệt quan trọng với chuỗi sản phẩm cá tra, tôm xuất khẩu mà như thế, dễ hình dung chất lượng các khâu tiếp theo. Kiệt quệ và nợ nần

Đoàn đại biểu Quốc hội khóa XIII của tỉnh Sóc Trăng đi dự kỳ họp thứ Tư này, được Hiệp hội tôm Mỹ Thanh gửi cho một lá thư “khẩn cầu” để mang ra Hà Nội.

Hiệp hội tôm Mỹ Thanh gồm những người nuôi tôm kỹ thuật cao ở vùng ven biển Mỹ Thanh (Sóc Trăng), làm nên cánh đồng nuôi tôm công nghiệp lớn nhất ĐBSCL, nhiều năm thắng lợi nhưng hai năm nay khốn đốn vì dịch bệnh. Chủ nhiệm Nguyễn Văn Nhiệm nói: “Chúng tôi đã kiệt quệ, gần như không còn vốn để thả nuôi vụ 2013 tới đây”.

Thư có đoạn: “Hiện nay, nhiều người nuôi tôm bỏ ao, treo ao, nhiều công ty chế biến tôm xuất khẩu đang lâm vào tình trạng phá sản (...) nếu không có sự hỗ trợ từ Chính phủ sẽ rất khó”.

Thư đề nghị, con tôm được giãn nợ vay cũ 24 tháng, cho vay mới với lãi suất 11% như đối với cá tra trong Công văn 1149 ngày 18-8-2012 của Thủ tướng Chính phủ.

Thế nhưng, con cá tra dù đã được Chính phủ hỗ trợ thì nhiều người nuôi vẫn “treo ao”.

Ông Hồ Văn Vàng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản tỉnh Vĩnh Long, cho rằng không dễ vay vốn lãi suất thấp vì người nuôi cá tra đang có nợ xấu hoặc không còn tài sản để thế chấp.

Nợ nần của ngành thủy sản thì vẫn nóng bỏng, đang làm xáo trộn nhiều vùng quê, đe dọa gây ra những tàn phá chưa lường hết được.

Chuyện nợ của Cty Cổ phần Thủy sản Bình An ở Cần Thơ vừa lắng dịu, ở tỉnh Sóc Trăng lại bùng lên vụ Cty TNHH Phương Nam nợ hơn 1.600 tỷ đồng, gấp hơn 5 lần vốn điều lệ 300 tỷ đồng.

Ông Lâm Ngọc Khuân, Chủ tịch HĐQT Cty Phương Nam, đi Mỹ chữa bệnh (theo lời ông) từ đầu năm đến nay chưa về, cùng với vợ con, để món nợ mặc cho 7 ngân hàng “tái cơ cấu”.

Những ví dụ tương tự có thể kể rất nhiều. Phó Chủ tịch VASEP Nguyễn Hữu Dũng nói “thủy sản không còn hấp dẫn”. Hơn thế, thủy sản đang làm nhiều người lo sợ, hoang mang, từ nuôi trồng đến chế biến và cả các ngân hàng.

Sáu Nghệ

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005