Sống ở làng bè: Thành phố trên sông

Đài đưa tin áp thấp nhiệt đới ngoài khơi biển Đông cũng là lúc cuộc hẹn về làng nuôi cá lồng bè trên sông Chà Và (Bà Rịa - Vũng Tàu) làm phóng sự đến giờ xuất phát. Gió thổi ù cả tai. Cái mùi tanh tanh của rong, của đất bùn và không gian im ắng khu vực cửa sông cho tôi biết mình đã bỏ lại sau lưng thành phố biển đang rất nhộn nhịp vào thời điểm 3 giờ chiều.

Ngày ở nhà lồng bè thật dài và thật nhiều việc. Trong ảnh: Anh Lai và anh Nam tắm cá, trừ khử vi khuẩn đeo bám gây bệnh trên cá. Ảnh: ĐỖ HOÀNG

Cửa hàng nổi

Gửi xe máy ở nhà anh Dũng, một người dân nuôi cá lồng bè có nhà ngay sát chân cầu Chà Và, đi qua một bãi cát bủn lổm nhổm đá chúng tôi xuống tới bến. Trên bờ, một chiếc xe Daihsu vừa đậu lại, đã có 2-3 thanh niên nhanh chóng chuyển số cá mồi xuống ghe. Căn nhà nổi có 2 chân gá vào bờ kè dưới chân cầu Chà Và, 2 chân còn lại chống xuống lòng sông cũng nhộn nhịp người mua kẻ bán. Anh Nguyễn Hữu Thi, Trưởng Phòng Nuôi trồng, Chi cục Thủy sản (Sở NN&PTNT) cũng đã kịp mua một túi nặng những chai nước suối, nước ngọt, mì gói, nước tương ở cửa hàng nổi bên sông này.

Tò mò ngó nghiêng cái cửa hàng độc đáo trên sông mới thấy, nó cũng đủ đầy mọi thứ như các cửa hàng tạp hóa trên bờ. Từng quầy kệ bày bán các loại gạo, nếp, đậu, bánh ngọt, thuốc lá, cà phê, nước giải khát, dầu tắm, dầu gội, nước mắm, dầu ăn, gia vị… Đặc biệt là cửa hàng này có bán rất nhiều thùng phuy và can nhựa lớn nhỏ. Anh Ky, chủ cửa hàng cho hay, người dân ở làng bè dùng phuy để làm bệ nổi cho lồng bè. Can nhựa thì đựng nước uống, đựng dầu chạy máy. Một số người còn cắt phuy nhựa ra rộng cá tươi sống khi đưa từ bè về bán cho nậu vựa. Một số loại bao tải loại 50 kg thì dùng để đựng thức ăn cho cá hoặc chứa hàu vỏ vào mùa thu hoạch cũng bán rất chạy. Thấy mọi người săm soi giá dán trên một số mặt hàng, anh Ky cười hiền: “Ở đây bán cũng bằng với giá ở chợ thôi. Vì đường đi thuận tiện rồi, chở hàng ra có tốn tiền vận chuyển mấy đâu. Mà người dưới làng bè cũng bà con không hà, bán mắc bị la chết!”.

Trong số những chiếc ghe máy đang lạch tạch xuôi dòng, có một chiếc tách nhóm chạy thẳng vào bờ kè đá. Cập bờ trong tiếng máy phành phạch, lái ghe là cậu bé chưa đầy 20 tuổi nhảy phóc lên bờ. Chẳng nói chẳng rằng, cậu nhanh nhẹn xách dùm túi máy ảnh, chân máy quay phim, ba lô của anh em phóng viên. Xuống ghe, mọi người hơi bị chựng lại vì nhìn quanh không thấy có một chiếc áo phao nào! Nhưng chẳng còn cách nào khác là nghe theo lời vỗ về hài hước của Bình, cán bộ Phòng Nuôi trồng: “Mọi người cứ yên tâm đi, em Đen đây – tên cậu bé – coi nhỏ nhỏ mà có võ đó. Đen lái ghe 2-3 năm nay rồi, an toàn lắm, các anh chị không phải lo gì. Xuống sông rồi thì tất cả, từ nhà cửa, người ghe… đều phải nổi hết thôi!”.

Phố nổi trên sông Chà Và

Nhà nổi

Đen chỉ tủm tỉm cười, cho máy nổ giòn giã và lượn ghe một vòng như biểu diễn. Mới dăm phút đã ra giữa dòng, rồi chạy riết về phía mé trái cầu Chà Và. Những ngôi nhà lúp xúp trên sông trải dài trước mắt mọi người như một lời chào mời hấp dẫn.

Nằm san sát nhau, nhà lồng bè trên sông cũng tạo thành các “dãy phố”, chia sông nước thành các trục giao thông ngang dọc và cũng có những ngả rẽ y như phố trên đất liền. Nhìn từ trên cầu xuống thì các dãy nhà nằm rất trật tự, cứ hơn chục nhà lại có một lối rẽ nhỏ, ghe tàu chạy phải ngó chừng các ngả rẽ, để ý luồng lạch để tránh va vào lưới và các khu vực cắm cọc tôn nuôi hàu.

Khi đi qua “con phố chính”, Đen cố tình lái ghe chạy gần các dãy nhà bè mặt tiền “đường lớn” để mọi người cùng quan sát cách bố trí nhà ở, khu lồng nuôi cá cùng các hoạt động đang diễn ra ở các nhà lồng bè. Thiết kế nhà lồng ở đây đều giống nhau và chia thành hai phần: Nhà bè để ở và lồng bè để nuôi cá. Thường thì khu nhà ở có thể làm rất vững chãi (cột gỗ, sàn ván; cửa nhôm kính; vách, trần lợp bằng tôn lạnh sơn xám nhạt trông rất thanh nhã) hoặc sơ sài (sàn tre, vach cót, mái tranh xộc xệch), nhưng đều đặt ở vị trí phía sau. Còn phía trước nhà, hình dung như khu vực sân, cổng – mặt tiền khu “giáp với đường”, là những nhà lồng bè hình những ô vuông vức, đều tăm tắp như ô bàn cờ. Cách bố trí này theo như giải thích của những người dân làng bè là, để tiện việc theo dõi chăm sóc, cho cá ăn, làm vệ sinh khu xay cá, hoặc chuẩn bị cho công việc thu hoạch cá thương phẩm… Trên những “con phố” chúng tôi đi qua, mọi người đều mải mê công việc. Chỗ thì cho cá ăn, tắm cá. Chỗ thì vá lưới, giặt lưới, chia lại các ô nhà lồng bè để giãn mật độ cá đang tuổi lớn. Không hoàn toàn làm bằng thủ công, một số nhà cũng đã có máy xay cá, máy xịt rửa lưới, máy trộn thức ăn cho cá. Nhà này cách nhà kia chừng 10m, nhìn thấy và nghe nói đều rõ mồn một. Thậm chí các nhà còn í ới gọi nhau, hỏi chuyện “tối nay ăn gì”, “hộc cá hôm qua cân được nhiêu ký, bán được nhiêu tiền một ký?”. Vật dụng sinh hoạt trên nhà nổi cũng không thiếu món gì so với đất liền. Cũng ti vi coi thời sư, radio nghe thời tiết, nghe nhạc, cũng điện thoại di động liên lạc với đất liền thường xuyên, bếp gas nấu ăn, tủ lạnh trữ thức ăn, làm đá uống…

Đặc biệt là, tất cả nhà bè trên sông đều có ghe, tùy túi tiền mà sắm, cũng giống như chiếc xe (xe máy hoặc xe đạp) trên bờ vậy. Đen góp chuyện: “Ghe bị hư hỏng, hay cột hờ hững để ghe trôi đi là coi như bị… cụt chân vậy, hổng biết lấy gì mà đi. Ghe tàu ở sông được dùng vào rất nhiều việc: Chở người ra vào bè và bến, đi chợ mua rau xanh, cá mồi, chở gạo, gas, nước uống, chở lưới mới ra thay lưới cũ”. Chiếc ghe máy đóng mới cũng 40-50 triệu đồng, mua lại ghe cũ thì chừng 15-20 triệu đồng. Cũng có chiếc, như loại ghe te, chừng 5 triệu đồng/chiếc, chèo 2 mái bằng tay hoặc cũng có thể đạp bằng chân. Nhìn thì dễ vậy, nhưng khi tôi nghịch ngợm nhảy lên ghe đạp thử thì hỡi ơi, nó quay mòng mòng, may mà không bị lật úp. Theo lời của Đen thì, ghe là một tài sản không nhỏ và là phương tiện tối cần thiết cho nhà bè. Bên hông mỗi nhà bè đều có cây trụ gỗ cao, cắm sâu vào lòng sông, là nơi neo đậu ghe. Ngày thường thì sao cũng được. Còn ngày mưa gió thì ngoài việc neo mũi ghe vào nhà bè, người ta còn chằng kéo dây vào trụ chính gần nhất của bè để giữ an toàn tài sản. Ngay cả việc neo đậu cũng không thật dễ dàng, nước cứ lô xô, chằng giữ không cẩn thận thì chuyện trôi ghe cũng rất dễ xảy ra. Anh Thi nói: “Tuy là ai cũng biết rằng, lưu thông trên sông cũng phải hiểu đúng, làm đúng luật thì mới an toàn. Nhưng cũng có nhiều người dân chưa coi trọng.

Và cơ hội trời cho

Nắng chiều vẫn dìu dịu trên sông và trời vẫn đầy gió. Giọng Thi hào hứng: “Cả cái xóm này chạy dài từ cầu Chà Và chạy về hướng Tây dài gần 2 km; rồi ngược lên thượng nguồn sông Chà Và phía bên kia mé cầu, dài khoảng 2 km. Có cả thảy 115 hộ, doanh nghiệp nuôi tôm, cá, hàu theo dạng lồng bè, cho thu hoạch trung bình mỗi năm gần 3 ngàn tấn thủy hải sản các loại”.

Tôi khua tay trong làn nước xanh màu rong tảo, cảm nhận được cái mát lạnh và sự vỗ về của dòng chảy khi chiếc ghe bươn mình đi tới. Nhớ là bài địa lý lớp 10 có nói rằng, thông thường thì vùng hạ lưu sông đổ ra biển có mật độ phù du sinh vật cao, là nơi sinh sống của nhiều loài thực vật thủy sinh phong phú, được coi là bãi cung cấp thức ăn phong phú, giàu dinh dưỡng giúp cho thủy sản nước lợ như hàu, vẹm, sò huyết, cá, tôm… sinh trưởng tốt. Tôi quay sang hỏi Thi: “Nhưng ở sông Chà Và mình thì có gì khác hơn không anh?”. Thi trả lời không chần chừ: “Khác chớ! Bởi vậy mới nói, vùng cửa sông Chà Và này là cơ hội trời cho bà con mình làm ăn đây”. Theo nghiên cứu của Sở NN&PTNT, vùng cửa sông Chà Và có được lợi thế về khí hậu và chế độ thủy triều cho việc nuôi trồng thủy sản. Khí hậu ở đây ôn hòa, độ ẩm cao, địa hình ẩn bên rừng đước và khuất dãy núi Nứa (Long Sơn) nên tương đối kín gió, thích hợp với các loại cá biển thường ngược vào sông để đẻ trứng theo mùa như cá mú, cá chình, cá chẽm… Thủy triều của sông Chà Và mang đầy đủ đặc tính của thủy triều biển Đông, có chế độ bán nhật triều không đều, khiến cho dòng chảy được liên tục, tạo nên sự trao đổi chất lượng nước của sông với biển.

Đặc biệt, sông Chà Và không tiếp nhận các nguồn nước ngọt khác, vì vậy có độ pH ổn định, thường dao động trong khoảng 7.4 – 7.9 và có độ mặn ổn định theo mùa mưa nắng, rất phù hợp với việc nuôi các loại cá nước lợ.

GIA AN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005