Ngập ngừng tôm thẻ chân trắng: Tôm chân trắng không phải là phép màu

Xung quanh câu chuyện “Ngập ngừng… tôm thẻ chân trắng” mà NNVN đề cập mấy ngày qua, TS Nguyễn Văn Hảo-Viện trưởng Viện Nghiên cứu nuôi trồng thuỷ sản II đã có cuộc trao đổi khá thẳng thắn với chúng tôi.

Ông đánh giá ra sao về tình hình nuôi tôm chân trắng (TCC) ở VN và các nước trong khu vực?

Thực tế nhiều tỉnh nuôi TCC được vài năm thì sau đó bị bệnh chết. Tôi có hỏi tại sao họ nói giống nhập từ Trung Quốc về, chất lượng không được tốt. Thực ra miền Trung nuôi tôm không đáng kể, chủ yếu là ĐBSCL. Vừa qua tôi hay tin khoảng 60 DN đệ đơn cho Hiệp hội Chế biến và XK thuỷ sản VN(VASEP) kiến nghị Bộ NN-PTNT cho nuôi TCC ở ĐBSCL.

Nhưng xin nói ngay tại Thái Lan, nước nuôi TCC chiếm tỷ lệ đến 95% đã nghiên cứu, đánh giá tác động môi trường của giống tôm này sau đi đến kết luận: Thứ nhất, tỷ lệ tôm càng xanh và tôm bản địa của Thái bị hội chứng Taura-nguồn lây từ TCC, chiếm từ 25-35% và bị nhiễm vào mùa mưa. Đây là hội chứng mà Thái Lan chưa bao giờ gặp phải. Điều này cho thấy rằng nước họ chưa bao giờ bị hội chứng Taura nhưng nhập TCC vào thì lây bệnh cho tôm càng xanh và tôm bản địa. Thứ hai, họ nghiên cứu chuỗi thức ăn trong dạ dày của TCC và chuỗi thức ăn trong dạ dày của tôm bản địa thì phát hiện rất tương đồng, giống nhau. Có nghĩa là 2 con tôm này ăn cùng một loại thức ăn. Bởi TCC ra ngoài môi trường, phát triển, cạnh tranh rất quyết liệt thức ăn với tôm bản địa của Thái. Như vậy nó sẽ ảnh hưởng đến việc phát triển của tôm bản địa Thái, và ảnh hưởng đến chỗ ở cũng như sự đa dạng sinh học của tôm bản địa. Đây là cơ sở khoa học mà người Thái làm rất kĩ để mọi người hiểu rõ hơn tác hại của TCC.

Nghe chuyện này, tôi hỏi các nhà khoa học Thái rằng, nếu vậy thì họ khuyến cáo gì với Chính phủ Thái về vấn đề này? Họ nói, đối với họ là thua và muộn rồi! Tôi có cảm nghĩ, đó là một bài học rất quý đối với Chính phủ VN.

Nghe nói mới đây ông có nhận được một báo cáo "sốt dẻo" về TCC?

Một tổ chức của châu Á-Thái Bình Dương cũng gửi đến các nhà khoa học, trong đó có tôi về nội dung một bài báo nhấn mạnh tác hại của việc đưa các loài ngoại lai vào nuôi trồng thuỷ sản ở các nước. Họ nhấn mạnh câu chuyện ở Indonesia bắt đầu cổ suý thêm cho một loài TCC khác nữa. Họ đặt câu hỏi: 3 năm trước Indonesia thất bại về con tôm sú, và sau đó nhập TCC thì không đầy 3 năm TCC cũng đổ bệnh và thất bại. Nay Indonesia nhập thêm loài TCC mới thì có thể sống được mấy năm nữa?

Tổ chức này cảnh báo rằng, miền Nam Việt Nam với Ấn Độ, Bangladesh còn nuôi tôm sú. Vì vậy, họ khuyến cáo chính phủ các nước nên có một chiến lược bảo vệ và phát triển con tôm bản địa còn hơn là NK những con tôm ngoại lai. Trường hợp NK nhưng không có chiến lược, định hướng đúng thì TCC cũng chết nữa! Họ cũng nói nuôi TCC tốt với điều kiện giống sạch bệnh phải nhập từ Hawaii. Thực tế nuôi TCC thành công là có Thái Lan, Trung Quốc nhưng sự thành công này nhờ vào chiến lược rất tốt.

Hiện các doanh nghiệp ...đòi nuôi TCC ở VN, đặc biệt là khu vực ĐBSCL. Từ thực tế, ông có thể phác hoạ bức tranh nuôi tôm ở ĐBSCL?

Con tôm sú mà “thuận buồm, xuôi gió” thì sự việc đã khác. TCC không phải là một phép màu để giải quyết mọi vấn đề, và có thể thay thế con tôm sú. Bài học kinh nghiệm từ Thái Lan, Indonesia cho chúng ta kinh nghiệm nhìn lại con tôm sú ở ĐBSCL.

Gần đây tại sao DN ít có nhu cầu với con tôm sú? Tại sao Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng vẫn lén lút nuôi TCC, dù chúng ta đang cấm? Nếu nuôi tôm sú còn tốt thì người ta đã lựa chọn. Điều này chứng tỏ tôm sú có “vấn đề” mà chúng ta chưa cùng xắn tay giải quyết như bệnh đốm trắng chẳng hạn. Tôi nhớ trong năm 2007 này, những người nuôi thâm canh tôm sú ở Sóc Trăng phần nhiều là thu hoạch sớm nên có kích cỡ nhỏ. Mà cỡ nhỏ thì không thể cạnh tranh với TCC được vì TCC dễ nuôi, chi phí thấp. Con tôm sú cạnh trạnh mạnh hơn TCC vì có kích cỡ lớn, mà nuôi không đủ kích cỡ thì làm sao bán có lời vì chi phí quá lớn. Hơn nữa tôm sú chưa đủ cỡ thì DN chỉ đi mua TCC! Và khi thấy con tôm sú không lợi thì người ta chuyển qua nuôi TCC. Nhà nước cấm thì người ta phải nuôi lén.

Nhưng với tư cách nhà khoa học, ông muốn gợi ý gì với cơ quan quản lý nhà nước, những nhà hoạch định chính sách?

Không thể dùng mệnh lệnh hành chính để can thiệp

Nhìn chiến lược thì TCC rõ ràng có những tác động đến môi trường, đa dạng sinh học. Nhưng cái trước mắt chúng ta dễ thấy là nhà máy cần nguyên liệu, còn người nuôi phải có con tôm nào nuôi được và mang lợi. Chúng ta cũng phải phát triển sản xuất, và người dân cũng cần có thu nhập. Theo tôi chúng ta cũng không thể dùng mệnh lệnh hành chính để can thiệp chuyện nuôi của dân được.

Theo tôi, trước hết cần giải quyết vấn đề con tôm sú ở các vùng hoang hoá, thu hoạch sớm, nuôi chậm lớn, lão hoá ao hồ và vấn đề chất lượng con giống. Đồng thời để đáp ứng nhu cầu sản xuất, nếu có DN tự nguyện xin nuôi TCC thì nhà nước chỉ cho nuôi ở quy mô tập trung trang trại với những điều kiện đầy đủ, kiểm soát chặt chẽ để an toàn sản xuất và tránh nguy cơ dịch bệnh.

Còn nếu cho nuôi TCC tràn lan ở ĐBSCL tại các nông hộ nhỏ lẻ thì nguy cơ, thảm hoạ rất lớn về dịch bệnh bởi khu vực này lũ hằng năm và sông rạch chằng chịt… Ngoài ra nhà nước phải có chiến lược đầu tư giống, nếu muốn phát triển TCC. Còn nếu mua giống, nhập giống như hiện nay thì chúng ta sẽ gặp phải những giống kém chất lượng, dễ nguy hại cho ngành thuỷ sản.

Hiện chúng ta thiếu sự chuẩn bị nên còn yếu về chiến lược và khoa học công nghệ giống. Tôi nghĩ nhà nước cùng khuyến khích những DN nước ngoài sản xuất giống tốt xây dựng trại giống lớn ở VN, sản xuất giống sạch bệnh tại chỗ. Song song đó, nhà nước có những đầu tư nghiên cứu khoa học cho nhà khoa học VN có điều kiện tiếp cận.

Sơn Định (thực hiện)

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005