Nhân giống “cá tiến Vua” để xóa nghèo ở Quang Bình (Hà Giang)

Nước ta có rất nhiều loài cá quý hiếm và nhiều loài đã trở thành truyền thuyết, được gán cho những mỹ danh, hư cấu thành huyền thoại. Thật may mắn, khi tỉnh Hà Giang - nơi địa đầu của Tổ quốc cũng có những loài cá huyền thoại đó và được dân gian ví von là “Ngũ quý hà thủy”, gồm: Cá Anh vũ, Dầm xanh, Lăng, Chiên và cá Bỗng. Và đây cũng là một trong 5 loài cá khi xưa thường để tiến Vua, trong đó có loài như cá Bỗng còn được dân gian phong “Cá thần”...

Hiện nay, những loài cá được liệt vào hàng quý hiếm trong tự nhiên đang bị khai thác quá mức, nguy cơ tuyệt chủng rất lớn. Do vậy, bảo tồn nguồn gen quý hiếm của các loài cá này đang trở nên cấp bách. Tuy nhiên, việc nhân giống và phát triển nuôi đối tượng này vẫn còn khá gian nan nên nguồn cung cấp cá giống khá khan hiếm và nguồn cung về cá thương phẩm lại càng hiếm hơn...

Gia đình ông Hoàng Kim Sông, thôn Buông, xã Hương Sơn, huyện Quang Bình kiểm tra chất lượng cá Bỗng giống chuẩn bị bán.

Bởi thế, những năm trở lại đây, nghề nuôi cá Bỗng mang lại lợi nhuận rất cao nhưng nguồn giống hiện lại phụ thuộc hoàn toàn vào tự nhiên. Người nuôi phải “săn” từng con cá giống một từ những người làm nghề chài lưới đánh bắt trên sông Lô, sông Gâm nhưng lượng cá bắt được làm giống rất hạn chế, không thể đáp ứng được nhu cầu của người nuôi. Ông Giằng năm nay đã ngoài 80 tuổi, trú tại thôn Hạ Thành, xã Phương Độ (thành phố Hà Giang) - gia đình nuôi cá Bỗng nhiều nhất, nhì trong thôn tâm sự: “Nhu cầu nuôi cá Bỗng thì lớn lắm, mà nhất là hiện nay nhu cầu thưởng thức, săn lùng đặc sản rất cao nên nguồn cá thịt càng ít thì nguồn cá giống lại càng ít hơn. Nhớ ngày xưa, muốn có cá giống thường phải đi vớt cá bột ở rìa sông vào mùa cá sinh sản. Vớt cả ngày được một hai chục con cá Bỗng bột là may mắn lắm rồi. Cá Bỗng nuôi thì không khó nhưng lớn rất chậm, nó chỉ lớn nhanh ở 1 - 2kg đầu thôi. Vì vậy, cá càng nuôi lâu càng có giá...”. Lợi nhuận mà các loại cá quý hiếm trong đó có cá Bỗng mang lại là rất lớn. Nhưng, nguồn giống hiện lại phụ thuộc hoàn toàn vào tự nhiên, người nuôi phải mua từng con cá giống từ những người làm nghề chài lưới vào mùa mưa. Tuy nhiên, lượng cá bắt được làm giống rất hạn chế, không thể đáp ứng được nhu cầu của người nuôi và ở Hà Giang khi nhắc đến nghề nuôi cá Bỗng thì không thể không nhắc tới huyện Bắc Mê, với lợi thế có con sông Gâm chảy qua, nơi cung cấp nguồn cá Bỗng giống và cá thịt rất phong phú cho thị trường. Ông Dằn Văn Thỉnh, thôn Bản Nghè, xã Yên Cường tâm sự: “Cá Bỗng ăn rất nhiều, ăn tạp lắm! Chúng ăn từ lá sắn, cỏ, chuối cho đến lục, phủ, ngũ, tạng của gia súc, gia cầm... Có một đặc điểm là ở giai đoạn cá con đến khoảng 2kg cá lớn nhanh như cá Trắm, Mè, nhưng khi đạt trọng lượng từ 3kg trở lên thì cực kỳ chậm lớn. Ngoài ra, điều quan trọng nhất của nghề nuôi cá Bỗng là nguồn cá giống ít, trong khi nuôi mà chết con nào thì tiếc “đứt ruột” con đó nên kinh nghiệm cho thấy một trong những điều kiện bắt buộc khi nuôi cá Bỗng là phải ở nơi có nguồn nước suối trong mát, sạch; nước trong ao phải được thay liên tục nếu không rất khó để bảo toàn được số lượng cá trong ao...”.

Trước thực trạng khan hiếm về cả nguồn giống lẫn nguồn cá thương phẩm cung cấp cho thị trường, thời gian qua, Trung tâm Thủy sản Hà Giang đã phối hợp với huyện Quang Bình thực hiện thành công Mô hình “Cho cá Bỗng sinh sản tại nhà các hộ dân” tại xã Hương Sơn. Đến nay mô hình đã thành công, mang lại kết quả rất khả quan. Mô hình được thực hiện thành công trên 4 đôi cá Bỗng bố, mẹ của gia đình ông Hoàng Kim Sông, thôn Buông (xã Hương Sơn). Sau hơn 3 tháng thực hiện đã cho ấp nở thành công 40.000 cá con khỏe mạnh đạt tiêu chuẩn xuất bán. Với giá 5.000 – 10.000 đồng/1 con cá giống, trừ chi phí vật tư, thiết bị, thức ăn... lợi nhuận tối thiểu thì gia đình ông Hoàng Kim Sông cũng thu được khoảng 200 triệu đồng. Đây là mô hình kết hợp giữa người dân, nhà khoa học với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, đến nay có thể khẳng định mô hình đã thành công 100%. Qua đây cũng giúp người dân có ý thức trách nhiệm hơn trong việc phát triển giống thủy sản bản địa tại địa phương, giảm tác động khai thác, góp phần bảo vệ nguồn thủy sản tự nhiên. Vấn đề then chốt còn lại là làm sao nhân rộng được mô hình cá Bỗng vốn được mang danh “cá thần” tiến Vua...

Việc thực hiện thành công mô hình không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho bà con nông dân mà còn mang lại hiệu quả xã hội to lớn; giúp người dân có thêm nhiều kỹ thuật mới trong sản xuất cá Bỗng nói riêng và sản xuất giống thủy sản nói chung, tăng năng suất, chất lượng, sản lượng nuôi, đáp ứng nhu cầu trước mắt về con giống tại chỗ, tiến tới trở thành hàng hóa, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tạo việc làm, tăng thu nhập, từng bước làm giàu bằng chính nguồn tiềm năng, thế mạnh sẵn có của địa phương.

Theo Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 - Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Bắc: Cá bỗng có tên Tiếng Anh: Denti carp, thuộc loài Spinibarbichthys denticulatus Oshima, 1926. Ở nước ta cá Bỗng phân bố ở miền Bắc trên các sông Thu Bồn và Trà Khúc thuộc Nam Trung Bộ, sông Hồng; sông Lô, sông Gâm (Hà Giang); sông Lam - Con Cuông, Cửa Rào (Nghệ An). Cá Bỗng được ghi trong sách Đỏ Việt Nam có nguy cơ duyệt chủng ở mức độ V. Hiện nay nguồn cá giống đánh bắt ngoài tự nhiên bị hạn chế, nguồn lợi bị suy giảm nghiêm trọng. Hầu hết các bãi đẻ của cá Bỗng trên hệ thống sông hiện không còn nữa. Đây là loài cá có nguy cơ bị tiêu diệt, cần được bảo vệ và tái tạo để phục hồi nguồn lợi.

PHI ANH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005