Bà Rịa - Vũng Tàu: Bàn tròn doanh nghiệp: Thiếu hụt lao động nghề biển

Nam thanh niên, có sức khỏe, chỉ cần biết bơi và không say sóng là có thể xuống tàu ra khơi, gia nhập đội quân đi biển. “Dễ đến rồi cũng nhanh đi”, lao động nghề đánh bắt cá trên biển có lẽ vì vậy mà thiếu sự gắn kết bền vững với nghề. Tình trạng thiếu hụt bạn ghe ngay trong chuyến biển đầu năm là một trong những biểu hiện của sự bấp bênh nguồn nhân lực nghề biển hiện nay.

Lao động nghề biển đòi hỏi phải có sức khỏe và kỹ năng hành nghề. Nhưng hiện nay việc dạy nghề vẫn cứ theo lối cũ: cha dạy con, chủ dạy thợ. Trong ảnh: Tải cá vào bến.

Hàng trăm tàu cá ở xã Phước Tỉnh (huyện Long Điền - Bà Rịa - Vũng Tàu) cho đến giờ phút này vẫn chưa ra khơi. Thiếu bạn ghe là một trong những lý do quan trọng dẫn đến tình trạng này. Tàu cá ở phường 5, 6 (TP.Vũng Tàu), xã Bình Châu (huyện Xuyên Mộc) cũng không khá hơn. Có đến 30% số ghe cào không đi chuyến đầu năm vì không đủ nhân lực.

Lao động nghề biển, vì vậy, trở nên “có giá”, nhất là vào chuyến biển đầu năm. Mỗi lao động thường đòi chủ phải ứng trước số tiền 3 - 7 triệu đồng, thậm chí 9 - 10 triệu đồng trước khi bước chân xuống tàu. Tuy vậy, vẫn có những trường hợp, bạn cứ đi nửa chừng là tìm cách bỏ về, công ngày làm chưa đủ 1/3 số tiền ứng.

Phút nghỉ ngơi của bạn ghe khi đưa cá vào bờ.

Trên thực tế, nghề biển gần như là một nghề cha truyền con nối. Việc rèn giũa một lao động nghề biển giỏi việc đều do các bậc cha chú đảm nhận. Việc tổ chức các đội tàu đánh bắt đều nằm gọn trong nội bộ các gia đình chủ ghe. Việc quản lý, hạch toán chi phí, lợi nhuận làm biển cũng được cha mẹ truyền dạy và giao quyền lại cho những người con trong gia đình. Gần đây, khi cuộc sống khấm khá hơn, con em các chủ ghe được đầu tư học hành ở nhiều ngành nghề khác, không mấy người còn gắn bó với nghề đi biển của cha ông vốn rất cực khổ và nhiều nguy hiểm. Lao động nghề biển tham gia hoạt động khai thác hải sản tại Bà Rịa – Vũng Tàu giờ đây chủ yếu dựa vào lao động phổ thông đến từ các tỉnh miền Tây và miền Bắc. Nhiều chủ ghe cho hay, trước đây hầu như bạn ghe đều là bà con trong dòng họ, nên việc hủy bỏ hợp đồng là hiếm khi gặp. Nhưng giờ đây, khi thuê mướn bạn ghe, đa phần các chủ ghe chỉ hợp đồng miệng (làm thời vụ) và tạm giữ chứng minh nhân dân của lao động để làm tin là chính. Khi bạn bỏ việc giữa chừng, họ sẵn sàng bỏ lại chứng minh nhân dân. Vài tháng sau gặp lại cũng chỉ “cười trừ” vì chủ ghe cũng không có cơ sở pháp lý nào để “đòi nợ”.

Mặt khác, đối với các ngành nghề khác, người lao động muốn hành nghề có thể dễ dàng tìm trường lớp để học và được cấp bằng, chứng chỉ chứng nhận trình độ. Còn với nghề làm biển, may ra chỉ ngành học lái tàu biển được dạy tại các trường trung cấp nghề. Tại Bà Rịa – Vũng Tàu cũng duy nhất trường Trung cấp nghề Giao thông vận tải tỉnh dạy nghề này. Nhưng học viên hầu hết là những người có kinh nghiệm lái tàu, đang làm tài công cho các chủ ghe, được chủ đưa đến để hoàn thiện nghề và lấy giấy chứng nhận được đào tạo mà thôi.

Lao động nghề biển vì vậy, chỉ là sự chắp vá, được chăng hay chớ, vừa thiếu đào tạo bài bản, vừa khó có thể chủ động được nguồn cung ứng.

Ông Võ Quang Nhơn, chủ ghe (209/9, Trần Phú, phường 5, Tp. Vũng Tàu):

Nhà nước cần có cơ chế và chính sách đào tạo lao động nghề biển

Nghề đánh bắt cá nhiều rủi ro và cực nhọc, phải lênh đênh trên biển 1-2 tháng trời, thu nhập bấp bênh. Muốn ổn định đội ngũ người làm biển, tạo nguồn nhân lực lâu dài trong tương lai, theo tôi, nhà nước phải có chính sách đào tạo bắt buộc với những người hành nghề đánh bắt trên biển. Điều đó vừa giúp doanh nghiệp chủ động được nguồn lao động, vừa giúp nâng cao chất lượng tay nghề cũng như nhận thức của người lao động, giảm thiểu những tình huống xấu trên biển (tai nạn lao động, mất an toàn giao thông đường thủy, xô xát, đánh nhau…) do bản thân người lao động đa phần chưa có đủ trình độ tay nghề để đáp ứng công việc trên biển như hiện nay.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Lệ, chủ ghe (279, Trần Phú, phường 5, Tp. Vũng Tàu):

Cần có sự ràng buộc về pháp lý giữa lao động và chủ sử dụng

Hiện giờ nhà tôi có 8 đôi ghe cào, mỗi đôi cần trung bình từ 18 - 20 lao động, nghĩa là luôn phải có một đội ngũ bạn biển thường trực và ổn định là 150 – 160 người. Mỗi chuyến ra khơi từ 1,5 đến 2 tháng. Lợi nhuận chia bạn 4, chủ 6. Trong đó, chủ chịu tất cả mọi phí tổn cho ghe khi ra biển cũng như sửa chữa ghe tàu, vá sửa, bổ sung ngư lưới cụ sau mỗi chuyến biển.

Nhưng cũng như các chủ ghe khác, cứ đầu năm là thiếu người, vì lao động nghề này trình độ có hạn, lại rất cá tính, thích đi theo nhóm, hay “nhảy cóc”, “đứng núi này trông núi nọ”. Tôi nghĩ rằng, chính quyền địa phương nên có cơ chế đăng ký hành nghề đối với người lao động nghề biển và có ràng buộc về quyền lợi giữa người lao động và người chủ sử dụng lao động, tránh trường hợp “xù độ” giữa chuyến vẫn thường xảy ra như hiện nay.

Ông Võ Minh, chủ ghe (ấp Tân Phước, xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền):

Gấp rút giải bài toán thiếu hụt lao động

Thời gian gần đây, thu nhập nghề đánh cá không còn cao nên lao động không theo nghề nữa cũng phải thông cảm cho họ. Nhưng xét về góc độ nhà nước, nếu chúng ta có một kế hoạch dài hơi và cụ thể cho việc quy hoạch vùng đánh bắt, hỗ trợ ngư dân phát triển công nghệ đánh bắt chuyên nghiệp (vừa để chọn đúng chủng loại đánh bắt, vừa bảo vệ nguồn lợi hải sản), đầu tư thiết bị cấp đông, trữ tươi sống hải sản như Thái Lan, Malaysia, Philipines, đồng thời ổn định giá cả và nguồn thu mua; qua đó nâng cao chất lượng đánh bắt, nâng cao thu nhập cho lao động nghề biển thì mới mong giải tỏa được tình trạng thiếu hụt lao động như hiện nay.

ĐỖ HOÀNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005