Quảng Nam: "Nhảy" theo con tôm: Mạnh ai nấy đào

Vì chạy theo “lợi nhuận khủng” của con tôm mà nhiều nơi bất chấp san phẳng mặt bằng, sử dụng sai mục đích đất, tận thu vô tội vạ nguồn nước ngầm, hủy diệt môi trường và người nuôi đang đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn của thị trường. Trong khi đó, sự buông lỏng quản lý, thậm chí bất lực của chính quyền cơ sở và chậm chạp vào cuộc của ngành chức năng đã dẫn đến hệ lụy tôm “nhảy” tự do, vượt tầm kiểm soát.

Ngoài vùng cát ven biển, phong trào nuôi tôm thẻ chân trắng còn lấn sang các vùng triều trên sông Trường Giang. Ảnh: HỮU PHÚC

Mạnh ai nấy đào

Nhiều ngày qua, bất kể đêm hay ngày, người dân ven biển có thể sử dụng các phương tiện thô sơ đến máy móc hiện đại bới tung lòng đất để đào ao nuôi tôm.

Như nấm sau mưa…

Trời mưa xối xả nhưng người dân các thôn Hà Quang, Lộc Đông, Phước Lộc, Long Thạnh, Bình Phú thuộc xã Tam Tiến (Núi Thành - Quảng Nam) vẫn hối hả đào, đắp bờ ao nuôi như chạy đua với thời gian. Dọc theo đường Thanh niên ven biển qua địa bàn này, phong trào nuôi tôm thẻ chân trắng đã hình thành từ mấy năm nay, nhưng thời gian gần đây phát triển rất rầm rộ. Chung quanh nhà ở một số khu vực của người dân thôn Hà Quang bây giờ là chằng chịt ao tôm tựa như ô vuông bàn cờ. Kề bên các ao đang nuôi thả là hiện trạng đất vườn, đất ở đang bị cày xới ngổn ngang. Theo quan sát của chúng tôi, ngoài 2 chiếc xe múc, xe ủi hì hục ngoạm sâu lòng đất, đa số người dân ven biển ở xã Tam Tiến đều đào ao thủ công. Nhiều thanh niên, phụ nữ trong lúc nghỉ ngơi mùa biển động được huy động làm công cho các chủ hồ tôm.

Sau hơn 10 ngày từ khi có “lệnh” của UBND tỉnh về xử lý vi phạm trong nuôi tôm lót bạt trên vùng cát ven biển, chúng tôi trở lại xã Tam Tiến, bất ngờ chứng kiến “cơn sốt” mang tên tôm thẻ chân trắng nơi đây. Khác hẳn với vùng nuôi diện tích lớn ở xã lân cận như Tam Hòa (Núi Thành), các xã Bình Hải, Bình Nam (Thăng Bình), ở xã Tam Tiến, ao nuôi nhỏ hẹp, diện tích phổ biến ao chỉ hơn 300m2. Nhiều người dân đang đào ao trong vườn tại thôn Hà Quang, Lộc Đông (xã Tam Tiến) cho biết, phần lớn đất ở, đất vườn trải dọc theo đường Thanh niên ven biển của họ đều được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Họ còn nói rằng, đất thuộc quyền quản lý của mình nên sử dụng như thế nào là quyền của họ, chính quyền không thể ngăn chặn được(!).

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Quảng Nam, sau thời gian ngắn, tại Tam Tiến đã mọc lên cả trăm ao nuôi mới nằm trong vườn tược của người dân, hoặc có nơi người dân tự “thỏa thuận ngầm” với chính quyền rồi đầu tư. Đất chật người nuôi đông nên các vùng triều sông Trường Giang cũng tận dụng biến thành ao nuôi tôm lót bạt. Chính quyền xã Tam Tiến xác nhận, phong trào nuôi tôm thẻ chân trắng rầm rộ theo kiểu mạnh ai nấy đào, vượt tầm kiểm soát của địa phương. Ngạc nhiên là người dân chặt cây đào ao nuôi tôm công khai giữa thanh thiên bạch nhật, trong khi địa phương rất khó xử lý cưỡng chế. Tại các xã Bình Hải, Bình Nam (Thăng Bình) - nơi được Nhà nước quy hoạch vùng nuôi tạm, nhưng tình trạng lén lút đào mới ao nuôi cũng tái diễn phức tạp. Ông Nguyễn Văn Hương – Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thăng Bình nói, vì công tác cưỡng chế ao tôm rất khó nên tình hình xảy ra rất “nóng”. Diện tích đào mới phát sinh tại các vườn nhà của người dân ven biển của hai xã Bình Nam, Bình Hải gần đây khoảng 1ha. Tuy nhiên, theo Sở NN&PTNT, đến nay huyện Thăng Bình đã có hơn 104ha nuôi tôm, trong khi diện tích được phép nuôi tạm chỉ 70,5ha.

Nhà đầu tư hưởng lợi

Theo điều tra của chúng tôi, hiện nay một số đối tượng ở các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định còn đến thuê đất vườn người dân, hoặc tự thỏa thuận với địa phương đầu tư nuôi tôm thẻ chân trắng ở Thăng Bình. Họ núp dưới danh nghĩa là những người hùn vốn làm ăn, hỗ trợ kỹ thuật cho người nuôi, bán thức ăn cho tôm. Ông Nguyễn Văn Thọ, một người nuôi tôm có thâm niên tại thôn Phước An 1 (xã Bình Hải) cho biết: “Đối tượng thả nuôi tôm là nông hộ địa phương, người dân từ khắp nơi tìm về. Một số doanh nghiệp lớn cũng thả nuôi bằng cách đầu tư cho người dân sở tại”. Năm vừa qua, ông Thọ thả nuôi 3,5ha, lãi 3 tỷ đồng, trong khi đó các nhà đầu tư đến từ các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định thu được hơn 10 tỷ đồng chỉ sau một năm thuê đất thả nuôi.

Người dân thôn Hà Quang, xã Tam Tiến gánh bao tải đựng cát đắp bờ ao. Ảnh: HỮU PHÚC

Tại xã Bình Hải ra đời một số công ty chuyên cung cấp con giống, thức ăn, thú y thủy sản nuôi tôm thẻ chân trắng cho người dân. Các công ty này đã bỏ vốn lớn đầu tư từ lúc thả nuôi đến thu hoạch nên hưởng lợi nhiều, còn vài nông hộ đứng tên chỉ được chia phần trách nhiệm nuôi “gia công” theo đơn hàng. Nhiều năm nay, rất ít nông dân bản địa có đủ vốn để đầu tư thả nuôi bài bản, quy mô nên có tình trạng họ phải làm thuê trên chính mảnh đất của mình. Mặt khác, vì biết chủ trương của tỉnh chỉ cho phép nuôi tôm tạm nên khi thuê đất, nông dân lẫn người từ nơi khác đến đều nuôi theo kiểu “cuốn chiếu”, được vụ nào hay vụ đó chứ không hề chú trọng đến khâu bảo vệ môi trường. Nhiều diện tích nuôi tôm trái phép trên địa bàn huyện Núi Thành được xác định là do đầu tư từ bên ngoài.

Phá vỡ hiện trạng

Năm 2009, trước nhu cầu nuôi tôm thẻ chân trắng của người dân, UBND tỉnh quyết định quy hoạch tạm thời vùng nuôi với diện tích 131ha. Đến nay đã hết hiệu lực thời gian quy hoạch tạm nên tỉnh tiếp tục gia hạn. Nghịch lý ở chỗ, người dân lại muốn nuôi trồng tự phát, đầu tư trên mảnh đất của mình chứ không muốn vào vùng quy hoạch. Ông Nguyễn Xuân Luận – Phó Chủ tịch UBND xã Tam Tiến cho biết: “Toàn bộ cây chắn gió chặt bỏ để đào ao nuôi không thuộc rừng phòng hộ. Khi phát hiện dân địa phương chặt cây, mình đến yêu cầu họ không được phép đào ao, họ chỉ hứa suông thôi chứ mục đích là nuôi tôm”. Theo ông Luận, trên địa bàn, bình quân mỗi hộ chỉ đầu tư ao nuôi khoảng 300 - 500m2, tập trung chủ yếu vào đất vườn, thổ cư. Nguồn gốc của hầu hết đất đã nuôi tôm, hoặc đang đào mới ở ven biển được Nhà nước cấp với mục đích sử dụng đất ở, đất vườn, đất trồng cây lâu năm chứ không có bất cứ trường hợp nào cấp nuôi trồng thủy sản. Thống kê cả xã có 225 hộ nuôi gần 20ha tôm thẻ chân trắng. Các trường hợp đến lập biên bản xử lý hành chính đều rơi vào hành vi tự ý chuyển đổi sai mục đích sử dụng đất. “Gần đây, người dân đem bìa đỏ vay vốn ngân hàng, vay trong nhân dân mở rộng đầu tư lớn, lại diễn ra trong thời gian rất nhanh nên chính quyền trở tay không kịp” – ông Luận nói.

Tương tự, phần lớn diện tích nuôi tôm ngoài quy hoạch ở vùng đông Thăng Bình đều sử dụng sai mục đích đất. Bên cạnh lấy đất lâm nghiệp, đất ở lâu dài mở rộng sản xuất, nuôi trồng thủy sản, người dân còn tự ý lấn chiếm đất công, đất trồng rừng phòng hộ ven biển…

Chủ tịch UBND xã Tam Tiến - ông Nguyễn Giúp xác nhận, dù có huy động bằng cách nào thì người dân Tam Tiến cũng không đủ vốn để đầu tư nuôi tôm bằng hình thức lót bạt trên diện tích lớn. Các đại lý kinh doanh thức ăn, các công ty bán tôm giống đã bỏ vốn đầu tư nuôi tôm thông qua người dân bản địa.

HỮU PHÚC - QUANG VIỆT

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005