Tái cấu trúc ngành Thủy sản: Thay đổi từ gốc

Phải khẳng định rằng Thủy sản là một trong những nhóm ngành xuất khẩu chủ lực và là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh Tiền Giang. Tuy nhiên, trong giai đoạn kinh tế khó khăn như hiện nay, ngành Thủy sản gặp khó không chỉ ở yếu tố thị trường tiêu thụ bên ngoài mà còn chính ở những yếu tố nội tại trong nước. Vì vậy, việc tái cấu trúc quy trình sản xuất, xuất khẩu đang được đặt ra một cách cấp thiết.

Tái cấu trúc quy trình sản xuất - từ góc nhìn con cá tra theo chuỗi chăn nuôi đến chế biến xuất khẩu. Ảnh: N.Sự - N.Thưởng

1. Từ khi nghề nuôi cá tra công nghiệp được nhen nhóm trên địa bàn tỉnh, chủ trương thành lập hợp tác xã (HTX) chuyên về lĩnh vực này cũng manh nha được hình thành. Đó là một chủ trương đúng nhằm tập hợp nguồn lực, tạo ra sản lượng lớn, áp dụng được các quy trình sản xuất tiên tiến nhất. HTX Thủy sản Hòa Hưng (Cái Bè) ra đời cũng dựa trên tinh thần đó.

Sau khi ra đời, HTX đã được nhiều sở, ngành quan tâm, đặc biệt là Sở NN&PTNT, vì đây là một trong những HTX hoạt động trong lĩnh vực đang có nhiều cơ hội phát triển. Nhiều mô hình nuôi hiện đại cũng được áp dụng tại vùng nuôi của HTX, chẳng hạn áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn SQF 1.000, hướng đến tiêu chuẩn GlobalGAP…

Thế nhưng, chỉ sau một vài năm, HTX gặp rất nhiều khó khăn. Ông Lê Thanh Dung, Chủ nhiệm HTX Thủy sản Hòa Hưng tâm tư rằng, diện tích nuôi cá của HTX từ 20 ha năm 2008-2009, đến năm 2012 con số này giảm xuống còn 13 ha và hiện diện tích thả nuôi của xã viên đã giảm 50% so với năm 2012. Nguyên nhân dẫn đến thực tế này là do nhiều yếu tố tác động mà HTX cũng như xã viên không thể chịu đựng được.

Thực tế là trong thời gian gần đây chuyện thương lái, doanh nghiệp không mua cá, giá cá sụt giảm thê thảm, người nuôi cá tra, cá basa bị lỗ nặng đang là vấn đề thời sự nóng bỏng được dư luận quan tâm.

Bà Nguyễn Thị Bé Tư, ở Cồn Tròn (Phú Phong, Châu Thành), có thâm niên nuôi cá hơn 10 năm cho biết, chưa năm nào bà nuôi cá lại khó khăn như năm nay. Để hạn chế tình trạng lỗ, chờ giá cá nhích lên, hiện bà đã phải áp dụng nhiều cách làm để tiết giảm chi phí nuôi. Bà Tư khẳng định: Năm nay giá cá liên tiếp giảm, còn giá thức ăn thì liên tiếp tăng. Trong khi đó, nhiều ao cá của bà con đã đến kỳ thu hoạch nhưng không bán được. Chính vì vậy, nguy cơ cá bệnh càng cao, bởi phần vì quá lứa kháng thể cá kém, phần do môi trường nước bắt đầu thay đổi trong tiết giao mùa.

“Hiện nay phải cho ăn cầm chừng, có thể 2 ngày cho ăn lại nghỉ 1 ngày để giảm bớt lượng vốn bỏ ra, vì chi phí đầu tư thức ăn chiếm 70% trong cơ cấu giá thành mỗi kg cá thương phẩm. Cách đây 2 năm giá thức ăn bình quân 9.000 đồng/kg, hiện nay là 11.000 đồng, trong khi giá cá trước đây khoảng 24.000 - 26.000 đồng/kg nhưng nay chỉ khoảng 21.500 - 22.000 đồng/kg, chưa kể các yếu tố khác như thuốc, giá nhân công cũng đều tăng”- bà Nguyễn Thị Tư tâm tư. Nằm trong bức tranh chung của Đồng bằng sông Cửu Long, diện tích nuôi cá công nghiệp trên địa bàn tỉnh đã giảm nhiều so với cách đây vài năm. Theo số liệu thống kê của Chi cục Thủy sản, năm 2010 toàn tỉnh có khoảng 139 ha mặt nước thả nuôi cá tra, với tổng sản lượng thu hoạch 40.000 tấn. Do giá cá liên tục giảm, làm người nuôi lỗ nặng nên diện tích thả nuôi cá tra hiện cũng bắt đầu giảm. Hiện diện tích thả nuôi cá tra toàn tỉnh chỉ còn 120 ha, tập trung ở các huyện: Cái Bè, Cai Lậy, Châu Thành, Chợ Gạo. Con giống, chi phí, nhân công, điện, xăng dầu, lãi suất ngân hàng cao chính là nguyên nhân làm người nuôi dè đặt.

2. Vấn đề lớn nhất hiện nay là làm thế nào để duy trì ngành nuôi thủy sản, tạo việc làm cho người dân. Khi bàn đến vấn đề này, ông Trịnh Công Minh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT nhìn nhận thực tế rằng, sự khó khăn của ngành Thủy sản nói chung và của cá tra nói riêng hiện nay là do chịu tác động của rất nhiều yếu tố, cả thị trường tiêu thụ và những yếu tố nội tại.

Theo nhận định chung, chất lượng con giống sẽ là một trong những yếu tố mang tính quyết định đến chất lượng sản phẩm nuôi. Tuy nhiên, thực tế đang diễn ra là chất lượng con giống đang có xu hướng giảm dần, biểu hiện rõ nhất là tỷ lệ hao hụt trong quá trình ương nuôi có xu hướng tăng lên.

Điều này có nhiều nguyên nhân, có thể là do môi trường nuôi, chất lượng con giống, chất lượng cá bố mẹ, quy trình sản xuất. Do vậy, tới đây việc liên kết giữa người làm con giống với doanh nghiệp để người làm giống bài bản hơn, với giá bán phù hợp hơn là một trong những vấn đề cần bàn tới; đồng thời các ngành chức năng cũng dần siết chặt việc quản lý chất lượng con giống thủy sản trên địa bàn tỉnh.

Siết chặt chất lượng con giống là một trong những yếu tố giảm giá thành sản xuất. (Ảnh sản xuất và kiểm tra chất lượng con giống cá tra nhân tạo).

Theo ông Trịnh Công Minh, Tiền Giang là một trong những địa phương có truyền thống về ương nuôi cá giống. Những năm gần đây, do nghề nuôi cá tra ở khu vực ĐBSCL có bước phát triển nhanh nên nhu cầu về sản xuất và ương nuôi cá tra giống cũng phát triển một cách nhanh chóng.

Vào cao điểm của năm 2012, toàn tỉnh có đến 200 ha ương nuôi cá tra giống. Khi con cá tra gặp khó khăn, diện tích ao ương nuôi cũng còn dao động khoảng 100 ha. Chưa kể, Tiền Giang có 2 trung tâm sản xuất cá tra giống lớn là Trung tâm Giống nông nghiệp của tỉnh (Cổ Lịch, Cái Bè) và Trung tâm Quốc gia Giống thủy sản Nam bộ (An Thái Trung, Cái Bè). Riêng trại sản xuất giống cá tra ở Cổ Lịch, mỗi năm có thể sản xuất từ 600-700 triệu con cá bột tùy theo nhu cầu đặt hàng của khách hàng.

3. Năm 2012 xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 450 triệu USD, chiếm xấp xỉ 50% tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn tỉnh; trong đó nhóm hàng cá tra xuất khẩu chiếm khoảng 85%. Tuy nhiên, thực tế đang diễn ra là các doanh nghiệp trong ngành đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, hàng tồn kho tương đối lớn. Theo ông Đặng Thanh Liêm, Giám đốc Sở Công thương, 6 tháng đầu năm 2013 xuất khẩu thủy sản gặp rất nhiều khó khăn. Sản lượng sản xuất khoảng 90.000 tấn, sản lượng xuất khẩu khoảng 60.000 tấn, với kim ngạch xuất khẩu 140 triệu USD, xấp xỉ so với cùng kỳ năm 2012 nhưng giá trị giảm 20% so với cùng kỳ.

Hiện tại các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp ngành chế biến thủy sản gặp khó khăn, thị trường tiêu thụ ngày càng giảm. Hơn nữa giá bán bị cạnh tranh giữa các doanh nghiệp với nhau dẫn đến việc xuất khẩu gặp khó khăn nên lượng hàng tồn kho so với sản xuất còn cao. Để giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp phải tái cấu trúc, nhất là tái cấu trúc về tài chính, đào tạo nguồn nhân lực, cấu trúc lại thị trường để đảm bảo nguồn tiêu thụ.

Về phía các cơ quan Nhà nước phải tiếp tục thực hiện chủ trương của Chính phủ, UBND tỉnh là hỗ trợ thị trường cho doanh nghiệp, hỗ trợ xúc tiến thương mại, hỗ trợ thông tin thị trường, các rào cản kỹ thuật để doanh nghiệp biết và chọn lựa; tiếp tục tiếp xúc, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Theo nhận định của các ngành chức năng cũng như các doanh nghiệp, những khó khăn hiện nay của ngành Thủy sản chỉ mang tính thời điểm. Bởi hiện nay cá tra, là loại thực phẩm có chất lượng ngon, giá thành phù hợp, thị trường tiêu thụ rộng, với hơn 100 quốc gia, hàng năm thu về nguồn ngoại tệ lớn, đồng thời tạo việc làm cho rất nhiều lao động làm công nhân ở nhà máy, người nuôi cá... Nhìn chung, những doanh nghiệp lớn của ngành chế biến thủy sản xuất khẩu trên địa bàn tỉnh có công nghệ tương đối hiện đại, đạt trình độ công nghệ cũng như chất lượng xuất khẩu sang thị trường Mỹ và châu Âu.

Với sự hỗ trợ của Nhà nước, những cố gắng của doanh nghiệp và nhu cầu tiêu thụ những tháng cuối năm, hy vọng xuất khẩu những tháng cuối năm sẽ tăng hơn những tháng đầu năm. Chính vì vậy, về lâu dài để ngành chế biến xuất khẩu cá tra phát triển ổn định và bền vững đòi hỏi các doanh nghiệp phải chung tay đoàn kết đưa ra một giá thành nhất định, cùng với sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, từ việc sản xuất con giống, qui hoạch vùng nuôi, cấu trúc lại ngành chế biến thủy sản, mạnh dạn loại bỏ doanh nghiệp yếu kém… Có vậy, giá trị con cá tra mới được trả về đúng vị trí trên thương trường quốc tế.

THẾ ANH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005