Chuỗi cung ứng thủy sản nội địa: Hiệu quả từ hợp tác công tư

Từ năm 2011, Metro Cash & Carry Việt Nam (Metro VN) hợp tác với Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (NN-PTNT) triển khai dự án hợp tác công - tư (PPP), hiện thực hóa sáng kiến “Tầm nhìn mới cho nông nghiệp” do 6 tập đoàn hàng đầu thế giới, trong có Metro Cash & Carry đề xuất tại Diễn đàn kinh tế thế giới Davos (Thụy Sĩ) với mục tiêu nâng cao thu nhập nông dân và môi trường sống tốt hơn. Theo đó, Metro VN xây dựng chuỗi cung ứng thủy sản chất lượng cao, bền vững cho thị trường nội địa, vốn đang bị bỏ ngỏ.

Công - tư vào cuộc

Việt Nam đứng thứ hai thế giới có số nhà máy chế biến thủy sản quy mô công nghiệp, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn khắt khe khi xuất khẩu vào các nước EU (447/567 NM). Thế nhưng ở thị trường nội địa, với hơn 87 triệu người, các mặt hàng thủy sản vẫn còn bỏ ngỏ về an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP). Thủy sản bị ướp hàn the, sử dụng kháng sinh, hóa chất trong nuôi trồng, bảo quản, vận chuyển… là những mối nguy đe dọa đến sức khỏe con người. Đây là điều bất cập, cũng là bức xúc của người dân.

Việc cung cấp thị trường nội địa các mặt hàng thủy sản được nuôi trồng hay đánh bắt theo hướng bền vững, đạt tiêu chuẩn quốc tế là yêu cầu cấp thiết. Nhưng để xây dựng chuỗi cung ứng ngành hàng thủy sản không phải đơn giản khi tại các khâu trong chuỗi có tình trạng mạnh ai nấy làm. Nông dân, khâu quan trọng trong chuỗi liên kết, không quen gò bó theo những quy định chặt chẽ.

Thu hoạch cá chẽm tại trang trại của anh Hứa Trung Việt. (Ảnh chụp chiều 18-10-2013).

Vì vậy, khởi đầu của dự án Metro VN là sự vào cuộc của nhiều phía để cùng phối hợp triển khai. Bộ NN-PTNT hỗ trợ việc xây dựng tiêu chuẩn Metro Requirements, thông qua các cơ quan chức năng địa phương trong việc tìm kiếm nông dân nuôi trồng thủy sản tham gia dự án, cũng như hỗ trợ tổ chức các khóa tập huấn. Công ty Fresh Studio (FS, Hà Lan) giúp tư vấn và chọn lọc nông trại, các nhà kinh doanh hải sản để phát triển mạng lưới. Sau đó tập huấn và đánh giá nông trại theo tiêu chuẩn Metro Requirements; tập huấn nhà kinh doanh hải sản về địa điểm, sơ chế, đóng gói, truy xuất và tách biệt sản phẩm, điều kiện vận chuyển theo tiêu chuẩn Metro Requirements.

Quỹ Thách thức Việt Nam (Vietnam Challenge Fund-VFC) tài trợ một phần kinh phí khi dự án đạt được những kết quả đã định. Ngoài ra, Công ty Cargill VN chuyên về thức ăn chăn nuôi cung cấp danh sách trang trại và tư vấn kỹ thuật về quy trình dinh dưỡng cho cá, cũng như tổ chức các buổi huấn luyện, cung cấp thông tin cho nông dân.

Những kết quả ban đầu

Năm 2011, khoảng 300 nông dân và 50 thương lái đã được tập huấn tiêu chuẩn Metro Requirements về thủy sản tại TP Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Sóc Trăng, chưa kể những buổi huấn luyện quy mô nhỏ nông dân ở vùng sâu. Sau đó 120 nông hộ và 20 thương lái đăng ký áp dụng tiêu chuẩn Metro Requirements, được lực lượng FS tiếp tục tư vấn và huấn luyện thêm trong việc áp dụng những nội dung liên quan đến thực hành tốt trong nuôi trồng. Sau 3 - 5 tháng áp dụng, những hộ hay thương lái được đánh giá và có 48 nông hộ, trang trại và thương lái được chứng nhận tiêu chuẩn Metro Requirements, được cấp mã số vùng để truy xuất nguồn gốc. Song song đó, Metro VN xây dựng Trạm trung chuyển thủy hải sản Metro tại TP Cần Thơ theo những quy chuẩn về HACCP và ATVSTP.

Theo anh Lê Văn Cảnh, quản lý thu mua ngành hàng cá của Metro VN, đến giữa năm 2013, trên 70 hộ nông dân đang tham gia quy trình Metro Requirements. Triển khai GlobalGAP 9 loại thủy sản là lươn, ếch, cá rô, sặc rằng, cá chim, điêu hồng... Hiện nay, mỗi ngày trạm trung chuyển mua khoảng 5,2 - 5,5 tấn hàng thành phẩm và sơ chế, với hơn 83 loại thủy hải sản, trong đó, hàng nguyên liệu theo Metro Requirements chiếm 30% - 35%, phần còn lại từ các thương lái áp dụng quy trình Metro Requirements và nguồn hàng hải sản đánh bắt.

Bên cạnh bộ phận FS tư vấn, còn có sự hỗ trợ của Chi cục Quản lý chất lượng nông thủy sản các địa phương giám sát ngay tại nơi nuôi trồng định kỳ và đột xuất, bộ phận quản lý chất lượng tại trạm kiểm tra đầu vào bằng cảm quan và xét nghiệm định kỳ về urê, borate để đảm bảo ATVSTP. Những hộ không đạt sẽ bị từ chối thu mua cho đến khi khắc phục những vi phạm và chịu sự giám sát thường xuyên hơn của bộ phận FS.

Với mặt hàng hải sản, liên kết với các vựa áp dụng quy trình Metro Requirements trong quá trình thu mua, bảo quản, vận chuyển. Trạm trung chuyển hải sản Metro Cần Thơ mua từ 75% - 80% lượng hàng sản xuất của nông dân trong chuỗi cung ứng, riêng với ếch, cá lóc mua 100%. Điều ghi nhận, trước đây người dân lo ngại tham gia chuỗi làm chi phí cao hơn, nhưng thực tế ngược lại. Nhờ áp dụng Metro Requirements nên việc quản lý nuôi, chăm sóc, sử dụng thuốc thú y hợp lý hơn giúp hạn chế bệnh, chi phí giảm xuống. Giá thành nuôi cá điêu hồng của chủ bè Lê Ngọc Quý ở cồn Sơn, phường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ khi áp dụng Mero Requirements còn 21.500 đồng/kg so với trước đó gần 29.000 đồng/kg.

Để có thể hợp tác lâu dài và bền vững, hiện nay Metro VN xây dựng kế hoạch nuôi trồng năm 2014, gửi bộ phận tư vấn FS trao đổi với nông dân để thả con giống sao cho khớp với nhu cầu thu mua. Tất nhiên, hộ dân có thể nuôi với lượng lớn hơn để bán ra ngoài. Trả lời về giá thu mua, anh Lê Văn Cảnh cho biết, trong chuỗi cung ứng, Metro VN tính chi phí từng công đoạn để có giá mua hợp lý, nhưng có sự trao đổi trước với các hộ nuôi theo giá thị trường lúc đó. Bà con có thể bán ra ngoài nếu giá bên ngoài cao hơn. Nhưng khi tham gia vào chuỗi cung ứng, người nuôi sẽ có thu nhập ổn định, không lo bị tư thương ép giá khi cung vượt cầu. Điều này thể hiện rõ với mặt hàng cá chẽm hiện nay, như trường hợp anh Hứa Trung Việt, xã Lịch Hội Thượng, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng vừa thu hoạch mẻ cá chẽm bán cho Metro VN với giá cao hơn thương lái bên ngoài 5.000 - 6.000 đồng/kg khi cung nhiều hơn cầu.

CÔNG PHIÊN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005