Nuôi tôm trên bạt: Nguy cơ tiềm ẩn

Mang lại hiệu quả cao nhưng phương thức nuôi tôm thẻ chân trắng trên bạt của một số hộ dân ở xã Vạn Thọ (huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa) lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường và cạn kiệt nguồn nước ngầm.

Lợi nhuận cao

Xã Vạn Thọ tập trung rất đông các hộ dân nuôi tôm trên bạt

Hiện trên địa bàn xã Vạn Thọ có 16 hộ nuôi tôm trên bạt (diện tích hơn 9 ha) và phần lớn các hộ này ở các thôn Tuần Lễ, Ninh Mã. Một số hộ nuôi tôm ở đây cho biết, phương thức nuôi này tuy vốn đầu tư lớn (gấp 3 lần so với nuôi tôm trên cát) nhưng bù lại tôm nuôi ít bị dịch bệnh nên mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ông Đào Viết Hùng, người nuôi tôm ở thôn Tuần Lễ, nói: “Nuôi tôm trên hồ đất đầu tư ít nhưng tỉ lệ thiệt hại do tôm bệnh cao (10 hộ nuôi có đến 9 hộ bị lỗ do tôm chết). Ngược lại, nuôi bằng hồ trải bạt đầu tư rất cao song tôm ít bị bệnh dịch nên chỉ cần 1 - 2 vụ là có thể thu về lợi nhuận”. Theo ông Hùng, với 2 hồ nuôi có diện tích khoảng 5.500 m2, gia đình ông đầu tư gần 1,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, bù lại 1 năm có 2 vụ, mỗi hồ có thể thả nuôi từ 25 - 40 nghìn con tôm/vụ. Với giá tôm nuôi như hiện nay (từ 86 - 100 nghìn đồng/kg), sau khi trừ chi phí thức ăn, điện, nhân công... gia đình ông thu về lợi nhuận từ 300 - 400 triệu đồng/năm.

Lợi nhuận lớn từ việc nuôi tôm trên bạt đã khiến một số hộ dân ở thôn Tuần Lễ bất chấp quy định của Nhà nước, trong đó có việc sử dụng đất không đúng mục đích theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được cấp. Nằm ở phía Đông đường Cổ Mã - Đầm Môn là diện tích hồ nuôi tôm trên bạt rộng lớn của 3 hộ dân: Võ Đức Kỷ, Đỗ Kim Hùng, Đặng Xem. Trước đây, diện tích đất của các hộ này là đất trồng cây lâu năm, nhưng khi thấy việc nuôi tôm trên bạt đem lại thu nhập cao, các hộ đã tự ý chuyển đổi thành đất nuôi trồng thủy sản mà không được cấp có thẩm quyền cho phép.

Một người nuôi tôm đang vớt các chất thải từ hồ nuôi vứt thẳng ra ngoài môi trường

Được biết trước đây, hầu hết các hộ nuôi tôm trên địa bàn xã Vạn Thọ đều sử dụng phương pháp nuôi truyền thống trên hồ đất. Trong quá trình nuôi, do tác động của môi trường như nguồn nước bị nhiễm phèn, mặn, các chất thải của tôm lắng đọng gây ô nhiễm hồ nuôi... dẫn đến tôm bị bệnh, chết hàng loạt. Hậu quả là một số hộ nuôi tôm bị thua lỗ nặng phải bỏ đìa, bán đìa nhưng vẫn chưa đủ để trả nợ. Tuy nhiên, sau một thời gian rộ lên mô hình nuôi tôm trên bạt được coi là mang lại lợi nhuận cao ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Hà Tĩnh..., năm 2009, các hộ nuôi tôm ở đây đã chuyển sang cách thức nuôi này.

Hệ thống xử lý chất thải của tôm được nối thẳng ra bên ngoài

Nguy cơ lâu dài

Một trong những ưu điểm của cách thức nuôi tôm trên bạt là trong quá trình nuôi, các loại chất thải, thức ăn dư của tôm được lắng đọng dưới đáy hồ, người nuôi tôm có thể dễ dàng dùng phương tiện hút ra ngoài làm cho hồ nuôi luôn sạch sẽ. Vì vậy, tỉ lệ tôm chết do dịch bệnh thấp hơn so với nuôi tôm bằng hồ đất từ 50 - 60%. Rủi ro thấp, giá tôm cao, lợi nhuận thu về ổn định sau mỗi mùa vụ (từ 300 - 400 triệu đồng/vụ) là điều khiến nhiều người dân xã Vạn Thọ đua nhau nuôi tôm trên bạt. Tuy nhiên, phương thức sản xuất này lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường và cạn kiệt nguồn nước ngầm. Theo tìm hiểu của chúng tôi, để tôm nuôi lớn nhanh, đạt sản lượng cao, nguồn nước nuôi tôm chủ yếu lấy từ nước ngầm thông qua hệ thống giếng khoan. Tuy không biết chính xác khối lượng nước sử dụng cho mỗi hồ là bao nhiêu, nhưng qua cách hoạt động hết công suất của các giàn máy bơm nước, số tiền điện tiêu thụ (từ 10 - 12 triệu đồng/tháng) như gia đình ông Hùng thì có thể thấy lượng nước được sử dụng lớn đến mức nào. Một hộ dân sinh sống ở thôn Tuần Lễ (đề nghị không nêu tên) bức xúc: “Chúng tôi rất lo nếu tình trạng này kéo dài thì 5, 10 năm nữa, cả khu vực này sẽ không còn nước để sinh hoạt. Nhiều lần chúng tôi kiến nghị lên các cấp chính quyền địa phương nhưng đến nay tình trạng sử dụng các giếng khoan nước ngầm vẫn tiếp diễn”. Phản ánh của những người dân ở đây không phải là không có cơ sở. Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Phước Đức - Phó Chánh Văn phòng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: “Hiện nay tại Khánh Hòa cũng có một số đơn vị có nhu cầu lập dự án nuôi tôm trên bạt tại bãi cát ven biển khu vực huyện Vạn Ninh. Tuy nhiên, từ thực tế ở nhiều địa phương, sau một thời gian đổ xô nuôi tôm trên bạt, phương thức này đã dần bộc lộ những nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm cũng như môi trường sống của người dân”. Theo ông Đức, với lượng nước sử dụng quá lớn từ các giếng khoan, nguy cơ đầu tiên dễ nhận ra là làm cạn kiệt nhanh nguồn nước ngầm, tăng hiện tượng sụt lún địa tầng gây xói mòn đất cát ven biển, từ đó có thể dẫn đến khô kiệt bề mặt, làm mất cân bằng áp lực khiến cho nước mặn từ biển ngấm sâu vào đất gây hiện tượng xâm nhập mặn. Về lâu dài, điều này sẽ ảnh hưởng tới nguồn nước phục vụ cho việc ăn uống, sinh hoạt của người dân.

Ngoài ra, người dân xung quanh khu vực nuôi tôm trên bạt còn phải hứng chịu sự ô nhiễm do nước thải, rác thải trực tiếp từ ao tôm ra môi trường. Theo quy định, các hộ nuôi tôm trên bạt bắt buộc phải có hồ lắng và xử lý chất thải trước khi đưa ra môi trường. Tuy nhiên, qua những gì chúng tôi quan sát, một số hộ nuôi tôm tại khu vực này đã phớt lờ các quy định bằng cách nối thẳng các ống nước thải từ hồ nuôi tôm ra con kênh trong khu vực, gây hôi thối, ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, tại khu vực trồng cây ngập mặn gần các hồ nuôi tôm trên bạt, rác thải (bao nilon, bao bì đựng thức ăn…) từ các hồ nuôi tôm vứt bừa bãi sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người dân địa phương.

Kiên quyết xử lý các hộ nuôi trái quy định

Ông Nguyễn Văn Sáu - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vạn Thọ cho biết: “Chủ trương của huyện và xã là không đồng tình với việc nuôi tôm trên bạt. Đối với những hộ nuôi tôm trên bạt vi phạm quy định, UBND huyện đã có biện pháp xử lý; còn đối với các hộ trong vùng quy hoạch nuôi trồng thủy sản thì xã yêu cầu phải chấp hành đúng các quy trình nuôi để tránh gây ô nhiễm nguồn nước, kiên quyết không để phát sinh thêm hộ nuôi tôm trên bạt”. Theo ông Sáu, trước đây, tại khu vực nuôi tôm của xã có khoảng 50 giếng khoan nhưng sau khi nhận được phản ánh của người dân, chính quyền xã đã buộc các hộ nuôi tôm này tự tháo dỡ, ngừng sử dụng các giếng này và đến nay chỉ còn 10 giếng hoạt động. “Người dân địa phương cũng có những phản ánh về tình trạng ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước từ các hồ nuôi tôm trên bạt. Tuy nhiên, xã không phải là cơ quan chuyên môn về vấn đề này nên không thể kết luận”, ông Sáu giãi bày.

Giải quyết thực trạng này, UBND huyện Vạn Ninh đã có văn bản số 87/TB-UBND ngày 20-8-2012 về khai thác cát, cải tạo đìa tôm tại xã Vạn Thọ Trong đó, nêu rõ huyện đã kiên quyết xử lý các hộ nuôi tôm trên bạt trái quy định (không thuộc vùng quy hoạch nuôi trồng thủy sản của địa phương) với hướng giải quyết là gia hạn 1 năm để các hộ thu hồi một phần vốn đầu tư và tự tháo dỡ hồ tôm. Còn đối với các hộ nuôi tôm trên bạt nằm trong quy hoạch, huyện yêu cầu phải chấp hành đúng các quy trình nuôi từ việc lấy cát (có đóng thuế cho Nhà nước), cải tạo hồ tôm, xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường...

Cách giải quyết, xử lý vấn đề nuôi tôm trên bạt của huyện Vạn Ninh đã nhận được sự đồng tình của người dân; sự đồng ý của Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND tỉnh. Từ thực tế trên, có thể thấy nuôi tôm trên bạt là phương thức sản xuất chưa bảo đảm tính bền vững, tuy mang lại lợi ích kinh tế trước mắt nhưng về lâu dài có thể gây ra những tác hại to lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân.

Ông Lê Phước Đức - Phó Chánh văn phòng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: “Do những nguy cơ về ô nhiễm môi trường, cạn kiệt nguồn nước ngầm, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân nên trong công tác quản lý nuôi trồng thủy sản, Sở không có chủ trương phát triển phương thức nuôi tôm trên cát bằng hình thức lót bạt”.

AN NHIÊN - MAI HOÀNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005