Thời điểm "dễ ăn, dễ nuôi" của con cá tra đã qua

Thu hoạch cá tra. (Ảnh: Duy Khương/TTXVN)

Năm 2012, kim ngạch xuất khẩu cá tra chỉ đạt 1,74 tỷ USD, giảm 3,4% so với năm trước. Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, thời điểm con cá tra “dễ nuôi, dễ ăn” đã qua.

Hiện nay, cả người nuôi lẫn doanh nghiệp đều gặp sóng gió bởi giá cá luôn ở mức thấp. Theo dự báo, tình hình này sẽ còn tiếp diễn khó khăn trong năm 2013 nếu như không triển khai các giải pháp tháo gỡ ngay từ bây giờ.

Người nuôi và doanh nghiệp gặp khó

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tại khu vực ĐBSCL hiện có trên 5.470 ha nuôi cá tra. Dự báo nguồn cá tra nguyên liệu chế biến xuất khẩu sẽ khan hiếm vào cuối năm nên không ít nông dân hăm hở bắt tay vào thả nuôi, với hy vọng gỡ lại phần nào thua lỗ vụ trước.

Tuy nhiên, mọi hy vọng đã không thành vì giá cá tra loại 1 hiện chỉ còn khoảng 20.000 - 21.000 đồng/kg, giảm 500 - 700 đồng/kg so với đầu tháng 12/2012. Với mức giá này, người nuôi lỗ từ 3.000 - 3.300 đồng/kg.

Gia đình ông Nguyễn Văn Hải ở Đồng Tháp cho biết nếu bán cá lấy tiền chậm thì mới được 22.000 đồng/kg; còn lấy tiền ngay thì chỉ được 19.000 - 20.000 đồng/kg. Ông Hải cho biết, nếu tình trạng này cứ kéo dài thì không biết đến bao giờ mới thu lại vốn. Chỉ tính riêng tỉnh Đồng Tháp, hiện có khoảng 80 ha ao nuôi của bà con vẫn tiếp tục “treo” do không có vốn tái đầu tư.

Không những chịu áp lực bởi tình trạng giá giảm, người nuôi cá tra còn luôn trong cảnh lo sợ thương lái “quỵt tiền”, bởi hầu hết các hộ nuôi đều không ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với thương lái, doanh nghiệp ngay từ đầu mà thường chờ đến ngày ao cá gần thu hoạch mới tìm người mua. Vì vậy, khó tránh khỏi chuyện bị thương lái ép giá, chậm trả tiền.

Các chuyên gia ngành thủy sản cho rằng nguyên nhân dẫn đến tình trạng giá cá giảm như hiện nay là do chính các doanh nghiệp đua nhau giảm giá để chào hàng với giá xuất thấp. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) từng khuyến cáo giá cá tra xuất khẩu phải ở mức tối thiểu 3 USD/kg thì mới bảo đảm các bên có lãi. Nhưng do tranh giành khách hàng, nhiều doanh nghiệp đã chào với mức giá chỉ 1,8 - 2,3 USD/kg. Chính điều này kéo theo giá cá nguyên liệu giảm.

Không chỉ khó khăn về thị trường, có một thực tế là hiện nay là cả doanh nghiệp lẫn người nuôi cá đều thiếu vốn, đặc biệt là nông dân, họ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận vốn ngân hàng vì không còn tài sản thế chấp.

Ông Phạm Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cũng thừa nhận thực tế này. Ông Tuấn đưa ra bằng chứng điển hình là đến nay nhiều doanh nghiệp cá tra vẫn chưa tiếp cận được nguồn vốn hỗ trợ. Trong khi, Ngân hàng Nhà nước khẳng định đến tháng 9/2012 đã có trên 38.200 tỷ đồng cho vay phục vụ nuôi trồng, tiêu thụ cá tra. Dư nợ cho vay đạt trên 20.700 tỷ đồng, tăng 14% so với cuối năm 2011.

Hiện nay, do thiếu vốn mua nguyên liệu nên nhiều doanh nghiệp chỉ nhận đơn hàng vừa và nhỏ. Đại diện một doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết doanh nghiệp đang có rất nhiều đơn hàng cho quý I-2013 nhưng không đủ vốn mua nguyên liệu nên chỉ có thể nhận đơn hàng vừa phải. Ngoài ra, để cạnh tranh với các nhà xuất khẩu nước khác có giá bán rẻ hơn, nhiều doanh nghiệp đã chấp nhận bán sản phẩm với giá bằng hoặc thấp hơn giá thành nhưng vẫn không có khách hàng.

Với những khó khăn này, theo VASEP, hiện có khoảng 160 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra, giảm 30% so năm 2011 nhưng chỉ có chừng 20% doanh nghiệp duy trì xuất khẩu ổn định. Số doanh nghiệp còn lại chỉ hoạt động cầm chừng.

Cần các giải pháp cấp bách

Để vực dậy ngành sản xuất, chế biến, xuất khẩu cá tra, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát đã chỉ đạo Cục Quản lý chất lượng nông - lâm và thủy sản khẩn trương xây dựng Thông tư quy định về hàm lượng, các chất phụ gia tăng trọng… để nâng chất lượng cá tra. Đặc biệt cần có biện pháp chống tình trạng gian lận, phá giá, góp phần bình ổn thị trường xuất khẩu cá tra đang xuống dốc.

Cũng theo Bộ trưởng Cao Đức Phát, Chính phủ đã giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn xây dựng đề án tăng cường xúc tiến thương mại đối với cá tra. Tổng cục Thủy sản xây dựng và sớm trình Bộ để ban hành thực hiện ngay từ năm 2013, góp phần đẩy mạnh xuất khẩu đối với mặt hàng này.

Phó Chủ tịch VASEP ông Nguyễn Hữu Dũng cho rằng, cần giảm bớt doanh nghiệp tham gia sản xuất mà không có nhà máy; đặc biệt, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm việc sử dụng hóa chất nuôi cá tra, thậm chí cấm sử dụng hóa chất tăng trọng; tiến tới nói không với chất tăng trọng cho cá tra và trước mắt thực hiện nghiêm đối với sản phẩm xuất sang thị trường Hoa Kỳ, EU và Nhật Bản.

Đồng thời, cần có các chính sách giải quyết khó khăn về vốn nuôi và chế biến cá tra như thực hiện giãn nợ và cơ cấu lại nợ cho các doanh nghiệp cá tra thực sự có năng lực sản xuất và xuất khẩu.

Nhằm giúp người nuôi cải thiện chất lượng thịt cá thương phẩm, tránh tình trạng bị ép giá, giảm giá như hiện nay, các tỉnh khuyến cáo người nuôi mở rộng liên kết với doanh nghiệp trong quá trình sản xuất và tiêu thụ cá tra vì hình thức này mang lại hiệu quả kinh tế cao, bền vững.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng tới đây phải đẩy mạnh khâu quảng bá hình ảnh thông qua các chương trình xúc tiến thương mại quy mô ở tầm quốc gia, nhất là khi cá tra đã đi vào sản xuất bền vững theo tiêu chuẩn ASC (nuôi cá tra theo tiêu chuẩn quốc tế).

Theo ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch Ủy ban Cá nước ngọt, trong thời gian tới, các cơ quan chức năng hiệp hội, doanh nghiệp cần phải phối hợp với Quỹ quốc tế về bảo vệ thiên nhiên (WWF), ASC… tiến hành quảng bá rộng rãi hình ảnh cá tra Việt Nam được nuôi có trách nhiệm ra toàn thế giới.

Để gỡ khó về vốn cho các doanh nghiệp thủy sản, ông Nguyễn Huy Điền, Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục Thủy sản cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang đề nghị Chính phủ xem xét sử dụng nguồn vốn vay ODA từ một số tổ chức tài chính quốc tế để các doanh nghiệp vay phục vụ sản xuất với lãi suất thấp hơn so với lãi suất vay từ các ngân hàng thương mại.

Bên cạnh đó, trước những thông tin khác nhau về tình hình sử dụng vốn vay đối với cá tra, mới đây, Bộ đã thành lập đoàn công tác liên ngành gồm có các thành viên là đại diện Hội Nghề cá Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước, VASEP, lấy An Giang làm điểm để kiểm tra, xác minh vốn vay trong năm 2012 từ các ngân hàng thương mại đối với các hộ gia đình, doanh nghiệp nuôi và chế biến xuất khẩu cá tra tại tỉnh này.

Thúy Hiền

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005