Tiêu thụ thủy sản ở miền Trung: Ngổn ngang trăm nỗi

Năm nay, ngư dân miền Trung ra biển mà lòng chẳng vui bởi trong khi việc đánh bắt được con cá, con tôm ngoài biển mỗi ngày một khó, chi phí nguyên liệu cho mỗi chuyến đi biển lại cao thì việc tiêu thụ sản phẩm tại đất liền càng khó khăn hơn.

Mặc dù có sản lượng khai thác cá ngừ đại dương lớn nhất cả nước song việc tiêu thụ loại hải sản có giá trị kinh tế cao này chưa được tổ chức bài bản. Trong ảnh: Sơ chế cá ngừ đại dương tại bến cá phường 6 (TP Tuy Hòa) - Ảnh: P.V

BIỂN BẠC NHƯNG NGƯ DÂN KHÔNG CÓ BẠC

Các tỉnh duyên hải miền Trung nằm dọc theo dải bờ biển dài gần 1.000km. Đây là ngư trường rộng lớn, giàu có về thủy hải sản, trong đó nhiều loại hải sản khá “độc” như cá ngừ đại dương, tôm hùm, mực nang... Ngư dân ở đây có nghề đánh bắt lâu đời nên rất giỏi giang “ra khơi, vào lộng”, đặc biệt ngư dân Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Định có nghề đánh bắt cá ngừ đại dương sớm và giỏi nhất nước. Tổng sản lượng đánh bắt của các tỉnh miền Trung đứng thứ hai cả nước với 400.000 tấn, sau ngư trường đồng bằng sông Cửu Long và miền Đông Nam bộ.

Những tưởng với điều kiện và thế mạnh như vậy, thì đời sống của ngư dân các tỉnh duyên hải miền Trung phải rất khá giả, hoặc ít ra cũng có của ăn, của để. Nhưng đáng buồn là cuộc sống của ngư dân còn rất vất vả, thậm chí nhiều người còn rơi vào cảnh túng khó. Loại trừ những thiệt hại do mưa bão gây ra hàng năm thì nguyên nhân chính vẫn là con cá con tôm đánh bắt về không có nơi tiêu thụ ổn định.

Lấy Phú Yên, địa phương có số lượng tàu thuyền tương đối lớn ở khu vực miền Trung với 4.300 chiếc làm ví dụ. Chỉ tính riêng vụ cá năm 2007, ngư dân Phú Yên đánh bắt được 4.500 tấn, bằng 1/3 sản lượng cá ngừ của cả nước. Để đánh bắt được một mẻ cá ngừ đại dương, ngư dân phải đầu tư tàu công suất lớn trị giá vài trăm triệu đồng; mỗi chuyến đi biển phải chi tối thiểu 80-90 triệu đồng mua đá cây và dầu máy. Nhưng sau cả tháng vất vả ngoài biển khơi, tàu ắp cá cập cảng, họ lại chạy ngược chạy xuôi tìm nơi tiêu thụ. Vì cả tỉnh Phú Yên chẳng có một doanh nghiệp chế biến cá ngừ nào nên người dân phải đổ cho vài ba đầu nậu ở thành phố Tuy Hòa để họ xuất thô đi TP Hồ Chí Minh. Vì thế mà giá cá của ngư dân Phú Yên bán thường bị ép thấp hơn các nơi khác 30-45.000đ/kg. Ông Trần Kim Hoa, 58 tuổi, ở phường 6, TP Tuy Hòa, người có thâm niên gần 40 năm đi biển câu cá ngừ đại dương cho biết: Nhìn cả tàu cá bị đầu nậu nguây nguẩy ép cấp, ép giá mà nhiều lúc rơi nước mắt. Vậy mà vẫn phải ngọt nhạt với người ta, không thì... bán cho ai. Bị ép quá nên nhiều ngư dân Phú Yên đã rơi vào tình trạng thua lỗ nặng. Sau vụ cá vừa qua ở Phú Yên, có tới gần 100 chủ tàu bán tàu đánh bắt xa bờ; nhiều người bỏ nghề, rời quê vì không trả được nợ.

Tình trạng ngư dân đánh bắt về không tìm được nơi tiêu thụ diễn ra ở hầu hết các tỉnh duyên hải miền Trung. Nhiều vùng cá lẻ, ngư dân đánh bắt về chỉ biết bán tại chợ địa phương hoặc nhiều thì chế biến theo phương pháp thủ công như phơi, sấy vừa không đảm bảo chất lượng, vừa lãng phí nguồn nguyên liệu quý giá từ biển. ở những vùng cá lớn thì sản phẩm chủ yếu do đầu nậu thao túng. Điều đáng nói là hầu như không có một cơ quan chức năng nào có trách nhiệm trong việc này.

VÌ ĐÂU NÊN NỖI?

Việc tiêu thụ hải sản ở miền Trung khó khăn một phần là do hệ thống nhà máy, xí nghiệp chế biến thủy sản ở khu vực này đã mỏng, năng lực lại hạn chế. Ngoài hai địa phương tập trung các nhà máy chế biển thủy sản như Đà Nẵng, Khánh Hòa, còn lại các địa phương khác hầu như không có các nhà máy chế biến thủy sản lớn mà chỉ có các cơ sở chế biến nhỏ lẻ, chủ yếu là sơ chế nguyên liệu thô chứ không trực tiếp xuất khẩu.

Có nhiều nguyên nhân để các nhà máy, cơ sở chế biến ở miền Trung không phát triển mà lỗi chính là do cơ chế. Trước hết là chính các địa phương chưa quan tâm tới việc phát triển các cơ sở chế biến thủy sản. Đơn cử ở tỉnh Khánh Hòa. Hiện nay ở tỉnh này có 40 doanh nghiệp tham gia chế biến mặt hàng thủy sản xuất khẩu, mỗi năm đem về 280 triệu đô la cho tỉnh. Vậy mà, có tới hơn một nửa trong số các doanh nghiệp này chưa được tạo điều kiện về mặt bằng để phát triển sản xuất ổn định. Một nguyên nhân nữa là nhiều địa phương đã bỏ vốn vài chục tỉ đồng để xây dựng nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu nhưng do chưa biết cách làm ăn, đầu tư không đồng bộ, nên các nhà máy hoạt động không hiệu quả dẫn tới việc địa phương có nhà máy chế biến thủy sản mà ngư dân vẫn không có nơi tiêu thụ sản phẩm.

Có một nghịch lý là trong khi ngư dân miền Trung không có nơi tiêu thụ sản phẩm, thì nhiều nhà máy sản xuất hàng thủy sản xuất khẩu ở Đà Nẵng, Khánh Hòa lại phải nhập nguyên liệu từ các tỉnh phía Nam. Lý do là ở các tỉnh miền Trung, nguồn hàng chỉ có thể ổn định từ tháng 11 năm trước đến tháng 7 năm sau. Còn mùa mưa bão từ tháng 8 đến tháng 10, ngư dân không thể ra biển. Các nhà máy không có kho đông lạnh nên không có nguồn hàng dự trữ cho sản xuất. Năm 2007 vừa qua, miền Trung chỉ chịu mấy cơn bão cấp vừa vừa mà các doanh nghiệp chế biến thủy sản miền Trung đã rơi vào tình trạng thiếu nguyên liệu trầm trọng, phải đôn đáo vào phía Nam mua gom nguyên liệu với giá cao.

CẦN MỘT CHIẾN LƯỢC DÀI HẠN

Rõ ràng, việc tiêu thụ thủy sản ở miền Trung đang còn ngổn ngang trăm nỗi, đòi hỏi phải có một chiến lược phát triển dài hạn. Được biết, các địa phương Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định đã có ý định lập một hệ thống tiêu thụ cá ngừ đại dương cho ngư dân, nhưng đã vài năm mà dự án chưa khởi động. Ông Đào Tấn Lộc, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên cho rằng: Đây là một việc cần làm sớm bởi khi có hệ thống này, ngư dân sẽ không còn bị ép giá, ép cấp bởi tư thương, đầu nậu, đảm bảo có lãi sau mỗi chuyến đi biển vất vả.

Với các doanh nghiệp chế biến, theo ông Trần Văn Lĩnh, Tổng Giám đốc Công ty Thủy sản và thương mại Thuận Phước Đà Nẵng, cần có kế hoạch về vốn, kho đông lạnh để mua gom hải sản lúc chính vụ. Tất nhiên, ông Lĩnh cũng mong ngư dân miền Trung không “quay lưng” lại với doanh nghiệp, bán sản phẩm cho đầu nậu khi khan hiếm nguyên liệu hoặc không thực hiện nghiêm các quy định đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nhất là với mặt hàng xuất khẩu.

Các địa phương cũng cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp xây dựng và mở rộng các cơ sở chế biến hàng thủy sản xuất khẩu. Bà Nguyễn Thị Thu Hằng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, cho biết: Tỉnh Khánh Hòa sẽ nghiên cứu và có giải pháp giúp các doanh nghiệp chế biến thủy sản có mặt bằng sản xuất.

ĐỒNG MẠNH HÙNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005