Bạc Liêu: Chọn nuôi tôm thẻ hay tôm sú: Vì sao phải chọn nuôi con tôm sú?

Trong chuyến công tác tại Bạc Liêu, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cho rằng: “Với diện tích nuôi trồng thủy sản hơn 120.000ha, cho sản lượng tôm chất lượng trên 100.000 tấn/năm, chiếm gần 1/4 sản lượng tôm cả nước, con tôm thật sự là nền tảng để Bạc Liêu phát triển công nghiệp”. Con tôm sú đã đóng góp gần 60% nguồn thu thuế công thương nghiệp và giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động của địa phương.

Tôm sú vẫn là “số 1”

Đến nay, con tôm sú vẫn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Bạc Liêu và gần như chỉ có Bạc Liêu là nơi sản xuất được con tôm sú chất lượng với kích cỡ lớn. Do vậy, không lý do gì mà nông dân Bạc Liêu lại quay lưng với con tôm sú để chạy theo con tôm thẻ chân trắng (TTCT). Sự thay đổi này sẽ làm nông dân Bạc Liêu phải trả một giá rất đắt khi thị trường xuất khẩu tôm thẻ ổn định trở lại.

Con tôm sú vẫn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Bạc Liêu. Trong ảnh: Công nhân Công ty Tân Phong Phú (huyện Hòa Bình) chế biến tôm sú xuất khẩu. Ảnh: K.T

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nguyên nhân làm cho xuất khẩu TTCT trong thời gian qua tăng cao là do diện tích nuôi TTCT ở nhiều nước được coi là vương quốc của tôm thẻ bị thiệt hại nặng nề, dẫn đến không đủ nguồn nguyên liệu phục vụ xuất khẩu. Do vậy, họ phải mua nguyên liệu ở Việt Nam để phục vụ chế biến. Đơn cử như Thái Lan, do ảnh hưởng hội chứng tôm chết sớm (EMS) nên sản lượng tôm năm 2013 ước đạt khoảng 250.000 tấn, giảm gần 50%, do đó, nhu cầu cần TTCT chế biến tăng cao. Từ vấn đề này, nhiều nông dân hiểu lầm là con tôm sú gần bị TTCT “soán ngôi”, và họ đua nhau nuôi TTCT.

Trước vấn nạn trên, nếu không tỉnh táo để phân tích, đánh giá, nắm bắt tình hình để có giải pháp ứng phó, thì cả doanh nghiệp và nông dân Bạc Liêu khó tránh khỏi nguy cơ phá sản. Ông Hồ Văn Bạch, Tổng Giám đốc Công ty TNHH thực phẩm thủy sản Minh Bạch (huyện Giá Rai), nhận xét: “Việc tranh mua TTCT như hiện nay sẽ đẩy doanh nghiệp và người nông dân vào cảnh khốn đốn. Không có con tôm sú chế biến, doanh nghiệp buộc lòng phải mua TTCT. Mà doanh nghiệp thu mua TTCT nhiều chừng nào thì nông dân lại nuôi nhiều chừng đó. Rồi thương lái Trung Quốc cũng nhảy vào đẩy giá, tranh mua càng làm cho nhu cầu nuôi TTCT trong nông dân tăng cao. Nếu tình trạng này còn kéo dài, các doanh nghiệp trong tỉnh sẽ phá sản, còn nông dân cũng trắng tay vì đeo theo TTCT”.

Chớ “đuổi hình bắt bóng”

Việc quay lưng với con tôm sú của nhiều nông dân Bạc Liêu chẳng khác nào “đuổi hình bắt bóng” và tự đẩy mình vào thế bị động. Con tôm sú vốn là thế mạnh số 1 của Bạc Liêu, song, cớ gì lại phải nuôi con TTCT, để rồi không biết được đầu ra? Liệu nông dân Bạc Liêu có cạnh tranh nổi với những mô hình nuôi TTCT siêu công nghiệp của Trung Quốc, Thái Lan, In-đô-nê-xi-a, Ấn Độ… hay không? Chỉ cần các quốc gia này khôi phục lại sản xuất, giảm giá vài USD/tấn, thì người sản xuất TTCT trong nước sẽ khốn đốn. Bên cạnh đó, sự tranh mua TTCT của các thương lái Trung Quốc hiện nay gần như tái hiện lại vấn nạn cũ. Đó là đặt hàng nông dân sản xuất, nuôi trồng, chặt phá, bỏ lúa trồng khoai, mua cây bần, mua con cua, nghêu sò giống… rồi sau đó họ trốn biệt, không mua, để lại cho nông dân cảnh nợ nần và phá đi môi trường sản xuất vốn phát triển bền vững lâu nay.

Tại hội thảo “Định hướng chiến lược nuôi tôm nước lợ bền vững tại Việt Nam” được tổ chức tại Bạc Liêu, các nhà khoa học, quản lý cũng chỉ ra những áp lực mà Việt Nam phải đối đầu khi phát triển con TTCT. Đó là sản lượng TTCT trên thế giới hiện phát triển với tốc độ nhanh và chưa có dấu hiệu dừng lại. Vì ngoài Trung Quốc, Thái Lan, nhiều nước vẫn tiếp tục phát triển nuôi TTCT thành công như: Đài Loan, Ecuador… Điều đó sẽ dẫn đến việc sản xuất một lượng tôm khổng lồ, và sự cạnh tranh giá bán giữa các nước sản xuất TTCT là khó tránh khỏi. Đây cũng là nguyên nhân làm cho sản lượng TTCT tăng nhanh, nhưng giá trị thì giảm, vì cung vượt cầu.

Coi chừng “mất cả chì lẫn chài”

Một trong những nguyên nhân làm cho nhiều nông dân ngộ nhận rủ nhau nuôi tôm thẻ vì họ cho rằng: TTCT ít bệnh hơn tôm sú, nhất là hội chứng EMS. Thật ra, TTCT cũng mang hội chứng này, thậm chí phát triển mạnh thành dịch gây thiệt hại nhiều hơn so với tôm sú. Bằng chứng là hội chứng EMS đã hoành hành ở Thái Lan, làm giảm sản lượng TTCT của nước này trong gần 10 năm qua. Trao đổi kinh nghiệm nuôi TTCT tại Việt Nam, ông Soraphat Panakom, chuyên gia nuôi TTCT (Thái Lan) đã ví von: Nuôi TTCT như nuôi “cô gái yếu đuối”. Do vậy, “cô gái” này phải được chăm sóc thật cẩn thận hơn so với “chàng trai khỏe mạnh” là con tôm sú.

Sự so sánh ấy đã cho thấy nuôi TTCT không dễ chút nào. Bởi, TTCT phải nuôi với mật độ cao, kéo theo đó là phải đầu tư quạt ôxy tầng, ôxy đáy, thức ăn công nghiệp, thuốc thú y thủy sản… Nếu không, tôm sẽ chết, hoặc không phát triển.

Theo các nhà khoa học, vào mùa mưa, khu vực ĐBSCL chịu ảnh hưởng nhiều từ hệ thống sông ngòi chằng chịt nên độ mặn trong các ao nuôi sẽ giảm xuống, làm cho hàm lượng khoáng cũng giảm đi. Trong khi TTCT lại cần khoáng để đẩy nhanh quá trình lột xác. Nếu thiếu khoáng, TTTC dễ bị sốc, cong thân, đục cơ, mềm vỏ và tỷ lệ chết sẽ rất cao. Đây chính là nguyên nhân cơ bản để giải thích vì sao mô hình nuôi TTCT chỉ dành riêng cho các “đại gia” và chỉ thích hợp với mô hình công nghiệp. Cụ thể, Công ty Hải Nguyên (TP. Bạc Liêu) phải đầu tư gần 10 tỷ đồng chỉ cho 1ha nuôi TTCT theo mô hình siêu thâm canh trong nhà kính, chứ không nuôi đơn giản như nhiều nông dân hiện nay.

Bài học xương máu từ việc nuôi TTCT cũng được minh chứng từ thất bại của một số công ty từng được coi là nuôi TTCT đầu tiên với quy mô lớn nhất Việt Nam. Điển hình như Công ty Duyên Hải (TP. Bạc Liêu) phải bỏ đất trống trong nhiều năm qua. Hoặc một số công ty có vốn đầu tư nước ngoài, thuê cả chuyên gia người Nhật nuôi TTCT theo mô hình công nghiệp - bán công nghiệp (ở huyện Hòa Bình) cũng thất trắng nhiều vụ vì tôm chết! Tuy nhiên, đó chưa phải là điều đáng lo. Vấn đề cần quan tâm hơn cả chính là sự trả giá về môi trường, vì khi nuôi TTCT thất bại thì muốn nuôi lại vật nuôi khác không phải là chuyện dễ. Tiến sĩ Lê Thanh Lựu, Hội Nghề cá Việt Nam lưu ý: “Cần giữ sản lượng tôm sú ổn định và phải cân nhắc thật thận trọng khi phát triển con TTCT. Nếu không, chuyển đổi lại sẽ không được”.

Từ thực tế trên, bà con nông dân chớ sản xuất theo kiểu “ăn xổi ở thì” để phải đánh đổi những giá trị, lợi thế lớn hơn mà không phải địa phương nào cũng có. Những thế mạnh ấy phải được gìn giữ, phát huy và không ngừng bổ sung để phát triển bền vững. Bởi trong điều kiện hạ tầng và nhu cầu chế biến xuất khẩu của tỉnh hiện nay, con tôm sú vẫn là mặt hàng chiến lược. Sản xuất không thể chạy theo phong trào “tham lượng bỏ chất” để rồi khó tránh khỏi cảnh “mất cả chì lẫn chài”.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP, cảnh báo: “Nhu cầu TTCT xuất khẩu tăng do ảnh hưởng dịch bệnh và sẽ sớm bình ổn trở lại. Vì vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản không nên tranh mua TTCT, mà phải giữ vị trí xuất khẩu tôm sú đứng đầu thế giới để bán được giá và phát triển ổn định”.

Lư Dũng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005