"Cánh đồng chuông gió" ở Hoàng Tân (Quảng Ninh)

Trước kia, người ta phải ra vùng bãi bồi ven biển, tìm những cây sú và cậy đến trầy tay, bật máu mới lấy được vài con hà. Còn hôm nay, chỉ cần cầm dây mà cắt, mỗi xâu cũng được hai cân hà. Thế là bỏ bao xách về. Công việc quá đỗi đơn giản! Con hà đang từng bước làm thay đổi bộ mặt của vùng quê Hoàng Tân, Quảng Yên (Quảng Ninh)...

“Cánh đồng chuông gió”...

“Bãi cọc” thoát nghèo...

Con đường dẫn chúng tôi ra bãi triều Hoàng Tân (Quảng Ninh) dài hun hút. Cùng với cái nắng, cái gió, đường xa làm ai nấy mồ hôi nhễ nhại. Vài người trong đoàn thấm mệt, định bụng bỏ cuộc… Anh bạn tôi bảo: “ - Cố vài bước nữa thôi, hình như phía trước có đường rải đá đẹp có thể đi xe máy được”. Thế là cả bọn bàn nhau cử người quay lại mượn xe…

Những tưởng có xe máy thì đi nhanh hơn, nào ngờ con đường phía trước ngỡ là rải đá hoá ra toàn vỏ hà, vỏ điệp lổn nhổn, trơn trượt không thể đi xe được. Mệt khi nhìn con đường xa trước mặt, nhưng lại thấy thích thú… Anh bạn lúc nãy bảo mọi người đi mượn xe máy, giờ cười bảo: Thế giới từng nổi tiếng với “Con đường tơ lụa”, “Con đường gốm sứ” v.v.. Còn ở Hoàng Tân này, ai bảo “Con đường hà, điệp” là không độc đáo nhỉ?.

Quả đúng như thế! Với loại “đá trải đường” đặc biệt này, nhìn xa “Con đường hà điệp” trông lấp lánh như bạc trong nắng hè gay gắt. Đi trên con đường, những vỏ hà, vỏ điệp vỡ vụn dưới chân lạo xạo… Cứ thế chúng tôi cuốc bộ trên đoạn đê ngăn những đập nuôi tôm chừng gần tiếng đồng hồ thì ra đến bãi hà...

Tôi thực sự ngỡ ngàng khi phía trước là một bãi bồi rộng mênh mông, dễ tới hàng trăm ha, được chăng dây cắm cọc như… mê hồn trận! Ông Lê Đồng Sơn, Trưởng Phòng VH-TT thị xã Quảng Yên, bảo: “-Con hà chỉ quen bám vào gốc sú, những cây khác nó ít ở lắm. Vậy nên muốn đánh hà thì phải tìm đến những bãi sú. Nhưng các bãi bồi bây giờ sú cũng không còn nhiều nữa…”.

Và vì không có những cây sú xanh tốt, nên bà con đi đánh hà phải đem cây sú khô ra để dụ chúng. Có điều hà bám vào những cây sú khô gỡ vừa lâu, vừa khó, có khi trầy cả tay bật máu! Thế rồi, cũng không biết ai là người đã nghĩ ra cách dụ hà bằng những sợi dây xỏ từng chuỗi vỏ hà mang căng ra bãi bồi như thế này nữa. Kết quả là bãi bồi Hoàng Tân giờ đây toàn dây và cọc. Anh bạn tôi có vẻ phấn khích: “-Mọi người nhìn xem, có giống… bãi cọc Bạch Đằng thời các cụ đánh quân Nguyên Mông không kìa! Chà, nếu chụp ảnh rồi “loè mấy đứa bạn ở Hà Nội, chắc chúng tin ngay!”.

Nghe anh bạn nói, tôi gật gù đồng ý! Bởi đúng là giống thật, không chỉ giống về vẻ bề ngoài mà cả về cách thức “bài binh bố trận” nữa. Bãi cọc Bạch Đằng các cụ bày ra năm xưa là lợi dụng quy luật thuỷ triều để dụ giặc vào trận địa mai phục; “bãi cọc” của bà con bây giờ cũng như vậy, cũng lợi dụng quy luật thuỷ triều để “dụ địch”… Chỉ có điều, ngày xưa, các cụ cắm cọc dưới sông để đánh giặc thì hôm nay, con cháu lại cắm cọc và chăng dây xuống bãi biển để… làm giàu!

Người dân xã Hoàng Tân đang thu hoạch hà trên “Cánh đồng chuông gió”.

Và một hướng làm ăn mới...

Chi phí đầu tư cho việc bố trí một “trận địa cọc” này, hoá ra cũng không nhiều lắm! Những cọc tre được dùng giá chỉ khoảng 10.000 đồng. Ai tiết kiệm thì còn có thể chặt đôi thành hai cọc. Cọc cắm xuống bãi bồi, xung quanh căng dây cố định lại. Trên dây treo những sợi cói phơi khô đã được xâu những chiếc vỏ hà. Dây cói vừa rẻ, lại thân thiện với môi trường...

Sau khi đã cắm cọc, chăng dây, treo vỏ hà v.v.. xong rồi thì chỉ còn việc ở nhà, đợi thuỷ triều lên, ấu trùng hà trôi dạt theo con nước, bám vào những chiếc vỏ có sẵn trên những sợi cói và lớn lên trên đó. Khi ra thăm bãi, thấy hà đã lớn thì chỉ việc tách ra gỡ xuống. Cứ hết lứa nọ lại kế tiếp lứa kia… Ấy là với những bãi cọc mà hà lớn bé không đồng đều thôi, còn những bãi cọc hà sinh trưởng đều, có thể thu hoạch cùng một lúc được, thì người ta có thể cắt cả dây mang về. Thu hoạch kiểu này nhanh và tiện lợi hơn, nhưng thường thì khi dây cói đã sử dụng khá lâu mới làm thế để tránh lãng phí! Cỡ chừng hai năm cọc tre bị nước biển ăn mục, bà con lại thay một lần…

Một năm hà cho thu hoạch từ tháng 10 đến tháng 7 âm lịch năm sau. Nghĩa là chỉ có 3 tháng được nghỉ. Tôi hỏi chị Nguyệt, chủ một bãi cọc rằng “đầu ra” cho con hà thì thế nào, chị bảo: “-Cứ túc tắc mà lấy buổi sáng thế này cũng được vài chục cân rồi. Mỗi cân hà vỏ bán ra ngay tại đây cũng được 10.000 đồng. Mỗi ngày một người đủng đỉnh lấy hà cũng được hơn tạ, người nào thạo nghề thì có khi được đến 2 tạ...”. Tôi nhẩm tính, vậy ra với người thạo nghề, số tiền thu hoạch hà mỗi ngày lên tới những 2 triệu đồng; trừ chi phí, vẫn còn một khoản tiền kha khá…

Theo các chủ hà mà chúng tôi gặp trên bãi, nếu chịu khó ngồi đập vỏ, gỡ ruột thì bán cũng được khoảng 100.000 đồng cho mỗi cân hà ruột. Sau Tết Nguyên đán, hà càng đắt, có khi lên đến 300.000 đồng một cân hà ruột. Bà Tuyên, nhà ở thôn 2 xã Hoàng Tân, vui vẻ khoe với chúng tôi: “Kia là bãi nhà tôi, có khoảng hơn một mẫu. Tôi không được khoẻ cho lắm nhưng lấy một ngày cũng được cỡ tạ rưỡi hà”.

Sau khi tách lấy ruột, vỏ hà được dùng làm “đá” rải đường.

Không chỉ riêng bà Tuyên mà nhiều người khác nữa cũng tỏ ra rất hồ hởi. Bà con bảo, vào chính vụ, hà nhiều quá, còn phải huy động cả con trẻ, một buổi đi học một buổi cùng người lớn đi gỡ hà…

“-Nói giàu thì chưa giàu đâu, nhưng nhờ những bãi cọc này mà người dân quê tôi giờ cũng không còn nghèo nữa!” - Bà Tuyên nói với chúng tôi.

Và vì nghề “đóng cọc đánh hà” này tỏ ra có nhiều lợi thế trong việc xoá đói giảm nghèo nên không có gì khó hiểu khi nó rất được bà con ưa chuộng. Chả thế mà có gia đình đã xây nhà ở ngoài bãi hà; rồi còn làm đường bê tông để thuận tiện cho xe ba gác ra chở hà về…

Được biết, toàn xã Hoàng Tân hiện có khoảng 600ha bãi bồi có thể làm bãi cọc được. Trong khi đó diện tích đang khai thác được hiện nay mới chỉ chiếm khoảng một phần ba. Các hộ có bãi hà rải khắp 4 thôn, nhưng nhiều nhất ở các khu vực: Cái Mây, Cái Núi, Cái Cống, Cái Gàn, Gành Sy, Con Mèo, Chương Cát, Hang Luồn, Bắc Hòn Dáu v.v.. Ông Lê Văn Việt, Bí thư Đảng uỷ xã Hoàng Tân, nói: “-Đây là một nguồn lợi đang mang lại hiệu quả kinh tế rất cao cho địa phương. Chúng tôi đã báo cáo lên thị xã xin được lập dự án, xin hỗ trợ cho bà con trong xã khai thác nguồn lợi này. Trước mắt, chúng tôi mong muốn được cấp trên hỗ trợ cọc tre và dây cho bà con nhân dân…”.

Cũng theo ông Việt, hiện cả xã có đến trên 160ha đang khai thác hà theo phương thức “bãi cọc chăng dây”; mỗi năm thu được chừng 800 tấn hà vỏ. Nhờ con hà mà đời sống nhân dân ở đây đang thay đổi từng ngày. Năm 2012, sản lượng nuôi nhuyễn thể của xã Hoàng Tân đạt khoảng 600 tấn (nuôi trồng 480 tấn, đánh bắt gần 150 tấn), mang về cho người dân ước khoảng trên 6 tỷ đồng. Còn trong năm 2013 này, cả xã sẽ nuôi thả hải sản gần 1.000ha, phấn đấu thu về 780 tấn, riêng nhuyễn thể là 350 tấn, trong đó, con hà chiếm một lượng lớn. Hiện chính quyền xã đang đến từng hộ để thống kê diện tích và lập dự án đệ trình cấp trên xem xét…

Thay lời kết

Trên đường từ “bãi cọc” trở về, nhìn những xâu vỏ hà treo lủng lẳng, va vào nhau trong gió biển, nhà thơ Nguyễn Châu, người đi cùng chúng tôi, chợt nẩy ra sự liên tưởng; anh bảo: Những cây cọc chăng dây ấy giống như các cây đàn đang được lên dây, chuẩn bị cất lên khúc nhạc đổi mới… Còn tôi, tôi lại thấy chúng như thể hàng ngàn hàng vạn chiếc chuông gió đang leng keng trong biển chiều, cả “cánh đồng chuông” đang vang ngân, mang bao hy vọng về một sự đổi thay cho vùng đất bãi này…

Phạm Học

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005