Nuôi tôm sú bây giờ không dễ?

Những năm gần đây, ĐBSCL đã chuyển khoảng 250.000 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang nuôi tôm sú theo mô hình luân canh lúa - tôm sú, nâng tổng diện tích nuôi tôm sú cả vùng lên trên 500.000 ha. Việc nuôi tôm sú với nhiều mô hình, từ nuôi tôm sinh thái trong rừng ngập mặn đến nuôi tôm xen canh với các loài thủy sản khác và chuyên canh tôm sú, đã bắt đầu phát huy tác dụng tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Trong thực tế nghề nuôi tôm sú ở các tỉnh ĐBSCL đã giải quyết một lực lượng lao động khá lớn ở nông thôn ven biển. Nhưng hiện nay nuôi tôm sú đang đối mặt với nhiều thách thức khá lớn.

Nghề nuôi tôm sú hôm nay

Không như các nghề khác, trong sản xuất nông nghiệp - thua một vụ có thể gỡ lại vụ sau - nuôi tôm sú thất bại một vụ có nghĩa là trắng tay. Sức hút lợi nhuận từ con tôm sú khiến người nông dân muốn vượt qua đói nghèo sang bên kia bờ hạnh phúc phải chấp nhận một cuộc chơi đầy rủi ro. Sự nghiệt ngã là ở chỗ người nuôi tôm sú không được phép sai sót, không được ngã dù chỉ một lần. Trong những năm gần đây, khá nhiều hộ nuôi tôm sú ở các tỉnh ven biển đã mất “cả chì lẫn chài” do hiện tượng tôm sú chết đồng loạt. Vào những năm giữa thập niên 1990, phổ biến là mô hình luân canh lúa - tôm sú bền vững, có nghĩa là sử dụng tôm giống và thức ăn tự nhiên, năng suất chỉ đạt khoảng 250 - 300 kg/ha. Nay mô hình này gặp nhiều rủi ro hơn: tôm nuôi thường phải thu hoạch sớm còn sản xuất lúa dễ thất mùa vì nước mặn hiện diện kéo dài khiến cây lúa sống èo uột. Anh Nguyễn Văn Sáu ở xã Hòa Tú, huyện Mỹ Xuyên, Sóc Trăng, bức xúc nói: “Còn nhớ mười năm trước đây, khi môi trường nước ổn định, bà con nơi đây đến vụ nuôi tôm đầu tư cải tạo không nhiều, chỉ việc mua con giống về thả, cho thức ăn viên chế biến loại rẻ tiền, sau 3 - 4 tháng nuôi thì thu hoạch tôm đạt trọng lượng bình quân 30 con/kg. Còn hiện nay, thả tôm nuôi trên 6 tháng mà cỡ tôm chỉ đạt 50 - 60 con/kg. Theo chiết tính, chi phí từ lúc đầu tư đến thu hoạch cho 1 kg tôm sú thương phẩm không dưới 70.000 đồng, trong khi đó với cỡ tôm nói trên, thương lái chỉ mua khoảng 45.000 - 50.000 đồng/kg. Chưa thu hoạch đã biết chắc lỗ”.

Gần hai tháng nay, mới vào đầu mùa vụ 2008 mà tình trạng tôm sú nuôi húc đầu vào bờ rồi chết hàng loạt đã diễn ra, gây thiệt hại cho khoảng 100.000 ha, trong đó hơn 85% là diện tích luân canh lúa tôm sú kết hợp. Khảo sát thực tế cho thấy tôm chết trên thân có đốm màu trắng, nắp mang bị giộp, mình màu đỏ, thường chết trong giai đoạn 30 - 75 ngày tuổi, tập trung nhiều ở những hộ nuôi theo mô hình quảng canh cải tiến. Theo các chuyên gia, phần nhiều tôm đã bị nhiễm virus MBV (tôm không có sức đề kháng, chậm lớn), có đốm trắng, đỏ thân... Ngoài chất lượng con tôm sú giống, còn có yếu tố thời tiết và môi trường: trong một tháng qua nhiệt độ ban ngày tăng rất cao, ban đêm lại trở lạnh, làm môi trường thay đổi mạnh và các ao bị mất màu, lượng vi khuẩn có hại tồn tại trong nước phát triển nhiều, cùng với mật độ nuôi khá dày, sức đề kháng của tôm suy giảm và các loại dịch bệnh có điều kiện phát triển... Hệ thống cung cấp và thoát nước không đảm bảo phục vụ nuôi tôm sú.

Dù đã có bước chuẩn bị khá kỹ càng về mọi mặt, người nuôi tôm sú ở ĐBSCL vẫn lo lắng khi mùa tôm bước vào chính vụ. Sự thiệt hại của các hộ nuôi tôm sớm đã làm cho môi trường xung quanh bị ô nhiễm. Người nuôi tôm các khu vực phụ cận có diện tích thiệt hại không dám thả giống, không dám đầu tư... Sự nóng vội, thiếu trách nhiệm cộng đồng của một số hộ đã gây không ít khó khăn cho cả một vùng nuôi tôm rộng lớn. Sau nhiều năm nuôi tôm, ông Đinh Thiên Cần ở Liêu Tú, Long Phú, rút ra một bài học: “Không ai nuôi tôm sú mà thành công ngay, phải có thời gian đánh giá, rút kinh nghiệm kỹ thuật và phải có giai đoạn chuyển tiếp. Vốn là quan trọng, nếu làm nhà tính một thành hai, nuôi tôm sú công nghiệp, tính một thành năm; nếu không tính kỹ sẽ đứt gánh giữa đường. Đừng nuôi kiểu cưỡi ngựa xem hoa, ỷ lại, mà phải toàn tâm, toàn ý, đầu tư công sức và chất xám”.

Người nuôi tôm sú các tỉnh ven biển ĐBSCL sau một vụ nuôi thu hoạch được từ 30 - 40 triệu đồng gọi là trúng mùa. Nhưng tính lại chi phí đầu tư, con giống, thức ăn, lãi vay ngân hàng... còn lại chẳng là bao. Nếu thất bại đành mang nợ, rồi lại đi theo cái vòng lẩn quẩn chạy đôn chạy đáo tìm ngân hàng hay tiếp cận nguồn vay ngoài, để tiếp tục nuôi tôm, rồi lại thiếu vốn, thiếu kiến thức khoa học..., nên hiệu quả từ nuôi tôm sú không cao. Người nuôi tôm sú ở ĐBSCL hiện đang phản ảnh rằng có trên 70% diện tích tôm nuôi chậm lớn do môi trường bị ô nhiễm, đất nuôi tôm bị khai thác quá mức nên bị chai, tôm giống chất lượng không cao...

Yếu tố con giống rất quan trọng

Nông dân vùng nuôi tôm sú ven biển ĐBSCL thật sự rất cần tôm sú giống sạch bệnh có chất lượng, nhưng không bao giờ có đủ. Để người nuôi tôm sú an tâm đầu tư sản xuất “trúng mùa”, các ngành chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, kiểm dịch chất lượng tôm sú giống, đồng thời tập huấn cho cơ sở sản xuất con giống về quy trình sạch. Cần đầu tư máy móc trang bị kiểm tra và kiên quyết xử lý những cơ sở sản xuất con giống vi phạm quy trình như nhập tôm sú giống không có giấy chứng nhận đạt chất lượng nơi xuất xứ. Biết rằng thời gian qua các ngành chức năng ở khu vực ĐBSCL đã kêu gọi, khuyến khích các nhà đầu tư sản xuất con giống sạch bệnh và có chất lượng, cùng với chính sách ưu đãi miễn thuế sử dụng đất, được hỗ trợ tín dụng đầu tư phát triển, ưu tiên xây dựng cơ sở hạ tầng... Thế nhưng do thiếu nguồn vốn, hạ tầng cơ sở và nguồn nhân lực yếu kém, nên không thể tiến hành theo kế hoạch. Trước những vấn đề “nóng” của nghề nuôi tôm sú, phó viện trưởng Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản II Nguyễn Văn Trọng cho biết: “Viện đã thực hiện một số đề tài nghiên cứu khoa học trong sản xuất giống, đặc biệt là sản xuất tôm sú giống sạch bệnh, hiện đã thành công bước đầu, một số tôm bố mẹ nuôi từ khi còn là ấu trùng hiện đã sinh sản. Tuy nhiên, tỷ lệ sống còn thấp, và viện đang đề nghị tiếp tục nghiên cứu bởi việc chủ động sản xuất được giống tôm sạch là yếu tố quyết định đầu tiên cho năng suất và chất lượng tôm nuôi”. Năm 2008, Viện nghiên cứu quy trình công nghệ đã sản xuất nhân tạo tôm sú bố mẹ và tôm sú giống sạch bệnh từ tôm tự nhiên và nghiên cứu phát triển một số giải pháp kỹ thuật tăng hiệu quả cho hệ thống nuôi thâm canh tôm sú tại ĐBSCL...

Nguyên nhân mô hình luân canh lúa - tôm sú chưa thoát khỏi thế bấp bênh là do hệ thống thủy lợi phục vụ nuôi tôm chưa được đầu tư đúng mức, còn khá mỏng, không đồng bộ cùng với hàng loạt các yếu tố về môi sinh, khoa học công nghệ, con giống, công tác khuyến ngư... còn nhiều bất cập. Phần lớn nông dân được sử dụng hệ thống thủy lợi nội đồng phục vụ trồng lúa trước đây nay đã tự đào, xẻ kênh mương không theo quy trình thiết kế kỹ thuật, dẫn đến không đảm bảo yêu cầu cấp thoát nước ao nuôi... Nông dân thả nhiều vụ tôm trong năm, không cách ly được với mầm bệnh.

Để mô hình luân canh lúa - tôm sú đạt kết quả đúng với tiềm năng của nó, còn nhiều việc phải làm. Trước hết cần rà soát công tác quy hoạch vùng nuôi, trang bị nâng cấp chuyển giao kỹ thuật nuôi trồng đến từng hộ nuôi; khuyến khích sản xuất lúa ở những nơi đủ điều kiện rửa mặn sau khi nuôi tôm. Ngoài ra cũng cần có những chính sách khuyến khích phù hợp, nhất là việc cho sản xuất tôm sú giống tại địa phương (hiện nay chỉ mới đáp ứng được 25 - 30%), hỗ trợ các hộ thực hiện mô hình luân canh gặp khó khăn về vốn, tăng cường công tác khuyến ngư - khuyến nông và nhất là phối hợp với các viện, trường lai tạo những giống lúa có khả năng sinh trưởng, cho năng suất cao và kháng được sâu bệnh trên chân đất nhiễm mặn.

PHƯƠNG NGHI

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005