Hồ Thác Bà (Yên Bái): Có giữ được nguồn cá tiểu bạc

Ngư dân kéo vó đêm đánh bắt cá tiểu bạc tại khu vực xã Phúc Ninh (Yên Bình).

Tháng 8 năm 2007, cá tiểu bạc đã xuất hiện rất nhiều trên hồ Thác Bà thuộc khu vực hai xã Mông Sơn và Phúc Ninh, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái. Thế nhưng, loài cá này đang đứng trước nguy cơ bị đánh bắt cạn kiệt khi hàng trăm hộ dân ở ven hồ, thuộc huyện Yên Bình và Lục Yên đầu tư mua sắm vó đèn để đánh bắt...

Đi hồ xem ngư dân đánh cá

Dự án nuôi cá tiểu bạc trên hồ Thác Bà do Trung tâm Thuỷ sản Yên Bái liên doanh với Công ty TNHH Công Mậu, Gia Phong, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc được thực hiện từ năm 2002. Dự án đã đầu tư trên 3 tỷ 457 triệu đồng để ươm nuôi trứng cá tại xã Mông Sơn và Phúc An (Yên Bình).

19 giờ ngày 10/11/2007, chúng tôi rời cảng Mông Sơn lên tầu của anh Quân - một ngư dân ở xã Mông Sơn (Yên Bình), ra khơi xem dân ta đánh bắt cá tiểu bạc. Trời đầu đông đã lạnh. Các chủ tầu đã cập bến Mông Sơn về nghỉ để hôm sau đi thu gom tôm, cá. Đáng ra, anh Quân đã được nghỉ ngơi như các chủ tầu khác, nhưng vì chúng tôi và một chủ mua tôm, cá ở thị trấn Yên Bình có lời nhờ nên anh vẫn ra khơi khi trời tối đen như mực.

Kinh nghiệm nhiều năm lái tầu trên hồ đã giúp anh có được kỹ năng đi đêm hàng chục ki-lô- mét không cần đèn. Tầu rời cảng Mông Sơn được khoảng 20 phút, bỗng nhiên, vùng hồ phía sau mỏ đá Mông Sơn xuất hiện những ánh đèn xanh, vàng nhạt...

- Có phải vó đèn không? Tôi hỏi.

- Đúng. Vó đèn đấy - anh Quân đáp.

- Tôi nghe nói gần sáng mới cất cá, sao lại bật đèn sớm thế?

- Trời bắt đầu tối họ đã bật đèn rồi, họ bật thế để cá tiểu bạc thấy ánh sáng tụ về.

Anh Quân dứt lời, tôi đếm xung quanh có khoảng trên 20 đèn, mỗi đèn là một vó đặt cách nhau từ 200- 500 m. Nếu như đi ban ngày khó có thể đếm được số lượng vó đèn ở khu vực này! Vượt qua dãy núi đá thuộc mỏ đá Mông Sơn, trời lại tối đen như mực. Tốc độ của tầu vẫn đều đều khoảng 5 km/h. Khu vực này bắt đầu có một số tầu đi lại, anh Oanh - chủ thu mua cá đi cùng tầu phải lên trước mũi để dùng đèn pin xi-nhan.

Cá tiểu bạc được đánh bắt cùng các loại cá khác

Đi thêm khoảng 30 phút, chúng tôi bỗng lạc vào giữa một “thành phố nổi”. Ánh đèn lung linh toả sáng khắp một vùng dễ đến vài héc ta... Trời đang tối đen, nhờ có ánh sáng của vó đèn từ khu vực Cửa Kẹm, Cửa Biệt, Gò Miếu, hang Dơi (địa phận xã Mông Sơn) lên đến khu vực núi Chàng Rể (xã Phúc Ninh) nên đi đến đâu chúng tôi cũng đều có thể quan sát được.

Anh bạn đồng nghiệp cùng đi đếm sơ qua ở khu vực này cũng có gần 40 vó đèn. Các vó đèn của ngư dân ở đây cũng chủ yếu thắp bằng bóng nê-ông. Chủ vó nào có tiền thì đầu tư máy nổ phát điện để thắp bóng từ 300- 500W, ít tiền hơn thì dùng ắc quy và một bộ “kích” điện để thắp đèn 100- 200W, “dỗ” cá tiểu bạc vào vó.

Dừng lại quan sát ở khu vực Gò Miếu, Cửa Biệt, Cửa Kẹm một hồi, chúng tôi tiếp tục ngược lên khu vực núi Chàng Rể (xã Phúc Ninh) để cùng ngư dân cất cá tiểu bạc. Hai khu này cách nhau khoảng 3 km nhưng “thành phố nổi” ở khu núi Chàng Rể đẹp và lung linh hơn nhiều! Anh em chúng tôi nhìn ra bốn phía để đếm vó đèn: 70 vó đèn cả thảy!

Hiện nay mỗi ngày gia đình anh Oanh thu mua từ 70 - 80kg các tiểu bạc đem đi Hà Nội tiêu thụ.

Ghé tầu vào bè vó đèn của anh Vũ Hồng Chung - một ngư dân ở thị trấn Yên Bình chuyên tìm đánh cá tiểu bạc, anh “hồn nhiên” mở nhật ký đánh bắt của mình cho chúng tôi xem. Anh tâm sự: “Trước đây, em chỉ cất cá tép dầu tại gần cảng Mông Sơn, đến đầu tháng 6/2007, thấy cá tiểu bạc vào lẫn cá tép dầu, bọn em không biết là cá gì nên loại ra cho gà, ngan, vịt ăn. Khoảng giữa tháng 8/2007, thấy nhiều người đánh vó đèn được khá nhiều cá tiểu bạc, có mẻ cất được 20-30 kg, bán với giá 20.000 đồng/kg. Thấy vậy, em bỏ cất cá tép dầu chuyển vó ra khơi để cất cá tiểu bạc. Lúc đầu cũng chỉ được 5-7 kg/mẻ vó, bán với giá từ 35-40.000 đồng/kg ngay tại bè vó. Mẻ vó em trúng nhất là đêm hôm 5/9/2007, trời mưa mặt hồ tối đen nên em cất 1 mẻ được 152 kg. Hôm tiếp theo, 1 mẻ được 70kg và những hôm sau nữa giảm dần xuống 30 kg- 20 kg rồi 7- 10 kg. Cất không được nhiều nữa là do các hộ dân đánh cá ở Mông Sơn, Mỹ Gia, Phúc Ninh, Xuân Lai, Yên Thành, thị trấn Yên Bình kéo lên đánh bắt nhiều quá!”.

Ngồi trò chuyện với anh Chung đến 22 giờ 30, các ngư dân bắt đầu cất mẻ vó đầu tiên. Thật buồn, mẻ lưới đầu tiên chỉ được hơn 4 kg cá, trong đó, cá tiểu bạc chỉ hơn 0,6 kg. Anh Chung bảo, đêm qua anh cất còn được 8 kg, nhưng không hiểu sao hôm nay lại được ít thế! Thông thường, các chủ vó đèn chỉ cất từ 1-2 mẻ/ đêm. Mẻ thứ nhất, cất vào khoảng 22- 23 giờ; mẻ thứ hai cất vào 4-5 giờ sáng.

Mỗi vó bè đầu tư từ 10-13 triệu đồng. Nếu dùng máy nổ phát điện như bè vó của anh Chung thì mất 13 triệu đồng, còn dùng ắc quy thì phải đầu tư từ 8-10 triệu đồng và tuỳ vào kích cỡ vó rộng 18x20, hay là 25x25. Nhưng, tất cả các bè đều có một điểm chung là đều dùng từ 60-70 cây lộc ngộc và cây diễn (tre) và dùng tời kéo 4 góc vó lên khỏi mặt nước 2 m thì dùng thuyền nan dồn cá về một phía, sau đó đổ cá vào thuyền. Cất xong mẻ vó của anh Chung, chúng tôi quay lại khu vực Cửa Kẹm, Cửa Biệt, Gò Miếu (Mông Sơn) để quan sát ngư dân cất vó. Tại khu vực này mẻ đầu tiên của anh Công và anh Tuyền cất cũng chỉ được 4-5 kg cá, chủ yếu là cá tép dầu, còn cá tiểu bạc chỉ được trên 1 kg.

Tạm chia tay với các ngư dân ở khu vực này, chúng tôi quay lại bè vó của anh Chung để neo tầu chờ anh cất mẻ vó vào lúc 4 giờ sáng. Đêm trên hồ thật buồn tẻ, gió thổi vù vù, tiếng máy nổ đều đều, nhạt nhẽo. Những cơn gió lạnh người, tưởng chợp mắt được nhưng cứ 15 phút lại nghe tiếng “bụp, bụp...” của ai đó đánh mìn.

4 giờ sáng, chúng tôi vục dậy, đi tầu xuống khu vực Cửa Kẹm, Gò Miếu tìm đến bè vó của anh Hai ở thị trấn Yên Bình mới đầu tư để xem anh cất mẻ thứ hai. Mẻ cá của bè vó anh Hai cũng chỉ được trên 4 kg cá tiểu bạc, cộng cả hai mẻ được trên 7 kg. Nhưng cũng may cho anh Hai, là từ hôm 9/11, do trời nhiều sao, sản lượng đánh bắt giảm nên một số chủ thu gom cá tiểu bạc đã tăng giá thu mua lên 50.000 đồng/kg tại bè vó. Ngay cả anh Oanh - cùng đi với chúng tôi, cũng phải chấp nhận mua với giá đó do các chủ khác tăng giá.

Cất xong mẻ vó của anh Hai, tầu chúng tôi lại về cất tiếp mẻ vó của anh Chung ở gần núi Chàng Rể. Mẻ vó thứ hai của anh Chung cũng chỉ được trên 1 kg. Anh Chung buồn rầu nói: “Có lẽ, hôm qua tầu Trung tâm Thuỷ sản đưa các bác ở Bộ Nông nghiệp và PTNT đi khảo sát làm động, nên cá không vào”... Chắc là không phải thế - chúng tôi nghĩ vậy.

Đừng “bạc”với cá tiểu bạc!

Ngày 15/10/2007, UBND tỉnh Yên Bái đã có Công văn số 2036/UBND- NLN “Về việc đề nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT cử chuyên gia kỹ thuật về thuỷ sản giúp tỉnh Yên Bái đánh giá tình hình và giải pháp khai thác cá tiểu bạc trên hồ Thác Bà”; ngày 23/10/2007, UBND tỉnh tiếp tục có Văn bản số 2109/UBND- NLH chỉ đạo về việc “Quản lý tình hình khai thác, tiêu thụ sản phẩm cá tiểu bạc trên hồ Thác Bà”.

Ai cũng biết, không bỗng dưng mà cá tiểu bạc tự sinh sôi, phát triển nhiều như hiện nay trên hồ Thác Bà. Nhưng hàng trăm hộ dân đang tự ý đánh bắt loài cá này thì không cần biết đến việc chúng sẽ tồn tại bao lâu dưới lòng hồ.

Anh Bùi Văn Oanh - chủ hộ có thâm niên thu mua tôm, cá ở hồ Thác Bà cho biết: “Tôi làm nghề thu mua tôm, cá hồ đã trên 10 năm rồi. Từ tháng 9/2007, thấy ngư dân đánh bắt được nhiều cá tiểu bạc, tôi cũng thu mua thử vài chục kg về Hà Nội bán, tiêu thụ được, lại thu mua cho ngư dân. Những hôm sáng trăng, hoặc trời nhiều sao, chỉ mua được 70-120 kg; hôm nào mưa trời tối đánh bắt được nhiều thì cũng thu mua được 170-180 kg. Nhưng đấy mới chỉ được khoảng 1/3 sản lượng đánh bắt được vì còn một số chủ khác cũng thu mua như tôi. Thời gian đầu mua giá 35-40.000 đồng/kg, bán được từ 50-60 ngàn đồng/kg, nhưng mấy hôm nay giá lên 50 ngàn đồng/kg cũng vẫn phải mua cho dân”.

Như vậy, sản lượng đánh bắt cá tiểu bạc mỗi ngày có thể đạt từ 300-500 kg.

Ngày 2/11/2007, UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị bàn về các biện pháp quản lý nguồn lợi thuỷ sản trên hồ Thác Bà, nhất là việc quản lý, bảo vệ, khai thác cá tiểu bạc. Tỉnh đã yêu cầu Trung tâm Thuỷ sản và chính quyền địa phương ở hai huyện Yên Bình, Lục Yên phối hợp với các cơ quan chức năng cấm triệt để việc dùng lưới mắt dày, vó đèn để đánh bắt cá, trong đó có cá tiểu bạc. Nhưng, ngày nối ngày, người dân vùng ven hồ vẫn đầu tư thêm vó đèn để đánh bắt, làm cho loài cá quý hiếm có giá trị kinh tế khá cao này đứng trước nguy cơ cạn kiệt.

Đã đến lúc, Trung tâm Thuỷ sản và các ngành chức năng của tỉnh, huyện Yên Bình, Lục Yên thực hiện nghiêm chỉ đạo của UBND tỉnh, ngăn chặn ngay việc dùng máy kích điện, vó đèn, lưới mắt dày để khai thác thuỷ sản, nhất là cá tiểu bạc. Cũng cần thiết có sự đánh giá đúng đắn về trữ lượng, khả năng sinh sản của cá tiểu bạc ở hồ Thác Bà để khẳng định một hướng đi mới trong khai thác tiềm năng nuôi, trồng thủy sản có giá trị kinh tế cao trên hồ Thác Bà.

Đừng bạc với cá tiểu bạc

Nguyễn Giang - Phong Sơn

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005