Vĩnh Long: Để nghề nuôi cá tra phát triển bền vững: Vì sao bấp bênh?

Sự “ăn rã”, thiếu liên kết từ khâu sản xuất, đến tiêu thụ, chế biến khiến nghề nuôi cá tra vẫn bấp bênh. Người nông dân vừa nuôi cá vừa lo âu, luôn đối mặt những rủi ro lớn!

Chú Bảy Tui- là một trong những người đầu tiên nuôi cá tra ở Mang Thít (Vĩnh Long) cho rằng, giá cá từ 6.000 đ/kg (năm 2003- PV) hay đột biến tăng 28.500 đ/kg vào năm 2011, nhưng “lời nhiều hoặc ít, không bao giờ lỗ”.

Người nuôi cá tra rất cần có DN cung ứng thức ăn chất lượng, không chỉ giảm giá thành mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Vừa nuôi, vừa lo

Còn từ năm 2012 đến nay, giá cá “ổn định ở mức rất thấp”, nuôi cá liên tiếp lỗ lã. Với quy mô nhỏ lẻ, nông dân vẫn có điều kiện bám ao, trông chờ “giá đợt sau cao hơn đợt trước”.

Tuy nhiên, trong tình hình khó khăn, giá cả biến động thấp, khó bán, lại xuất hiện nhiều cá nhân lợi dụng gây tâm lý người nuôi hoang mang: bán cá liệu có lấy được tiền và vừa nuôi vừa lo… đủ thứ từ đầu vào đến đầu ra.

Theo ông Nguyễn Quốc Việt- Chủ tịch UBND xã Chánh An, nếu người nuôi đủ điều kiện trả tiền mặt mua thức ăn tốt thì tốn khoảng 1,4- 1,5kg thức ăn cho 1kg cá, còn các loại thức ăn “cho thiếu chịu” thì chất lượng thấp, phải tốn từ 1,6- 1,65kg thức ăn cho một ký cá.

Theo ghi nhận của chúng tôi, hầu hết các hộ nuôi cá tra hiện nay không có điều kiện và phải bắt tay với DN cung ứng thức ăn. Đây cũng là giải pháp tốt, bởi nói như chú Phan Thanh Sơn (Năm Lâm- ấp An Hòa B, xã Chánh An), có DN cung ứng thức ăn tới khi bán cá mới trả tiền thì yên tâm hơn. DN chế biến chậm trả tiền mua cá, chú đã ủy thác cho DN thức ăn “đòi nợ dùm”.

Nhưng không phải người nuôi cá nào cũng có “mối ngon” như vậy. Nhiều hộ nuôi cho biết, một số DN thức ăn “cà giựt” đưa thức ăn không đủ, khiến cá ốm đói, mất sản lượng, lượng thức ăn tăng đến 1,78kg trên 1kg cá. Vì thế, cá lớn nhanh hay chậm, chi phí cao hay thấp cũng tùy vào “ông thức ăn”.

Có hộ cho biết, muốn thúc cho cá ăn để bán kịp mùa hè, mỗi đợt 5- 6 ngày DN mới đưa thức ăn xuống, lượng thức ăn cũng chỉ đáp ứng hơn 1 ngày là hết sạch, cá phải… nhịn đói!

Nhiều nông dân còn lo “hổng biết thức ăn có đảm bảo chất lượng, không sử dụng các chất cấm”. Bởi từng có 1 hợp tác xã tại xã Chánh An lấy nguồn thức ăn không đảm bảo, khiến các xã viên rút ra hết. Cho nên, chú Năm Lâm nói như ước: “Nếu có tiền mặt tự mua thức ăn tốt sẽ hiệu quả hơn”. Theo người nuôi cá, chậm trả tiền thức ăn còn phải trả lãi suất 18%/năm.

Không nuôi cá biết làm gì, nên theo chú Tám Liếp: “Phải duy trì nuôi 1 ao để hy vọng có cái trả nợ. Nhưng cá xuống ao 2 tháng, không một viên thức ăn. Lâu lâu chạy mượn được vài bao, rải cho ăn sương sương. Lớp tiền thuốc, tiền thức ăn, lãi suất 2- 3 đầu riết rồi ai nuôi cá cũng kêu trời”.

Trong khi đó, với giá thành nuôi 21.000- 22.000 đ/kg, nếu được giá 23.000 đ/kg như gần đây, người nuôi có lời chút đỉnh. Nhưng “từ năm 2012 đến nay, người nuôi luôn lỗ 1.000- 2.000 đ/kg. Cộng với DN chế biến trả tiền chậm, thì coi như công dã tràng”.

Hệ quả từ sự “ăn rã”

Người nông dân nuôi cá lấy công làm lời, chăm đàn cá như chăm con, chuyện nuôi cá sao bớt hao hụt, trời mưa nhiều điều chỉnh thức ăn để cá giảm bệnh… kinh nghiệm nắm trong tay.

Nhưng rất ít biết về thị trường, “chiêu” eo sách của người mua cá, “những năm trước DN rất “kỵ” size cá lớn (trên 800g), gần đây lại mua giá cao (23.000 đ/kg), còn cá đúng size giá bèo (21.000 đ/kg). Còn nữa, 1 “lón” cá (khoảng 1 cần xé- PV) bắt lên đếm, tùy tỷ lệ DN định ra mà trừ, có DN thì 3kg cá dạt bằng 1kg cá thành phẩm nhưng có DN lấy tới 4kg”- đó là một trong nhiều bức xúc.

Còn anh Hai Hồng lý giải: “Mua thức ăn, giá cả, thời gian trả, lãi suất trễ hạn… nhà máy thức ăn quyết định. Mình bán cá, giá cả, chất lượng, thanh toán, thậm chí đến cây cân… nhà máy chế biến toàn quyền quyết định. Cá lớn quá hay nhỏ quá cũng chê”.

Thực tế, một số người nuôi “canh thời thả cá” phất lên vài ba vụ, nhưng rồi “lỗ nặng kéo dài, không… có gạo mà ăn”. Chú Năm Lâm nói thiệt lòng: “Lúc không tiếp cận được vốn ngân hàng thì khổ, giờ vốn ngân hàng thoáng hơn thì DN lại chèn ép”.

Còn giám đốc một DN lại… nhìn chỗ khác: “Nhà máy tôi công suất 300 tấn nguyên liệu/ngày, cần khoảng 100 tỷ trung dài hạn và 200 tỷ ngắn hạn. Nhưng ngân hàng chỉ chuyển 20 tỷ/ngày, đâu đủ vốn sản xuất kinh doanh. Làm sao có hiệu quả trả lãi suất ngân hàng, mua cá tiền mặt cho nông dân?”

Sự “ăn rã”, thiếu liên kết khiến ngành nuôi- chế biến cá tra vẫn bấp bênh.

Phân tích của Chủ nhiệm Hợp tác xã Tân Phát Nguyễn Văn Hồng cho thấy:

“Cá không phải cỡ nào bán cũng được. DN thiếu tiền ao cá trước, nhưng ao này tới lứa vẫn buộc phải bán cho họ, lỗ vẫn bậm môi bán. Nếu đạt 800g không bán, huốt 900g thành... cá quá lứa. Dưới ao, cá không cho ăn sẽ ốm đói, 1 ngày không cho ăn giảm 1% về lượng, tính sơ 100 tấn sẽ mất 1 tấn/ngày”. Hợp tác xã từng có DN gắn kết, nhưng sau “lỏng queo, không còn chặt chẽ, do mình không mạnh nên DN muốn bẻ kèo lúc nào thì bẻ”. Tuy vậy, anh Hồng cũng tin tưởng “luôn động viên anh em xã viên làm sao liên kết để tạo sức mạnh”.

Thiếu liên kết và chưa tìm được tiếng nói chung, thật sự trở thành căn bệnh “trầm kha” của ngành nuôi- chế biến- xuất khẩu cá tra. Lãnh đạo một DN thủy sản ở Vĩnh Long từng nói thật rằng trước khi xây dựng nhà máy cũng đã tính chuyện liên kết với nông dân, xây dựng vùng nguyên liệu đảm bảo công suất hoạt động nhà máy. Nhưng do thiếu vốn nên chưa thể “bắt tay” với người nuôi, nên nhiều lúc “chạy từng bữa” để có nguồn nguyên liệu. Nếu người nuôi “treo ao” thì nhà máy cũng… trùm mền.

Chú Năm Lâm than thở: Giờ kỹ thuật nuôi cá tra có thừa, cá bệnh hoạn gì nhìn qua biết liền, nhưng ngặt nỗi vốn liếng ngày càng teo tóp. DN mua cá thiếu tiền nông dân, nông dân lại thiếu tiền DN thức ăn, nên cứ vòng quay cùng kéo nhau... chết.

NGUYỄN HOÀNG - LÝ AN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005