Tiêm vắc xin cho cá tra

Cá tra là đối tượng được nuôi phổ biến ở các tỉnh trong vùng ĐBSCL, đặc biệt là các tỉnh ven sông Tiền và sông Hậu đã có sự phát triển vượt bậc trong nhiều năm qua, đóng góp lớn trong tỷ trọng xuất khẩu của ngành thủy sản Việt Nam.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển “nóng” ấy, nghề nuôi cá tra luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro ảnh hưởng đến tính ổn định của sản xuất. Một trong những rủi ro gây thiệt hại lớn cho người nuôi là tình hình dịch bệnh diễn ra ngày càng phức tạp.

Cá giống kém chất lượng - dịch bệnh khó tránh

Cao điểm nhất là lúc giao mùa, tỷ lệ cá nhiễm bệnh gia tăng, chiếm 25 - 35% diện tích nuôi và nguyên nhân chủ yếu từ chất lượng con giống.

Trong thời gian gần đây, do chạy theo lợi nhuận, một bộ phận không nhỏ cơ sở sản xuất giống cho cá đẻ nhiều lần trong năm, sử dụng số lượng cá bố mẹ hạn chế, không bảo đảm yêu cầu chất lượng, thậm chí cùng một lứa trong cùng một trại để sản xuất giống dẫn đến hiện tượng cận huyết, chất lượng giống kém, sức đề kháng yếu.

Hậu quả là tỷ lệ chết trong ương, nuôi khá cao: từ cá bột lên cá hương, tỷ lệ hao hụt tới trên 80%, từ cá hương lên cá giống, tỷ lệ hao hụt tới 40 - 50%. Bên cạnh đó, hầu như tất cả các vùng nuôi cá tra đều đã xuất hiện những loại bệnh phổ biến như xuất huyết, trắng mang, trắng gan và nhất là bệnh gan, thận mủ - gây tổn thất rất lớn cho nghề nuôi.

Có những vùng nuôi, tỷ lệ cá tra nhiễm bệnh gần như tới 100%, tỷ lệ chết cao, có khi lên đến 50- 70% và nguy cơ lây lan thành dịch bệnh rất khó tránh nếu không có biện pháp phòng hữu hiệu.

Đặc biệt khả năng kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh này ngày càng cao do không phát hiện kịp thời và có hướng điều trị thích hợp, hiệu quả điều trị thấp, gây khó khăn cho việc điều trị bệnh trong quá trình nuôi. Mặt khác, hiệu quả sử dụng thuốc kém sẽ làm tăng chi phí sản xuất, đồng nghĩa với lợi nhuận của người nuôi sẽ giảm.

Công nhân của Công ty Pharmaq đang tiêm vắc xin cho cá tra tại vùng nuôi của Công ty Phước Anh. Ảnh: CLB Khoa học – Chi cục Thủy sản

Các báo cáo thực tế cho thấy loại vi khuẩn kháng thuốc và các biện pháp chữa trị không thành công ngày càng phổ biến hơn. Theo kết quả của đề tài nghiên cứu khoa học “Khảo sát tình hình bệnh gạo, gan thận mủ, xuất huyết trên cá tra nuôi thương phẩm tại Vĩnh Long và đề ra biện pháp phòng trị bệnh hiệu quả” do Chi cục Thủy sản thực hiện năm 2012, cho thấy 96,5% các chủng Edwardsiella ictaluri gây bệnh gan thận mủ đã thể hiện kháng 3 loại kháng sinh thông thường là Trimethoprim, Oxytetracyline và Streptomycine, 3 loại kháng sinh khác như Flumequine, Oxolinic acid và Enrofloxacine cũng kém hiệu quả.

Việc dùng kháng sinh trị bệnh cho cá tra thường tốn kém và hiệu quả không cao do khó xác định chính xác tình trạng sức khỏe của cả đàn cá nuôi để chẩn đoán và đề xuất phác đồ điều trị. Hơn nữa lượng tồn dư kháng sinh không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Vì thế, phòng bệnh là biện pháp kỹ thuật để ngăn ngừa hữu hiệu dịch bệnh xảy ra trên đối tượng thủy sản nuôi thâm canh nói chung và cá tra nói riêng. Trong các nỗ lực làm hạn chế dịch bệnh do vi khuẩn gây ra ở cá tra, biện pháp dùng vắc xin phòng bệnh được đánh giá là có hiệu quả kinh tế và môi trường.

Tiêm phòng cho… cá tra

Trên thế giới, vắc xin đã được sử dụng rộng rãi ở các vùng nuôi cá hồi công nghiệp thuộc các nước Bắc Âu, Chile, Canada, Mỹ, Nhật; các trang trại nuôi cá da trơn ở Mỹ; mô hình nuôi cá chẽm, cá rô phi ở Châu Âu hay các mô hình nuôi nhỏ ở Trung Quốc, Nga, Tây Ban Nha và Đức.

Riêng ở Việt Nam, vắc xin Alpha Ject ® Panga 1 của Công ty Pharmaq (Na Uy) đã được Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và PTNT) công bố cấp phép lưu hành kể từ ngày 10/4/2013. Đây là loại vắc xin dùng qua đường tiêm, bảo vệ cá tra chống lại vi khuẩn Edwardsiella ictaluri gây bệnh gan, thận mủ.

Thành công của nghiên cứu này là bước đột phá và là công cụ hiệu quả trong việc giảm tổn thất do vi khuẩn E. ictaluri gây ra, đồng thời góp phần cải thiện sức khỏe cũng như gia tăng giá trị của cá tra.

Từ năm 2006, Công ty Pharmaq triển khai đầu tư vào nghiên cứu và phát triển chế phẩm vắc xin Alpha Ject ® Panga 1 nhằm hạn chế thiệt hại do bệnh gan thận mủ gây ra trên đàn cá tra nuôi và hiện nay đã được sử dụng trên quy mô thương mại ở vùng ĐBSCL.

Các ưu điểm của việc sử dụng vắc xin Alpha Ject ® Panga 1 đã được chứng minh thông qua việc khảo nghiệm trong điều kiện phòng thí nghiệm do Trường Đại học Cần Thơ tiến hành và trong điều kiện thực tế trên đàn cá tra nuôi tại các ao nuôi thương phẩm dưới sự giám sát của Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc thú y Trung ương 2.

Đây là loại vắc xin đầu tiên cho cá tra do Công ty Pharmaq phát triển tại Châu Á và cũng là vắc xin cho cá đầu tiên được cấp phép ở Việt Nam - sự kiện đặc biệt không chỉ đối với ngành cá tra mà còn đối với ngành thủy sản Việt Nam nói chung.

Sử dụng vắc xin để phòng bệnh cho các loài thủy sản nuôi thâm canh là chuyện cần thiết.

Thời gian qua, đã có nhiều giải pháp để quản lý dịch bệnh đã và đang được áp dụng như cải tạo ao kỹ, chọn giống tốt sạch bệnh, quản lý tốt môi trường, quan tâm đến dinh dưỡng, thuốc và hóa chất nhưng hiệu quả vẫn chưa cao.

Vì vậy, việc sản xuất và sử dụng vắc xin để quản lý dịch bệnh có ý nghĩa rất lớn, là một bước tiến vượt bậc trong việc góp phần nâng cao chất lượng và thương hiệu cá tra Việt Nam trên thị trường thế giới. Những lợi ích rõ ràng trước mắt của việc tiêm vắc xin Alpha Ject® Panga 1 sẽ mang lại hiệu quả lâu dài cho tương lai ngành cá tra Việt Nam: (1)

Tỷ lệ sống tăng lên do cá được bảo vệ trước dịch bệnh gan thận mủ; (2) Tăng lợi nhuận do cá khỏe mạnh, lớn nhanh, rút ngắn chu kỳ nuôi; (3) Cắt giảm chi phí dùng kháng sinh, hóa chất phòng trị bệnh, hạn chế nguy cơ kháng thuốc; (4) Loại bỏ nguy cơ kháng sinh tồn lưu trong cá và các hậu quả kèm theo trong xuất khẩu cá ra thị trường quốc tế.

Việc sử dụng vắc xin không chỉ có lợi ích trực tiếp là ngăn chặn dịch bệnh gan thận mủ, mà còn có lợi ích gián tiếp làm giảm hệ số thức ăn (FCR), rút ngắn thời gian nuôi và tăng năng suất, nhờ không phải ngừng cho ăn để điều trị khi bệnh bùng phát trong quá trình nuôi.

Ngay từ những ngày đầu đưa vào thử nghiệm, vắc xin Alpha Ject® Panga1 đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các doanh nghiệp và người nuôi cá. Một số đơn vị như Công ty TNHH MTV Hồng Mỹ (Đồng Tháp), vùng nuôi Công ty Gentraco, Hùng Vương... đã áp dụng loại vắc xin này trong sản xuất đại trà.

Và ở Vĩnh Long, vùng nuôi của Công ty TNHH Phước Anh tại ấp Phước Lý (xã Quới Thiện- Vũng Liêm) là cơ sở nuôi cá tra đầu tiên của tỉnh đã sử dụng vắc xin này để phòng bệnh gan, thận mủ cho 5 triệu giống trong tháng 8.

Đây là cơ sở nuôi cá tra tiên phong ứng dụng công nghệ cao trong nuôi cá tra xuất khẩu ở Vĩnh Long. Tuy nhiên, theo phản ánh của người nuôi, chi phí 500đ cho mỗi liều vắc xin là khá cao so với hiệu quả tài chính của nghề nuôi cá tra hiện nay, khiến nhiều người nuôi, nhất là các hộ nuôi nhỏ lẻ còn e ngại áp dụng.

Do đó, giảm giá thành và nghiên cứu khả năng kết hợp cùng một loại vắc xin phòng nhiều bệnh khác nhau nên là hướng đi ưu tiên của nhà sản xuất sinh phẩm trong thời gian tới.

Chỉ trong vòng 12 năm (từ năm 2001- 2012), diện tích nuôi tăng 5 lần, từ 1.200ha lên 6.000ha; sản lượng tăng 36 lần từ 37.500 tấn lên 1.350.000 tấn; sản phẩm thành phẩm xuất khẩu tăng gần 40 lần, từ 17.000 tấn lên 660.000 tấn. Giá trị kim ngạch xuất khẩu tăng gần 45 lần từ 40 triệu USD lên 1.800 triệu USD, chiếm 34,4% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, đóng góp khoảng 2,2% GDP của cả nước và đã trở thành một trong những ngành tăng trưởng nhanh nhất trong ngành nuôi trồng thủy sản thế giới.

ThS Phạm Thị Thu Hồng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005