Bềnh bồng... làng cá bè Tân Mai!

Suốt gần hai mươi năm sống "bềnh bồng" trên sông Đồng Nai, đến nay, cuộc sống của hàng trăm hộ dân nuôi cá bè Tân Mai (TP. Biên Hòa) vẫn... "bồng bềnh", bấp bênh như sóng nước! nguồn nước sông ô nhiễm, cá nuôi bè... chết, mất vốn...! đến khi thu hoạch, đụng chợ, cá rớt giá,...lỗ lã, họ vẫn "cắn răng" chịu đựng...

Làng cá bè Tân Mai.

*...Nỗi niềm biết tỏ cùng ai?

Thật ra, làng cá bè Tân Mai đã phát triển khá mạnh trong khoảng 10 năm trở lại đây. Hiện đang có trên 600 bè cá của hàng trăm hộ dân, tập trung dọc hai bên bờ sông thuộc các phường: Tân Mai, Tam Hiệp và Thống Nhất... Người dân làng bè nuôi phổ biến là các giống cá chép, diêu hồng, một số hộ đang nuôi thử nghiệm cá lăn nha, cá chình và cá cảnh... Sản lượng cá khai thác của làng cá bè này mỗi năm 2 vụ, khoảng 12 ngàn tấn cá, thu khoảng 24 tỉ đồng! Thế nhưng, theo anh Hùng, "cư dân" của làng cá bè hơn 13 năm qua thì: "Nhu cầu tiêu thụ cá rất mạnh, nhưng giá thường không ổn định. Giá cá chép mối lái thu mua tại thời điểm này là 28.000đ/kg, tính ra chúng tôi chỉ đủ trang trải chi phí và dư ra chút ít tiền cho sinh hoạt gia đình! So với thời điểm trước đây, lúc giá cá chép 17.000-18.000 đồng/kg thì lại có lời hơn". Được biết, do giá thức ăn thủy sản tăng liên tục, chi phí đầu tư và giá cá bột cũng tăng. Thêm vào đó, tỉ lệ hao hụt cá nuôi khá cao. Cá chết do dịch bệnh và nguồn nước ô nhiễm luôn xảy ra quanh khu vực làng bè. Chị Hoa, một hộ nuôi cá chỉ vào bè cá đang nuôi than phiền: "Tôi nuôi 1.000 con cá chép bột, mới được 3 tuần nay, cá bị chết hơn... một nửa, do bị thúi mang và lở vây!". Tình trạng cá chết hàng loạt, nguồn nước bị ô nhiễm thường xuyên đã không còn là sự rủi ro mà đang là "vấn nạn"luôn ám ảnh cho làng cá bè. Ông Sĩ, một hộ nuôi cá bè lâu năm tại đây nhận xét: "Thật ra, hiện nay nuôi cá bè chúng tôi không sợ đầu ra. Sợ nhất là các nguyên nhân dẫn đến cá chết! Có những trường hợp chúng tôi không thể ngờ, mới ngủ qua một đêm, sáng ra thấy cá chết nổi trắng bè! Nhiều hộ nuôi cá bè rơi nước mắt, lỗ vốn, dẫn đến nợ nần, sạt nghiệp". Vợ chồng anh Hùng, quê tỉnh Sóc Trăng, sống bằng nghề nuôi cá trên 12 năm tại đây, ngao ngán kể: "Nuôi cá bè riết đâm sợ, lúc nào cũng lo phập phồng, cá... muốn chết lúc nào thì chết. Tụi tui không tài nào đối phó, ngăn chặn được. Như mùa gần tết này, nước sông Đồng Nai trong xanh, cá nuôi bè ít khi nhiễm bệnh. Vậy mà, chẳng hiểu sao cá bị bệnh "thúi mang", ghẻ lở đầy mình!". Anh có báo cáo sự việc cho chính quyền địa phương hay ngành thủy sản ? Chúng tôi hỏi. "Những năm trước thì có. Sau này thì... thôi, vì... có "báo" cũng chẳng giúp được gì. Đã quen sống với nghề... lênh đênh rồi, nếu bỏ nghề gia đình tôi phải sống thế nào đây! Làm một cái bè cá tốn từ 12-15 triệu đồng. Giờ muốn sang lại cho người khác chừng vài triệu vậy mà không ai mua. Mấy năm trước tôi nuôi 3 bè cá chép và diêu hồng, nuôi riết thâm vốn, giờ giảm còn 2 bè".

* Làng cá bè... "tự bơi"

Thật ra, hoạt động sản xuất và phát triển của làng cá bè Tân Mai mang tính tự cung, tự tiêu và tự phát. Nguồn cá tiêu thụ thường lệ thuộc và bị chi phối từ các mối lái trong và ngoài tỉnh. Cá xuất bè nếu không "đụng hàng" cá bè từ các tỉnh miền Tây thì mối lái thu mua được giá. Trái lại, lượng cá xuất dồi dào thì họ tìm cách ép giá. Nếu giữ cá lại chờ thời điểm thuận lợi thì có khi bị lỗ, do giá thức ăn thủy sản... leo thang từng ngày! Thêm vào đó, hoạt động sản xuất tập trung và khá quy mô như thế, nhưng hàng trăm hộ nuôi cá bè Tân Mai gần như "mù" thông tin về nhu cầu tiêu thụ, giá trị thương phẩm của từng giống cá. Vấn đề này dẫn đến tình trạng... họ phải "tự bơi, tự chòi đạp" để tồn tại, đôi khi tự phá giá lẫn nhau. Rốt cuộc các đầu mối thu mua hưởng lợi. Thậm chí cùng làng bè, trong cách hành xử liên quan đến quyền lợi, vẫn có nhiều trường hợp o ép, thiên vị. Chị T. H. than phiền:"Lần cá bè chết hàng loạt mới đây, số tiền "hỗ trợ" thật ra chẳng thấm vào đâu so với những mất mác, thiệt hại của các hộ nuôi cá bè. Vậy mà hộ tôi không được bồi thường!? Hỏi ra, mới biết do tôi không phải là... hội viên Hội Nông dân của phường!". Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, từ lúc xảy ra sự cố nghiêm trọng đó, tới nay nguồn nước quanh làng cá bè Tân Mai vẫn trong tình trạng ô nhiễm, cá nuôi bè vẫn thường nhiễm bệnh và các ngành chức năng cũng thi thoảng mới đến làng bè tìm hiểu nguyên nhân! Một cán bộ ngành thủy sản Đồng Nai nhận định: "Ngoài nước thải các khu công nghiệp, nhà máy, nước thải sinh hoạt đổ ra sông Đồng Nai, việc nuôi cá bè mật độ quá dày đặc cũng là nguyên nhân dẫn đến nguồn nước bị ô nhiễm".

* Lối thoát nào cho làng bè ?

Hiện nay, để tự tìm lối thoát, nhiều hộ nuôi cá bè Tân Mai đã nuôi thêm cá kiểng (cảnh) trong bè. Các giống cá kiểng hiện nuôi phổ biến là cá chép Nhật, cá ba đuôi (cá Tàu), cá Koi... Anh Sĩ, ngụ phường Tân Mai, là người chuyên cung cấp cá kiểng bột cho các hộ cá bè Tân Mai, khẳng định: "Hiện nay, nhu cầu tiêu thụ cá kiểng rất phong phú, đa dạng và khá ổn định. Nhiều hộ, nhờ nuôi thêm cá kiểng, dưới hình thức "lấy ngắn nuôi dài" đã trang trải được phần nào chi phí cho việc đầu tư nuôi cá thịt. Thậm chí, có hộ còn có thêm thu nhập". Tuy vậy, không phải ai cũng nuôi cá kiểng bè thành công! Như trường hợp chị Liễu, thấy nhiều hộ nuôi thêm cá kiểng có lãi, chị đã "tung vốn" ra mua 6.000 con cá chép Nhật nuôi bè. Hậu quả, sau 3 tuần, cá chết chỉ còn vài trăm con! Chị bị lỗ trên 200 triệu đồng! Giải thích về thiệt hại của chị Liễu, anh L., một hộ có nhiều kinh nghiệm "xương máu" trong nghề nuôi cá kiểng cho rằng:"Cá kiểng nuôi bè cần thoáng, mật độ mỏng, nhất là phải am hiểu kỹ thuật nuôi, tập quán sinh sống của từng giống cá. Từ lúc nuôi đến khi khai thác, thường từ 2-3 tháng, nếu tỉ lệ hao hụt dưới 60% là thành công, có lãi!".

Thật vậy, khác với các giống cá thịt, nuôi cá kiểng tiêu tốn thức ăn ít, thời gian thu hoạch ngắn và người nuôi muốn "xuất bè" lúc nào thì tùy ý, hình dáng, màu sắc, kích cỡ càng to, đẹp, càng cao giá. Anh sĩ cho biết thêm: "Nếu quyết chọn việc nuôi cá kiểng bè là chính, trong một bè nuôi vài trăm con cá Koi, thời gian 1 năm, chỉ cần nuôi cho... sống được 10 con là thu nhập trên 100 triệu đồng. Một con cá Koi dài khoảng 4 tấc, xuất sang thị trường Mỹ, giá từ 800-1000 USD. Nếu là cá chép Nhật, cá đuôi phụng giá còn cao hơn". Giá trị kinh tế của cá kiểng quả là hấp dẫn. Do vậy, ngày càng có nhiều hộ ở làng cá bè Tân Mai nuôi thêm nhiều giống cá kiểng... tự phát và đã có không ít "kẻ khóc, người cười" vì cá kiểng!

Có thể nói, làng cá bè Tân Mai là nét đặc thù của TP. Biên Hòa, không chỉ về mặt kinh tế, đời sống xã hội mà còn liên quan đến môi trường sinh thái, tiềm năng du lịch. Do vậy, việc qui hoạch, định hướng cho hàng trăm hộ dân đang sinh sống tại đây là rất cần thiết. Ông Tạ Trung Quảng, Trưởng phòng kinh tế TP Biên Hòa cho biết: "TP Biên Hòa đã có dự án qui hoạch và phát triển bền vững làng cá bè Tân Mai. Theo dự kiến, sẽ sàn lọc và giữ lại các hộ nuôi cá bè đủ điều kiện theo tiêu chí đề ra vừa tạo cảnh quan phục vụ nghành du lịch vừa đảm bảo môi trường sinh thái. Các hộ nào không đủ điều kiện, thành phố sẽ tạo điều kiện chuyển nghề. Hiện thành phố sắp tiến hành lắp đặt pa-nô bản đồ chi tiết qui hoạch tổng thể làng bè Tân Mai và cù lao Ba Xê, phường Long Bình Tân. Dự án này sẽ thực hiện từng giai đoạn sau khi có sự phê duyệt của các ngành hữu quan và ý kiến đóng góp của quần chúng".

Có thể mai đây cuộc sống hàng trăm hộ nuôi cá bè Tân Mai sẽ bớt "bềnh bồng, bấp bênh" qua việc qui hoạch tổng thể làng bè theo chiều hướng tích cực và bền vững của TP Biên Hòa. Nhưng bên cạnh đó, thiết nghĩ việc thành lập Hiệp hội hoặc Hội làng bè nơi đây cũng là điều cần thiết nhằm bảo vệ quyền lợi và tạo điều kiện giúp nhau phát triển sản xuất ngày một tốt hơn.

Lê Hoàng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005