Giá dầu tăng, hoạt động đánh bắt hải sản gặp khó khăn

Sau hơn một tháng tăng giá xăng, dầu, sự tác động của tăng giá đã lan tới nghề đi biển đánh bắt hải sản. Chúng tôi đã có cuộc khảo sát ở nhiều làng chài, thấy được những khó khăn mà người dân đang phải vượt qua cũng như Nhà nước cần làm gì để giúp đỡ họ.

Xăng, dầu tăng giá, tàu cá nằm chờ

Với ngư dân miền biển cuộc sống của gia đình, làng xã gắn chặt với con thuyền và nghề đi biển. Cái nghề này luôn gắn với những khó khăn và tiềm ẩn những rủi ro không lường hết được. Ðợt tăng giá vừa qua dầu DO 0,25S lên 13.900 đồng/lít là một cú xốc đối với người đi biển.

Tại xã Thạch Kim, huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh), anh Phạm Xuân Lộc, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết: Xã hoàn toàn sống bằng nghề đi biển, hiện tại số phương tiện của xã có 168, công suất từ 65 CV trở xuống. Khi giá nhiên liệu tăng cao toàn xã có tới một phần ba số phương tiện phải nằm bờ bởi vì ra khơi mà không đánh được cá coi như nhiên liệu chạy tàu đổ xuống biển chẳng lấy tiền đâu mà bù. Tàu nhỏ hiệu quả đánh bắt không cao, tôm cá vùng ven bờ ngày càng cạn kiệt, nhiều chuyến thua lỗ, cho nên một bộ phận đã chuyển lên bờ làm nghề phụ hoặc tìm con đường xuất khẩu lao động. Muốn vươn khơi đi xa tìm ngư trường mới đòi hỏi phải đóng tàu to, công suất lớn trong khi người dân còn nghèo biết tìm đâu ra vốn để đầu tư. Từ Tết đến nay, huyện phải trợ giúp xã 21 tấn gạo cứu trợ các hộ nghèo.

Anh Phạm Minh Tịnh, thôn Giang Hà, xã Thạch Kim, một ngư dân có "máu mặt" của xã, hiện tại anh là tổ trưởng Tổ hợp câu khơi Thịnh Phát, cho biết sự liên kết các gia đình để thành lập tổ, ngoài cái lợi cùng giúp nhau sản xuất bám biển dài ngày tìm kiếm ngư trường mới còn nâng cao hiệu quả đánh bắt. Hiện tại, tổ sản xuất của anh có năm tàu công suất từ 22 đến 46 CV lắp máy Nhật Bản tiêu hao ít nhiên liệu. Mỗi giờ tàu chạy tiêu hao từ 7 đến 8,5 lít dầu, nếu ra đánh bắt ở ngư trường Bạch Long Vĩ thì thời gian đi mất 24 giờ (điều kiện biển lặng), nếu gặp thời tiết không thuận ngược nước phải chạy tới 30 giờ. Ðó là chưa kể khi ra đến ngư trường có đánh bắt được cá hay không còn phụ thuộc vào nhiều sự may rủi. Khi dầu lên giá, các loại đá, lương thực, thực phẩm cũng tăng theo, tiền lương người đi biển cũng phải trả tăng trong khi giá cá tăng không đáng kể, cho nên sơ sểnh là bị lỗ ngay. Từ sau Tết đến nay, đội tàu chỉ đi biển hai chuyến, trong đó chuyến thứ nhất thu 12 triệu đồng, chi phí hết chín triệu đồng, chuyến thứ hai lỗ bốn triệu đồng.

Sau đợt tăng giá nhiên liệu, ngư dân xã Hải Bình (Tĩnh Gia, Thanh Hóa) cũng đang phải đối mặt khó khăn thách thức, trong từng gia đình cũng đang cân nhắc có ra khơi đánh bắt hay đưa tàu vào bến vì chi phí cho từng chuyến biển ngày càng tăng. Tổng số đầu phương tiện đánh bắt và làm dịch vụ thu mua trên biển của xã hiện có 190 đầu phương tiện, công suất từ 6 đến 300 CV, trong đó đội tàu chuyên làm dịch vụ thu mua sản phẩm có 33 chiếc. Lãnh đạo xã cũng sốt ruột không kém người dân vì từ sau Tết đến nay có tới 30 - 40% số phương tiện phải nằm bờ "nghe ngóng".

Anh Nguyễn Văn Long, Giám đốc Công ty Long Hải chuyên hoạt động thu mua, chế biến thủy hải sản cho ngư dân cũng đang gặp khó khăn do phản ứng dây chuyền. Số là công ty luôn có 30 - 50 lao động dịch vụ, vào vụ thu hoạch số người được huy động tới gần 100 người, doanh số thu mua hằng năm khoảng một tỷ đồng. Ðể chủ động mở rộng dịch vụ anh huy động vốn của gia đình, vay ngân hàng đầu tư gần hai tỷ đồng đóng tàu dịch vụ nhưng tình hình hoạt động đang ngày càng khó khăn khi lượng thuyền ra khơi ngày càng ít, vật tư hàng hóa, chi phí ngày càng tăng. Trong tháng 2 âm lịch, tàu của anh chỉ xuất bến hai lần và trong hai chuyến đi lỗ gần 100 triệu đồng, trong đó lỗ do giá nhiên liệu cho hoạt động thu mua trên biển chiếm phần chính.

Theo tính toán của gia đình anh, bình quân mỗi chuyến bám biển tàu của anh tiêu thụ 1.500 lít dầu, nếu mỗi tháng đi bốn chuyến và lượng dầu sử dụng cho một năm rất lớn, khi giá dầu DO tăng thêm 3.700 đồng/lít so với trước ngày 25-2 thì số tiền chi ra ngày càng tăng, cộng với lương công nhân, tiền ăn uống cũng phải tăng, trong khi giá sản phẩm tăng không đáng kể là trở ngại lớn cho hoạt động thu mua. Tầm sau Tết năm ngoái, tàu ra khơi hơn 10 chuyến nay phải dừng vì càng đi càng lỗ, nếu biết dầu lên giá như thế này phải xem lại việc vay vốn đóng tàu để hiện nay phải trả lãi 8 - 9 triệu đồng/tháng.

Chủ tịch UBND xã Lập Lễ, huyện Thủy Nguyên Nguyễn Ðức Chiện một xã có nghề đánh bắt khá phát triển của TP Hải Phòng cũng cho biết, do giá dầu tăng hoạt động nghề biển của xã trong ba tháng qua cũng gặp không ít trục trặc. Số phương tiện của xã hiện có 611 chiếc, công suất từ 90 đến 250 CV với 3.500 lao động sống bằng nghề đánh bắt. Bình quân một chuyến đi biển một tàu phải tiêu tốn 20 triệu đồng tiền dầu, trước khi tăng giá chi phí cho nhiên liệu chỉ khoảng 15 triệu đồng. Sau đợt tăng giá dầu cộng với thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài ngư dân đánh cá co cụm ở các cảng cá không ra biển vì nếu đi mà không đánh được cá là lỗ nặng, ngư trường khai thác lại tương đối xa và kéo dài từ tây nam, đông bắc đảo Bạch Long Vĩ đến tận Nam Ðịnh, Thanh Hóa.

Theo phản ánh của ngư dân với chính quyền, sau Tết đi biển chuyến nào cũng lỗ. Tại khu vực cảng cá Mắt Rồng xã Lập Lễ trong những ngày sóng yên biển lặng chúng tôi đếm được gần 70 tàu công suất lớn vẫn nằm bờ, khu vực cảng vắng hoe, im lìm. Anh Tô Văn Tuấn, chủ tàu 0242 công suất 180 CV, buồn bã tâm sự, giá dầu tăng quá cao làm cho người đi biển không biết được hiệu quả hoạt động của mình ra sao, cho nên không dám phiêu lưu cho tàu đi biển. Giá dầu tăng cộng với chi phí ăn uống, lương công nhân cũng phải tăng theo nếu chủ tàu không đáp ứng được thì họ lên bờ tìm việc làm khác, cho nên nhiều chủ tàu ở Lập Lễ hiện nay thiếu người đi biển, tàu phải nằm bờ. Riêng con tàu của gia đình anh từ cuối năm ngoái đến đầu năm nay chỉ đi hai chuyến, mỗi chuyến 20 ngày, khi về tính toán lại lỗ mất 38 triệu đồng.

Hỗ trợ ngư dân vượt khó

Trước tình hình khó khăn do giá dầu tăng cùng với những bất cập hiện nay của nghề đánh bắt cá do công suất của tàu nhỏ, giá dầu tăng cao, khai thác ven bờ làm cạn kiệt tài nguyên biển, ngày 18-3, Chính phủ đã có Quyết định số 289/QÐ-TTg ban hành một số chính sách hỗ trợ ngư dân nghèo. Theo quyết định này, từ năm 2008 - 2010 hỗ trợ 70 triệu đồng/tàu/năm đối với ngư dân mua mới, đóng mới tàu có công suất từ 90 CV trở lên, máy mới 100% và đạt các tiêu chuẩn kinh tế - kỹ thuật theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã hoàn thành thủ tục đăng kiểm, đăng ký, có giấy phép khai thác hải sản. Ðối với tàu đánh bắt hải sản có công suất máy từ 40 CV trở lên hoặc tàu dịch vụ, hỗ trợ ngư dân thay máy tàu sang loại máy mới tiêu hao ít nhiên liệu mức hỗ trợ 10 triệu đồng/máy/năm. Ngoài ra, Nhà nước còn hỗ trợ 30% kinh phí mua bảo hiểm tai nạn cho thuyền viên làm việc theo hợp đồng. Cũng theo quyết định này, trong năm 2008, Nhà nước sẽ hỗ trợ về dầu cho chủ sở hữu tàu đánh bắt hải sản, tàu cung ứng dịch vụ cho hoạt động khai thác hải sản có đủ điều kiện với các mức hỗ trợ cho một chuyến đánh bắt hải sản là tám triệu đồng, ba lần/năm (đối với tàu công suất máy từ 40 đến 90 CV) và ba triệu đồng, năm lần/năm (đối với tàu công suất máy dưới 40 CV). Quyết định hỗ trợ của nhà nước đã được ngư dân đón đợi, tạo sự phấn khởi để người đi biển giảm bớt khó khăn, thúc đẩy nghề đánh bắt hải sản, nhất là đánh bắt xa bờ phát triển.

Tuy nhiên, để chính sách đi vào cuộc sống, sớm đem lại lợi ích cho người dân cần có sự phối hợp rất chặt chẽ giữa chính quyền các cấp, các ban, ngành và người dân để xây dựng một quy trình quản lý đồng bộ, chặt chẽ, minh bạch, hiệu quả, bảo đảm đồng tiền Nhà nước đến đúng đối tượng, tránh thất thoát. Trong đó chính quyền xã và Bộ đội Biên phòng giữ vai trò quyết định. Hiện nay, do đặc thù đánh bắt trên biển chính quyền và Bộ đội Biên phòng chỉ quản lý khi tàu rời bến, còn họ đi ngư trường nào, sản phẩm tiêu thụ ở đâu, cơ quan quản lý không hề biết, cho nên việc hỗ trợ tiền mua dầu rất khó. Riêng về chủ tàu cũng có cái khó riêng là hoạt động khai thác trên biển thời gian và nhiên liệu cho thăm dò rất tốn kém, chi phí lớn cho một chuyến ra khơi nhưng nhiều lúc vẫn không tìm được luồng cá, do đó sự rủi ro cao dễ dẫn tới thua lỗ.

Nhằm chống thất thoát nguồn tiền hỗ trợ của Nhà nước, quy trình hỗ trợ giá dầu cần được xây dựng trên các căn cứ chủ tàu phải có đầy đủ đăng ký đăng kiểm, lấy đăng ký đăng kiểm làm gốc để quản lý chặt chẽ phương tiện trên cơ sở công suất từng loại máy tàu. Chính quyền sở tại ngoài việc quản lý chặt chẽ số đầu phương tiện cần phối hợp Bộ đội Biên phòng quản lý chặt chẽ ngày ra khơi, thời gian đánh bắt và ngày về bến. Bảo đảm các chủ tàu được hỗ trợ đều có hoạt động đánh bắt thật sự. Ngoài ra, chủ tàu còn phải cam kết các điều kiện bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, có đầy đủ trang thiết bị bảo đảm an toàn khi ra khơi, khuyến khích chủ tàu mua bảo hiểm thân, máy tàu, bảo hiểm cho thuyền viên.

Phó Giám đốc Sở Thủy sản Hải Phòng Ðinh Công Toản:

Ðể triển khai thực hiện chủ trương cắt giảm tàu cá công suất nhỏ, hoạt động tuyến ven bờ, phát triển nghề khai thác xa bờ đề nghị Trung ương sớm có cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển khai thác thủy sản đồng bộ, đặc biệt về vốn vay, lãi suất, thời gian vay, chuyển giao công nghệ khai thác tiên tiến... Tổ chức tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, đào tạo nghề cho ngư dân. Ðồng thời nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách bảo đảm đời sống lâu dài cho ngư dân khi chuyển đổi từ khai thác thủy sản ven bờ sang khai thác xa bờ.

Chủ tịch UBND xã Hải Bình, huyện Tĩnh Gia (Thanh Hóa) Nguyễn Quốc Tuấn:

Do đặc thù đánh cá xa bờ là việc thăm dò tìm nguồn cá tốn rất nhiều nhiên liệu, nhiều khi gặp rủi ro không tìm được cá thì nhiên liệu tiêu hao mất trắng. Ðể người dân yên tâm sống bằng nghề biển trong điều kiện đời sống còn nhiều khó khăn, Nhà nước cần có sự hỗ trợ đồng bộ, trước hết là nhiên liệu cho thăm dò, đánh bắt, tiếp đến là hỗ trợ cho dân vay vốn chu kỳ từ ba đến năm năm với mức cho vay từ 50 đến 70% tổng giá trị của phương tiện, còn nếu vay theo lãi suất thương mại thì dân không chịu nổi.

Phó Chủ tịch UBND xã Thạch Kim, huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh) Phạm Xuân Lộc:

Chủ trương hỗ trợ một phần chi phí nhiên liệu cho đánh bắt hải sản trên biển của Nhà nước được nhân dân hết sức quan tâm vì đây là điều kiện để giảm bớt khó khăn cho nghề cá hiện nay. Tuy nhiên, để tiền hỗ trợ trực tiếp của Nhà nước đến đúng đối tượng, bảo đảm sự công bằng, minh bạch, giảm thất thoát, vai trò của chính quyền xã hết sức quan trọng vì chính quyền cơ sở nắm rất chắc chủ phương tiện, công suất tàu, thuyền, vùng đánh bắt, thực trạng chi phí liên quan sản xuất, chi phí nhiên liệu từng loại phương tiện và thời gian đi biển. Cùng với việc nghiên cứu cơ chế, quy trình hỗ trợ ngư dân, chính quyền xã sẽ phối hợp Bộ đội Biên phòng quản lý, theo dõi hoạt động của phương tiện đánh bắt để làm cơ sở tính toán việc hỗ trợ tiền dầu cho dân.

Bài và ảnh: PHAN HÙNG, MAI LUẬN, QUANG HƯNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005