Phát triển mô hình tôm - lúa mang lại lợi ích kép

Dù đã trải qua nhiều thăng trầm, song qua thời gian, mô hình luân canh tôm - lúa đã thể hiện nhiều ưu thế phù hợp với xu thế phát triển chung; nhất là tạo ra sản phẩm sạch, mang lại hiệu quả kinh tế cao và bền vững.

XU THẾ PHÁT TRIỂN

Theo ngành Nông nghiệp các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), mô hình tôm - lúa ở khu vực này đã nhen nhóm cách đây hàng chục năm khi người trồng lúa thấy tôm, cá phát triển tốt trong ruộng lúa và đem lại sản lượng đáng kể sau mỗi vụ thu hoạch.

Tuy nhiên, mô hình này dần bị lãng quên và người dân chuyển sang độc canh con tôm khi việc trồng lúa tỏ ra kém hiệu quả do giống lúa dễ bị sâu bệnh, năng suất thấp, trong khi lợi nhuận của con tôm trong thời điểm này rất cao, ít rủi ro dịch bệnh.

Qua nhiều năm nuôi tôm thâm canh liên tục, ao tôm bị lão hóa, mầm bệnh ngày càng nhiều, nghề nuôi tôm bộc lộ nhiều rủi ro thì một số nông dân lại nghĩ đến việc đưa cây lúa trở lại luân canh với con tôm. Lúc này, hiệu quả mang lại thật bất ngờ vì môi trường ao nuôi tôm được cải thiện, mô hình tôm - lúa mang lại hiệu quả cao. Đáng chú ý, từ khi một vài địa phương tìm ra được các giống lúa mới cho phẩm chất gạo ngon cơm, năng suất cao thì mô hình này liên tục được mở rộng.

Tại Sóc Trăng, mô hình tôm - lúa được hình thành đầu tiên tại huyện Mỹ Xuyên với diện tích chỉ vài chục ha, sau đó đã nhanh chóng mở rộng ra 8.000 ha vào năm 2009, rồi phát triển mạnh tới 19.000 ha hiện nay và mở rộng sang các địa phương khác trong tỉnh, hình thành vùng sản xuất tôm - lúa theo hướng liên kết, bền vững.

Cùng lúc đó, nông dân các tỉnh ven biển: Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Trà Vinh cũng bắt tay với mô hình tôm - lúa có hiệu quả.

Thí điểm mô hình tôm - lúa ở huyện Tân Phú Đông mang lại lợi nhuận cao cho nông dân.

Hiện nay, Kiên Giang là tỉnh có diện tích nuôi tôm quảng canh cải tiến lớn nhất ĐBSCL với diện tích lên tới 66.000 ha. Gần đây, mô hình độc canh nuôi tôm tỏ ra kém hiệu quả do dịch bệnh tăng cao nên nhiều hộ đã chuyển sang hệ thống luân canh tôm - lúa, nhờ đó nhiều hộ đã trở nên khá, giàu với mô hình sản xuất bền vững.

Trên cơ sở sản xuất thực tế, ngành Nông nghiệp tỉnh này cũng đã đề xuất quy trình sản xuất tôm - lúa thích hợp với những giống lúa chất lượng cao (OM2517, OM900, AS996, OM6162, ST5), tôm giống sạch bệnh, nuôi với mật độ thưa.

Là tỉnh có diện tích nuôi tôm quảng canh cải tiến lớn thứ 2 với diện tích 43.000 ha, Cà Mau cũng đang hướng tới mô hình sản xuất tôm - lúa bền vững với những kết quả bước đầu khả quan. Nhiều mô hình sản xuất thực tế cho thấy, nếu nuôi độc canh tôm quanh năm thì năng suất tôm chỉ đạt từ 250 - 400 kg tôm/ha, nhưng nếu luân canh tôm - lúa thì năng suất tôm bình quân cao hơn từ 50 - 100 kg/ha, cộng với 3,5 tấn lúa sạch, chi phí thấp.

Tiền Giang có 4.000 ha nuôi tôm, trong đó có 2.000 ha nuôi theo hình thức quảng canh cải tiến. Trong vụ tôm năm 2010 và 2011, một số hộ nuôi tôm ở huyện Tân Phú Đông đã xuống giống lúa mùa địa phương (giống lúa Hai Bông) năng suất đạt mỗi vụ bình quân từ 3 - 3,2 tấn/ha.

Trong khi đó, kết quả thử nghiệm trồng một số giống lúa chất lượng cao luân canh với nuôi tôm của Phòng NN&PTNT huyện Tân Phú Đông cho thấy 2 giống lúa OM 4900 và OM 6796 đạt năng suất mỗi vụ từ 6 - 7 tấn/ha.

Trên cơ sở này, UBND huyện Tân Phú Đông đã đề nghị tỉnh hỗ trợ 66,7 tấn lúa giống OM 4900 và OM 6976 cho hai xã Phú Tân và Phú Đông để góp phần thay đổi tập quán sản xuất, giải quyết một phần vốn đầu tư sản xuất cho hộ nghèo; đồng thời nhân rộng mô hình tôm - lúa theo hướng sản xuất nông nghiệp bền vững.

MANG LẠI LỢI ÍCH KÉP

Tại hội nghị bàn về việc sản xuất tôm - lúa ven biển ĐBSCL được tổ chức tại Sóc Trăng vừa qua, PGS-TS. Phạm Văn Dư, Phó Cục trưởng Cục trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết,Việt Nam là một trong số ít những quốc gia trên thế giới có điều kiện thuận lợi cho việc vừa nuôi tôm và trồng lúa trong cùng một vùng.

Nhiều chuyên gia ngành Nông nghiệp cho biết, việc trồng lúa trên đất nuôi tôm không xảy ra sự “xung đột” nào trong quá trình sản xuất mà còn mang lại lợi ích kép. Vào mùa khô, nước ngoài sông rạch mặn thì lấy vào nuôi tôm, đến khi mưa xuống nước ngọt trở lại thì tích trữ trồng lúa. Thực tế đã chứng minh, khi hệ thống luân canh tôm - lúa xuất hiện thì nước mặn được đưa vào nuôi tôm, rồi sau đó chuyển sang vụ lúa thì cả hai đối tượng này đều phát triển tốt.

Trong hệ thống canh tác tôm - lúa, sau khi nuôi một vụ tôm thì tiến hành trồng một vụ lúa, khi đó những chất thải hữu cơ dưới đáy ao sau khi thu hoạch tôm sẽ làm cho ruộng lúa trở nên màu mỡ, nên người trồng lúa chỉ bón một lượng nhỏ phân là đáp ứng nhu cầu phát triển của cây lúa.

Bên cạnh đó, để tránh ảnh hưởng đến tôm nuôi, người thực hiện mô hình phải áp dụng các biện pháp phòng bệnh tổng hợp, ít sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (giảm từ 70 – 80% theo khảo sát của ngành Nông nghiệp Kiên Giang). Vì vậy, trồng lúa trong mô hình này có chi phí thấp, lợi nhuận tăng lên đáng kể.

Ngược lại, nuôi tôm sau vụ lúa sẽ giúp nền đáy ao được khoáng hóa, giảm thiểu các chất độc trong ao tôm, hạn chế được tình trạng vùng nuôi tôm bị lão hóa do đất bị ngập mặn lâu dài, cắt mầm bệnh trên tôm, môi trường ao tôm ổn định, nên trong vụ tôm cũng không cần phải sử dụng nhiều loại thuốc, hóa chất để phòng, trị bệnh trên tôm, dẫn đến chi phí sản xuất thấp, lợi nhuận vì thế cũng tăng cao.

Mặt khác, một lợi ích khác không kém phần quan trọng đó là hệ thống canh tác tôm - lúa giúp hạn chế sử dụng hóa chất độc hại, sử dụng tài nguyên nước hợp lý theo từng thời điểm và mùa trong năm, thích ứng với điều kiện tự nhiên, khí tượng thủy văn, tạo ra những sản phẩm sạch, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm phù hợp với sản xuất nông nghiệp tốt (GAP); từ đó giúp nâng cao giá trị hàng hóa cho cả tôm và lúa.

Mô hình luân canh tôm - lúa cũng giải quyết được vấn đề nguồn nước tự nhiên ô nhiễm do chất thải trong nuôi tôm, lão hóa vùng nuôi tôm do đất bị ngập mặn trong thời gian dài, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh trong nuôi tôm, từ đó giúp nghề nuôi tôm phát triển bền vững.

Theo Cục Trồng trọt, tiềm năng mở rộng diện tích mô hình luân canh tôm - lúa ở khu vực ĐBSCL có thể đạt đến 200.000 ha. Hiện tại, diện tích luân canh tôm - lúa trong khu vực đạt 160.000 ha, dự kiến đến năm 2015 đạt 180.000 ha và ổn định 200.000 ha vào năm 2020. Khi đó, sản lượng lúa từ mô hình sản xuất này sẽ đạt 800.000 tấn, đóng góp đáng kể vào tổng sản lượng lúa sản xuất của toàn vùng.

THÀNH CÔNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005