Con cá tra một năm lận đận

Suốt năm qua, ngành cá tra Việt Nam liên tiếp gặp khó khăn, vui ít, buồn nhiều. Tuy nhiên, với dự đoán giá trị xuất khẩu đạt 1,8 tỉ đô la trong năm 2012, tương đương với năm 2011 đã phần nào khẳng định được sự nỗ lực của “con cá vàng” của thủy sản Việt Nam.

Giá trị xuất khẩu giảm mạnh

Tình hình kinh tế thế giới tiếp tục suy giảm, đặc biệt tại các thị trường xuất khẩu chính như EU, Mỹ, ASEAN… đã ảnh hưởng không nhỏ đến xuất khẩu cá tra của Việt Nam. Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 11 tháng đầu năm 2012, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang các thị trường giảm 2,4% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt gần 1,6 tỉ đô la. Trong nhóm 8 thị trường chính nhập khẩu cá tra Việt Nam, có tới 5 thị trường giảm nhập khẩu là EU, ASEAN, Mexico, Brazil và Arập Xêut. Các thị trường khác như Mỹ, Trung Quốc và Hồng Kông, Colombia tuy có tăng trưởng nhưng Mỹ và Colombia tăng trưởng không ổn định và có xu hướng giảm nhập khẩu trong các tháng cuối năm.

Cụ thể, xuất khẩu cá tra sang Mỹ từ đầu năm đến tháng 8/2012 tăng trưởng đều và từ tháng 9/2012 bắt đầu giảm nhẹ 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng sang tháng 10 và tháng 11 đã giảm trên 20%/tháng.

Giá trị xuất khẩu cá tra sang EU chỉ tính riêng trong tháng 11/2012 đạt 29,8 triệu đô la, giảm 11,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tháng thứ 8 liên tiếp, giá trị xuất khẩu diễn biến theo chiều hướng đi xuống, rõ nhất là tháng 5 và tháng 9 với mức giảm 29%/tháng.

Xuất khẩu cá tra sang ASEAN, Mexico, Brazil và Arập Xêut trong 11 tháng đầu năm nay cũng giảm so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó xuất khẩu sang ASEAN giảm 1%,xuất khẩu sang Brazil giảm 8,2%...

Xuất khẩu cá tra sang Colombia 11 tháng đầu năm 2012 đạt 46,9 triệu đô la, tăng 3,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, trong 4 tháng gần đây đều giảm hơn 10%/tháng. Nếu cứ tiếp đà sụt giảm này thì thị trường vốn được coi là tiềm năng của cá tra Việt Nam sẽ khó có thể trụ lại được trong số 8 thị trường chính nhập khẩu cá tra của Việt Nam.

Xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc và Hồng Kông 11 tháng đầu năm nay đạt 65,9 triệu đô la, tăng 33,9% so với cùng kỳ năm 2011. Đáng lưu ý là, xuất khẩu sang thị trường này tháng nào cũng tăng trưởng trên 2 con số, trừ tháng 6 giảm nhẹ 3,2%.

Theo dự đoán của VASEP, giá trị xuất khẩu cá tra năm 2012 sẽ đạt 1,8 tỉ đô la, tương đương với năm 2011.

Đánh giá về con số này tiến sĩ Nguyễn Huy Điền – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: “1,8 tỉ đô la, con số này đã thể hiện rõ kết quả nỗ lực vượt khó của cộng đồng người nuôi, các doanh nghiệp”.

Quá nhiều “sóng gió”

Kể từ đầu năm đến nay, giá cá tra nguyên liệu tăng, giảm thất thường, xu hướng chủ yếu là giảm, cộng với tình trạng các chi phí đầu vào liên tục tăng cao khiến nông dân rơi vào tình trạng lỗ lã, nhiều hộ nông dân “treo ao”, hết vốn để tái đầu tư sản xuất. Một số khác thu hẹp diện tích để nuôi theo kiểu cầm chừng hoặc chuyển sang nuôi loại cá khác với quy mô nhỏ để bán ở các chợ trong nước.

Khó khăn cũng diễn ra đối với nhiều doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá tra bởi thiếu nguyên liệu và thiếu vốn cho hoạt động sản xuất.

Ông Dương Ngọc Minh, Tổng giám đốc Công ty Hùng Vương cho biết, đến nay đã có hơn nửa số nhà máy cá tra phải đóng cửa, số còn lại chỉ hoạt động từ 40 – 50% công suất. Việc sụt giảm này bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, từ việc doanh nghiệp thiếu vốn mua cá đến tình trạng một số doanh nghiệp nợ kéo dài nên nhiều hộ nuôi cá yêu cầu thanh toán tiền mặt ngay đã khiến các nhà máy thiếu cá nên phải hoạt động cầm chừng.

Chẳng hạn như tại Cần Thơ, toàn thành phố có hơn 10 nhà máy chế biến cá tra với công suất khoảng 1.200 tấn/ngày, nhưng thời điểm này sản xuất chưa được 400 tấn/ngày. Tình trạng này kéo theo việc đóng cửa hàng loạt nhà máy chế biến thức ăn thủy sản. Cũng theo ông Minh, hiện có đến 70% nhà máy chế biến thức ăn cho cá gặp khó khăn, trong đó trên 40% đóng cửa.

Trước tình hình khó khăn của ngành cá tra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề nghị Chính phủ hỗ trợ, trong đó đề xuất gói 9.000 tỉ đồng cho vay với lãi suất thấp nhằm giúp doanh nghiệp và người nuôi cá tra vượt khó.

Sau khi được thông qua bằng chính sách cho vay ưu đãi cho cả người nuôi và doanh nghiệp, giá cá nguyên liệu đã có chiều hướng tích cực hơn. Tuy nhiên, đến nay cả người nuôi lẫn doanh nghiệp vẫn chưa thể tiếp cận nguồn vốn nên khó khăn vẫn chưa được tháo gỡ.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại thực hiện giãn nợ tối đa 24 tháng và hạ lãi suất đối với các khoản đã vay cho nông dân, tiếp tục cho vay mới với lãi suất thấp là 11%/năm cho chế biến và xuất khẩu cá tra. Tuy nhiên, theo ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP, để vay được vốn không dễ, doanh nghiệp và người nuôi phải có tài sản thế chấp, chứng minh được phương án kinh doanh hiệu quả. Yêu cầu này là rất khó trong bối cảnh xuất khẩu ảm đạm. Và thực tế, mặc dù là lãi suất ưu đãi nhưng mức 11% vẫn quá cao trong tình hình hiện nay.

Chứng tỏ “sức mạnh”

Có thể nói, 2012 là một năm nhiều thăng trầm của ngành cá tra Việt Nam đối với cả sản xuất trong nước và xuất khẩu. Tuy nhiên, cũng là một năm để “thế mạnh thứ hai” của thủy sản Việt Nam thể hiện “sức mạnh” của mình với nhiều kết quả tích cực.

Đầu tiên phải kể đến thắng lợi trong kết quả cuộc rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 8 (POR8) đối với sản phẩm cá tra Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ do Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố vào ngày 31/8/2012.

Theo đó, mức thuế được áp dụng đối với các doanh nghiệp cá tra Việt Nam là bị đơn bắt buộc (các doanh nghiệp có khối lượng xuất khẩu lớn) là 0.00 đô la/kg; mức thuế cho các bị đơn tự nguyện (các doanh nghiệp không được lựa chọn điều tra nhưng tự nguyện tham gia) dựa trên mức trung bình của thuế suất cho các bị đơn bắt buộc là 0.00 đô la/kg; mức thuế toàn quốc (dành cho các nhà xuất khẩu còn lại không được chọn làm bị đơn bắt buộc và không tự nguyện tham gia hoặc có tham gia nhưng không đầy đủ) là 2,11 đô la/kg. Kết quả sơ bộ POR8 cho thấy, đây là mức thuế thấp nhất so với các đợt rà soát hành chính trước đây.

Tiếp đến là việc cá tra Việt Nam nhảy vọt từ vị trí thứ 9 năm 2010 lên vị trí thứ 6, vượt qua cả cá da trơn Mỹ trong bảng xếp hạng 10 loại thủy sản được ưa chuộng nhất tại Mỹ năm 2011 do Hiệp hội Thủy sản Quốc gia Mỹ (NFI) bình chọn.

Và thành công có thể nói là quan trọng nhất đối với ngành cá tra Việt Nam trong năm 2012 chính là 10% sản lượng cá tra sẽ đạt chứng nhận ASC vào cuối năm. Chính điều này đã khiến cho WWF Thủy Điển có cái nhìn tích cực đối với cá tra Việt Nam. Mới đây, nguồn tin từ Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Thụy Điển cho hay, hai quốc gia Thụy Điển và Phần Lan đã đưa cá tra Việt Nam vào “danh sách xanh: Cẩm nang hướng dẫn tiêu dùng thủy sản của WWF. Danh sách xanh được hiểu là những sản phẩm thủy sản tốt cho sức khỏe, được WWF khuyến nghị với người dân nên tin dùng.

Đây là cơ hội giúp cá tra Việt Nam tăng uy tín và mở rộng thị trường tiêu thụ trong bối cảnh hoạt động xuất khẩu cá tra có nhiều khó khăn như hiện nay, ông Hòe nhận định.

Sao Mai

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005