Sống ở làng bè: Nương tựa để mưu sinh

Ba người đàn ông cùng quyết định “cột bè vào với nhau mà làm ăn”. Vậy mà đã 5 năm trôi qua, công việc lúc được lúc thua và dù cái máy xay, cái máy phát điện đều dùng chung, nhưng chưa bao giờ họ làm mất lòng nhau. Đó cũng là cái cách mà nhiều nhà lồng bè trên sông Chà Và (Bà Rịa - Vũng Tàu) đã chọn để cùng nương tựa vào nhau mà mưu sinh.

Máy xay cá do anh Thảo mua, nhưng cả 3 anh em cùng dùng chung, chia tiền điện mà trả.

Chung sức chung lòng

Tấp ghe vô cụm nhà lồng bè có 4 căn nhà nằm ở 4 góc, Đen vừa tắt máy, vừa tung sợi dây rất điệu nghệ và thoăn thắt động tác cột ghe vào trụ gỗ. Trên bè là người đàn ông đầu để trần, mặc quần cộc, áo thun xộc xệch. Người thì vớt rác trong lồng nuôi cá bằng cái vợt dài. Người thì cho từng mẻ cá mối, cá nục, bạc má vào máy xay. Rời khỏi vai lái ghe, Đen xắn ống quần phụ với Vẹn, cậu bé chừng 17 tuổi, khiêng từng thau cá xay nhỏ đổ vào thau lớn hơn. Rồi đổ cám vào, tay trần trộn đều như người ta nhồi chả cá. Một người khác lôi sềnh sệt thau cá trộn cám ra bè, vốc từng vốc tròn ném xuống nước. Đen lại tiếp tục vần một giỏ cần xé cá nục, cá trích đã được cắt miếng chừng 3-4 cm ra bè phía cuối dãy.

Tôi thử kéo một chiếc thau cá, nặng trịch và tanh. Bắt chước mọi người, tôi cũng luồn tay vào thau vốc lấy một ít. Con cá mồi lành lạnh và nhớt hơn tôi tưởng, nên chưa kịp quẳng xuống, con cá đã tự nó rơi xuống bè. Vẹn chạy sang dạy tôi cách cho cá ăn mồi. Vì mỗi loại cá ăn ở một độ sâu khác nhau, nên quẳng cá xuống phải có lực nhẹ, mạnh khác nhau. Mồi cho mỗi loại cũng mỗi khác. “Cá chim, cá chẽm loại 150 gr/con là còn đang nhỏ, ăn cá xay trộn cám. Cá bớp 6 -7 tháng là cắt cá mồi làm 2. Còn đám cá bớp 11-12 tháng, nặng trên 7 kg như ở bè này thì để nguyên con mồi luôn. Thấy nó quẫy đuôi một cái là mồi đã mất tiêu trong cái miệng rộng ngoác ra kia rồi” - Vẹn nói, giọng hào hứng. Như để làm chứng cho thuyết minh của Vẹn, đàn cá lướt nhẹ trong nước, và soạt một cái, miếng mồi đã biến mất.

Trong tiếng cá đớp mồi kêu phạch phạch nghe thật lạ tai và đầy cảm hứng, người đàn ông cao to, da nâu đen ngừng tay đôi phút, quay lại cười để lộ hàm răng trắng, giọng Nam bộ rặt: “Lu bu quá! Bị vì nuôi cá thì phải cho ăn đúng giờ, đúng cữ. Trễ quá có lúc tụi nó cắn nhau, hay cũng có lúc nóchê mồi, bỏ cữ luôn là mệt lắm. Với lại, cá chẽm thỉ không ăn chìm dưới đáy ao, phải canh mà thả thức ăn từ từ để nó kịp phản xạ đớp mồi, chớ không thì bỏ mồi, lãng phí mà lại dễ hư nước nữa”. Đó là anh Nguyễn Văn Lai, 48 tuổi, nhà ở xã Hòa Long, TP. Bà Rịa. Đã 5 năm nay, anh Lai và 2 anh em anh Lê Văn Thảo, Lê Văn Châu ráp lại với nhau làm ăn. Chỉ tay về phía lồng nuôi cá, anh Lai kể: “Tính cả của tui, anh Thảo, chú Châu, thì có 50 lồng bè, với khoảng 15.000 con cá bớp, 6.000 cá chẽm, 9.000 cá chim và một ít cá mú. Đợt này, cá bớp 7 tháng tuổi, chừng 1,5-2 kg/con; cá chim 6 tháng tuổi, được hơn 700 gram/con. Còn cá chẽm lứa 8 tháng được 1,2-1,5 kg/con; lứa 12 tháng khoảng 3-3,5 kg/con. Mỗi ngày, đàn cá này nó chén tới 4-5 triệu đồng tiền cá mồi, cám tổng hợp”.

Bữa cơm đạm bạc trên nhà lồng bè.

Học chơi nhưng làm thiệt

Nghỉ tay ngồi bệt xuống thành bè, anh Lê Văn Châu kể, cái gốc của nghề nuôi cá lồng bè trên sông Chà Và là xuất phát từ số thương nhân Đài Loan đến thuê mặt nước và nuôi thử nghiệm cá bớp con giống và cá bớp thương phẩm từ những năm 1999 - 2000. Ban đầu, họ thuê nhân công, phần đông là người dân xã Long Sơn (TP.Vũng Tàu), phường Kim Dinh (TP.Bà Rịa) để đóng bè, dựng nhà. Sau đó lại tiếo tục thuê người nuôi cá, chỉ dẫn từ việc chế biến thực phẩm theo ngày tuổi của cá, kỹ thuật chăm sóc lúc cá bị sâu bệnh, cách xử lý vệ sinh môi trường… Được vài năm thì chủ Đài Loan không nuôi cá nữa, anh em người Việt đi làm thuê lúc đó táo bạo mua lại bè cũ, tự ôn lại bài cũ và rủ nhau cùng làm thử. Thấy cá nuôi cũng lớn nhanh không khác gì người Đài Loan làm, các hộ dân bung ra nuôi số lượng lớn. Anh rủ em, bạn bè rủ nhau làm chung, vừa giúp nhau trong công việc hàng ngày, vừa kết các lồng lại thành hệ thống các mảng bè lớn, giảm bớt khả năng mất an toàn khi có mưa to gió lớn.

Anh Nguyễn Công Biên, người đang sở hữu khu nhà lồng nuôi hơn 100 ngàn con cá thương phẩm và gần 40 ngàn cá con giống phân tích: Quy trình nuôi cá lồng bè trên sông nước lợ chỉ có một. Nhưng mỗi nhà đều có cách làm riêng, cách vận dụng linh hoạt sao cho phù hợp với túi tiền, sức lực của mình. Tuy vậy, phương tiện, con giống và kể cả kinh nghiệm nuôi trồng luôn là những “món” mà người dân nơi đây sẵn sàng chia sẻ cho nhau.

Kiểm tra và giãn mật độ cá bớp trong lồng bè để cá đủ sức phát triển.

Đưa mọi người ra bè cá bớp nặng hơn 3 kg mỗi con, anh Biên giới thiệu tỉ mỉ: Cấu trúc bè nuôi gồm khung bè, phao, neo, lưới lồng. Khung bè làm bằng gỗ chịu mặn (hoặc bằng tre) kết cấu theo hình vuông 6mx6m, nối kết với nhau bằng đinh và bu-lông. Anh Biên cho biết thêm, tiền đầu tư cho 1 lồng (40 m2 kể cả thành lồng), tốn chừng 25 triệu đồng, cứ vậy mà nhân lên. Nhưng theo anh, vẫn chưa ăn thua gì so với tiền mua con giống và thức ăn cho chúng. Trước ít vốn và nuôi chưa nhiều thì người ta đi ghe ra sông lưới cá giống thiên nhiên. Sau này có những người giàu kinh nghiệm nuôi cá giống như anh Biên, anh Trịnh Kỳ Hòa hay anh Phạm Thanh Hà, kỹ sư nuôi trồng Đại học Thủy sản Nha Trang, thì mọi việc về con giống không phải lo toan nữa, vì thậm chí có thể mua nợ trả dần. “Đồng vốn để dưỡng bầy cá cho đến đúng lứa, đủ ký mới bán cho được giá là cả một vấn đề. Mới tháng rồi tui cầm chủ quyền nhà ba vợ đi vay mua cá mồi. May quá mới bán được lứa cá chẽm 3-3,5 kg/con, giá 90.000 đồng/kg nên đã rút được giấy tờ ra trả rồi” - Anh Nguyễn Văn Lai kể.

Loại lưới này dùng để giăng dưới lồng bè nuôi cá.

Nhiều ô lồng ghép lại với nhau bằng gỗ miếng, tạo thành bè. Mọi người có thể đi lại trên thành bè, đưa thức ăn cho cá và phơi lưới ngay trên lối đi. Bè được giữ nổi trên mặt nước nhờ hệ thống các phao xốp hoặc thùng phuy bằng nhựa, loại 200 lít, đường kính 60 cm, cao 92 cm rồi buộc chặt phía dưới khung lồng. Đáy lồng được giăng lưới tấm nilon sợi thô và cố định lưới trong khung gỗ bởi các dây riềng chặt ở các góc. Tùy vào kích cỡ của từng loại cá và từng giai đoạn tăng trưởng mà người ta sử dụng loại lưới mắt thưa hay nhặt. Người ta dùng những bao đá, khối bê tông tròn, đủ độ nặng để cho lưới chìm đều trong nước, tạo thành ô sâu từ 2-3m mới đủ không gian cho cá bơi lội. Nhiều ô lồng ghép lại với nhau bằng gỗ miếng, tạo thành bè. Mọi người có thể đi lại trên thành bè, đưa thức ăn cho cá và phơi lưới ngay trên lối đi. Bè được giữ nổi trên mặt nước nhờ hệ thống các phao xốp hoặc thùng phuy bằng nhựa, loại 200 lít, đường kính 60 cm, cao 92 cm rồi buộc chặt phía dưới khung lồng. Đáy lồng được giăng lưới tấm nilon sợi thô và cố định lưới trong khung gỗ bởi các dây riềng chặt ở các góc. Tùy vào kích cỡ của từng loại cá và từng giai đoạn tăng trưởng mà người ta sử dụng loại lưới mắt thưa hay nhặt. Người ta dùng những bao đá, khối bê tông tròn, đủ độ nặng để cho lưới chìm đều trong nước, tạo thành ô sâu từ 2-3m mới đủ không gian cho cá bơi lội.

GIA AN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005