"Nhanh chân" vực dậy ngành cá tra tỷ đô

Cách nay hơn 8 năm, cá tra từng được xem là “con cá vàng” của vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) do mỗi hecta nuôi cá tra có thể đạt lợi nhuận hàng tỷ đồng.

Nếu không nhanh chân sẽ mất cơ hội vực dậy ngành cá tra nhiều lợi thế.

Các doanh nghiệp chế biến cá tra xuất khẩu trong giai đoạn này cũng lãi cao với giá bán cá tra philê trên đạt 3 USD/kg, hàng loạt nhà máy chế biến cá tra xuất khẩu đua nhau mọc lên, hàng năm mang về hàng tỷ USD cho đất nước. Tuy nhiên, khi ngành cá tra phát triển quá nhanh nhưng sự quản lý của nhà nước chưa được chặt chẽ đã đẩy ngành cá tra vào tình trạng bất ổn mà nếu không nhanh chân sẽ mất cơ hội vực dậy ngành hàng nhiều lợi thế này.

Lợi thế đặc thù

Thực tế cũng cho thấy, hiện nay hoạt động nuôi và chế biến cá tra xuất khẩu hầu như chỉ thực hiện được ở vùng ĐBSCL. Khi bước ra ngoài “vùng nước vàng” này thì mọi hoạt động liên quan đến con cá tra gần như không thể mang lại kết quả như mong đợi. Bên cạnh đó, cá tra phát triển tối ưu trong điều kiện nhiệt độ trên 25 độ C, dưới ngưỡng này cá tra sẽ chậm lớn và bỏ ăn; chính vì vậy, cá da trơn nuôi ở Mỹ, Trung Quốc phải nuôi khoảng 2 năm mới đạt kích cỡ thương phẩm, còn cá tra nuôi ở ĐBSCL chỉ cần 6-8 tháng là cá đủ tiêu chuẩn chế biến xuất khẩu.

Nhận thấy tiềm năng từ con cá tra mang lại là rất lớn, nhiều nước ngang vĩ độ, có cùng điều kiện thời tiết, khí hậu như Việt Nam đã mày mò nghiên cứu nuôi cá tra nhưng điều chưa thành công. Chỉ có một nguyên nhân duy nhất dẫn đến thất bại này đó là điều kiện tự nhiên: Philippines không có sông lớn như sông Mêkông, còn Thái Lan chỉ có nhánh sông Mêkông chảy qua nên tài nguyên nước không dồi dào như vùng ĐBSCL của Việt Nam.

Đánh giá về lợi thế canh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này đã nhận xét, đó là sự khác biệt dựa trên nền nông nghiệp, trong đó con cá tra có thể xem là sự khác biệt mang tính tối ưu. Bởi cho đến nay, nhiều quốc gia có đặc điểm khí hậu tương tự như Việt Nam đã bắt đầu nuôi cá tra nhưng không thể nào cho năng suất cao đến mức 300-400 tấn cá/ha, kim ngạch xuất khẩu hàng tỷ đô la mỗi năm như vậy.

Nếu làm bài toán so sánh về giá trị trong các mặt hàng nông sản xuất khẩu có lợi thế của Việt Nam có thể dễ dàng nhận thấy các sản phẩm từ cá tra có giá trị cao nhất. Chẳng hạn, giá trị xuất khẩu 1 tấn gạo của Việt Nam hiện nay chỉ khoảng 400 USD, trong khi 1 tấn cá tra philê xuất khẩu có thể đạt giá cao hơn gần 10 lần, đạt hơn 3.000 USD (hơn 3 USD/kg).

Rơi vào tình trạng bất ổn

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Thủy sản, trong vòng 12 năm qua, ngành cá tra Việt Nam đã có sự tăng trưởng “thần tốc” với sản lượng cá tra tăng gấp 50 lần, kim ngạch xuất khẩu tăng gấp 65 lần. Cá tra Việt Nam đã có mặt trên gần 140 quốc gia và cùng lãnh thổ trên thế giới, và chiếm tới hơn 90% sản lượng cá tra toàn cầu. Với gần 6.000 ha mặt nước nuôi cá tra cùng với hệ thống nhà máy chế biến trang bị hiện đại phân bố khắp các tỉnh ĐBSCL đã tạo ra việc làm cho hàng trăm ngàn lao động tại địa phương. Năm 2012, cá tra Việt Nam đã xuất khẩu sang 136 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 1,8 tỷ USD.

Mặc dù, ngành cá tra đã có sự phát triển thần kỳ nhưng theo các nhà chuyên môn thì vẫn còn thiếu sự quản lý của Nhà nước dẫn đến tình trạng nuôi tự phát, nhà máy chế biến xây dựng hàng loạt, thiếu liên kết, làm mất cân đối cung cầu, giá cả không ổn định… Thực tế sản xuất ngành cá tra những năm qua cho thấy, khi giá cá tăng cao thì người dân, doanh nghiệp dù nắm kỹ thuật nuôi hay không đều ào ào kiếm đất đầu tư nuôi cá tra dẫn đến sản lượng tăng vọt. Đến khi giá cá sụt giảm thì lại đua nhau bán ra dẫn đến tình trạng dư thừa thời điểm khiến giá cá đã thấp lại càng thấp. Bên cạnh đó, các nhà máy chế biến lại đua nhau mọc lên không theo một quy hoạch nào làm dư thừa công suất, lãng phí vốn đầu tư. Doanh nghiệp xuất khẩu thì cạnh tranh bằng giá làm rối ren cả thị trường trong và ngoài nước…

Qua các cuộc hội nghị bàn giải pháp phát triển ngành cá tra, các nhà quản lý điều cho rằng, điều cơ bản mà ngành cá tra đang thiếu là sự quản lý toàn diện chuỗi ngành hàng từ sản xuất, tiêu thụ cho đến chế biến xuất khẩu. Cụ thể, cần phải quản lý chất lượng cá tra bố mẹ, sản lượng và chất lượng cá giống; chất lượng và giá thức ăn, thú y thủy sản; sản lượng nuôi, chất lượng sản phẩm; giá nguyên liệu, giá bán thành phẩm ra nước ngoài… Tất cả các chuỗi sản xuất này nào đều phải được điều tiết vì một thương hiệu quốc gia, vì lợi ích lâu dài, bền vững của toàn ngành cá tra.

Tăng cường quản lý

Tại cuộc họp góp ý dự thảo Nghị định về sản xuất và xuất khẩu cá tra do Hiệp hội cá tra Việt Nam (VN Pangasius) tổ chức tại thành phố Cần Thơ vừa qua, ông Phạm Anh Tuấn - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản - cũng cho biết, trong những năm qua, ngành cá tra Việt Nam phát triển rất nhanh nhưng quản lý không tốt dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, giá bán cá tra trên thị trường luôn ở mức thấp. Để tháo gỡ khó khăn này cần phải rà soát lại quy hoạch nuôi cá tra theo hướng gắn quy hoạch với yêu cầu thị trường.

Cũng theo hướng này, dự thảo Nghị định quản lý sản xuất và xuất khẩu cá tra lần này cũng đã được đưa vào nhiều quy định mới để tăng cường quản lý nhằm đảm bảo lợi ích của toàn chuỗi, đưa ngành cá tra phát triển ổn định và bền vững. Theo đó, địa điểm, diện tích, sản lượng của cơ sở nuôi cá tra thương phẩm phải nằm trong quy hoạch nuôi cá tra được UBND cấp tỉnh phê duyệt. Trước khi thả nuôi, cơ sở nuôi cá tra thương phẩm phải đăng ký diện tích nuôi, thời gian nuôi và sản lượng nuôi với Hiệp hội Cá tra Việt Nam.

Cá tra nguyên liệu cũng sẽ được giao dịch dựa trên giá sàn, đây là mức giá được xác định bằng cách lấy giá thành sản xuất cá tra nguyên liệu trung bình và đảm bảo lợi nhuận hợp lý của người nuôi cá tra thương phẩm, diễn biến của thị trường cá tra trong nước và quốc tế. Căn cứ hướng dẫn của Bộ Tài chính, Hiệp hội Cá tra Việt Nam xây dựng và công bố giá sàn cá tra nguyên liệu trong từng thời kỳ làm căn cứ cho các cơ sở chế biến, xuất khẩu cá tra đàm phán, ký kết hợp đồng mua cá tra nguyên liệu…

Thành Công

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005