Để cá không phá môi trường

Nuôi cá basa ở ĐBSCL.

ĐBSCL là nơi có điều kiện thuận lợi để nuôi cá da trơn (chủ yếu là cá tra và cá ba sa), bởi những điều kiện tự nhiên về môi trường nước, sinh thái... Mỗi năm diện tích nuôi cá tra, ba sa đều tăng.

Theo số liệu đến tháng 8/2007, toàn vùng có tổng diện tích nuôi cá tra, ba sa trên 5.600 ha. So với năm 2000, diện tích này đã tăng trên 10 lần và dự báo sẽ tiếp tục tăng nhanh trong những năm tới. Tuy nhiên, điều đáng quan ngại là diện tích nuôi cá tra, ba sa tăng thì nguồn nước và môi trường bị ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng. Làm gì để khắc phục tình trạng này?

Do giá cá tra, ba sa khá cao, trong năm 2007 đã có lúc lên đến 17.000 đồng/kg, nên người nuôi thu lợi nhuận cao. Bên cạnh đó, thị trường tiêu thụ cá tra cũng không hạn chế, ngay cả cá tra thịt vàng cũng xuất khẩu được. Giá cá tra vọt lên cao, nghề này được xem là "siêu lợi nhuận", nên người nuôi thấy ở đâu có thể nuôi được là nuôi, không theo định hướng quy hoạch nào cả.

Năm 2004, tổng sản lượng cá tra, ba sa của toàn vùng là 264.436 tấn, năm 2006 là 825.000 tấn và dự báo đến cuối năm 2007 sản lượng sẽ lên đến con số khoảng 1,5 triệu tấn. Nếu theo dự đoán của ngành thủy sản thì sản lượng nêu trên đã đạt bằng mức quy hoạch cho đến năm 2010.

Ô nhiễm chất thải, nỗi lo chưa dứt

Theo ông Nguyễn Văn Thanh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Vĩnh Long, có lẽ do mới phát triển và người nuôi chưa thật sự quan tâm đến ô nhiễm môi trường, nên hầu hết các ao nuôi đều cho nước thải trực tiếp ra sông rạch. Hơn thế là do tiết kiệm diện tích nuôi nên hầu hết người nuôi cá hiện nay chưa hề xử dụng bể lắng lọc xử lý nước trước khi đưa ra môi trường.

Đối với chất cặn bã, đa phần người nuôi cá sử dụng phương pháp lắng xuống đáy ao rồi sau đó nạo vét theo định kỳ. Tuy nhiên, đôi khi tìm nơi thải cho chất cặn bã này lại là một việc nan giải. Người nuôi có đất vườn rộng rãi có thể hút lên bón cho cây.

Riêng những người tìm đến vùng đất mới thuê hoặc mua đất thì giải pháp cho vấn đề này thường là... "của sông trả về cho sông". Chất thải cặn bã lại tiếp tục trở thành gánh nặng cho các dòng sông, con rạch. Đấy là ven các dòng sông lớn, còn nuôi sâu trong đất liền, thải đâu? Vì thế, bảo vệ môi trường nước kết hợp đồng bộ các biện pháp kỹ thuật nuôi cá da trơn để đạt chuẩn quốc tế là việc cấp bách.

Ông Trần Văn Trọng, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu thủy sản 2, nêu lên thực trạng: quy hoạch này chưa quan tâm tới những tác động môi trường mà ngành sản xuất cá tra, ba sa gây ra. Tới giờ này, chúng ta không hề biết giới hạn chịu đựng tối đa của sông Tiền, sông Hậu là bao nhiêu để có thể quy hoạch, định hướng phát triển hợp lý. Ngành thủy sản đang xây dựng đề cương sức tải sinh học (khả năng làm sạch, pha loãng) của sông Mê Công, nhưng phải 2-3 năm nữa mới hoàn thành.

Tuy nhiên, nhiều vấn đề xung quanh việc thực thi sức tải sinh học thì chưa thể khẳng định được chất lượng, hiệu quả sẽ đạt đến đâu, và môi trường nước sẽ được cải thiện như thế nào?

Những giải pháp khả thi

Trong quá trình nghiên cứu và khảo sát thực tế ở các vùng nuôi cá hầm, các nhà khoa học và cán bộ kỹ thuật Đại học Cần Thơ đã đưa ra giải pháp hạn chế khẩu phần ăn cho cá nhằm tránh ô nhiễm môi trường nước.

Cụ thể: cá tra, ba sa có trọng lượng từ 12g đến 200g phân bổ thức ăn trong ngày từ 8 đến 10%/trọng lượng đàn cá, từ 200-300g phân bổ từ 6-7%, từ 300- 700g phân bổ 4-5%, từ 800-1,1kg phân bổ từ 1,5-3%/trọng lượng đàn cá. Với công thức này, vừa giảm lượng thức ăn cho cá, giảm chi phí, hạn chế ô nhiễm môi trường nước mà cá vẫn phát triển bình thường, đảm bảo trọng lượng khi thu hoạch.

Khoa thủy sản cũng đang nghiên cứu một số loài thủy sản nuôi chung với cá tra, cá ba sa nhằm ăn những thức ăn dư thừa, chất thải từ con cá tra, ba sa. Hiện nay, nhóm chuyên ngành này đã nghiên cứu và nuôi thử nghiệm thành công 2 loại cá leo và cá kết trong lồng bè, thay thế cá tra, cá ba sa. Vì cá tra, cá ba sa nuôi lồng bè chi phí rất cao. Cá leo, cá kết nuôi thích ứng trong lồng bè, chi phí nuôi thấp, cho sản lượng cao và được thị trường ưa chuộng.

Hiện nay, trên thị trường giá bán 2 loại cá này từ 90.000 đồng đến 110.000 đồng/kg. Khoa thủy sản cũng đang thử nghiệm xử lý nước thải cá tra, ba sa trên địa bàn Tp. Cần Thơ. Trong đó đặc biệt sử dụng hệ thống lọc nước, đưa nước thải cá tra, ba sa lên đồng ruộng thích hợp với nhu cầu phát triển của cây lúa, nhằm hạn chế sử dụng phân hóa học trong sản xuất lúa.

Nhưng để bảo đảm phát huy lợi thế nuôi cá tra và ba sa ở ĐBSCL phục vụ cho tiêu dùng và xuất khẩu đảm bảo sự bền vững và an toàn của môi trường, các địa phương cần tập trung quy hoạch hợp lý diện tích nuôi ở khu vực ĐBSCL. Trong đó cần đặc biệt chú ý xây dựng hệ thống xử lý cho được hệ thống và nguồn cấp nước sạch tiêu chuẩn đưa vào nuôi và xử lý triệt để nguồn nước thải, bùn thải ao nuôi, đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, đảm bảo chất lượng con cá thương phẩm, tăng khả năng cạnh tranh trong thời hội nhập.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), những rào cản kỹ thuật từ thị trường Mỹ, Nhật Bản, rồi đến thị trường Nga... từ hồi đầu năm đến nay làm cho các doanh nghiệp phải gánh chịu những thiệt hại hết sức nặng nề (cả về tài chính và uy tín).

Nguyên nhân chính nằm ở khâu các biện pháp kỹ thuật chưa đạt yêu cầu, ô nhiễm môi trường nuôi thả và môi trường liên quan dẫn tới sản xuất nguyên liệu chưa được kiểm soát hữu hiệu. Rào cản kỹ thuật từ các nước nhập khẩu luôn là "gánh nặng" và là vấn đề cấp bách cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến, xuất khẩu thủy sản.

Chu Mã - Thạch Phùng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005