Ngư dân chuyển nghề

Nguồn tin: QĐND, 08/06/2008
Ngày cập nhật: 9/6/2008

Nước ta có hàng triệu ki-lô-mét vuông diện tích mặt nước biển, tiềm năng kinh tế thủy sản rất lớn. Thế nhưng, theo Cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, việc phát triển đội tàu đánh bắt hải sản tự phát, theo phong trào, thiếu kiểm soát chặt chẽ có thể làm cho nguồn lợi thủy sản tự nhiên cạn kiệt. Trong 14.000 tàu đánh cá xa bờ thì có khoảng 10.000 tàu vẫn khai thác ở vùng nước ven bờ. Tỷ lệ thủy sản chưa trưởng thành bị khai thác có nơi lên đến 35-40% (trong khi tỷ lệ cho phép không vượt quá 15%). Công nghệ, phương thức khai thác hải sản được đánh giá là thiếu thân thiện với môi trường, có khoảng 60.000 tàu thuyền sử dụng các loại lưới theo dạng “lọc nước” - mang tính chất tận thu cả những loại thủy sản chưa trưởng thành.

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã quyết định cắt giảm số tàu, thuyền đánh cá nhỏ, khuyến khích và hỗ trợ ngư dân trang bị những loại tàu đánh bắt hải sản xa bờ, có động cơ từ 90 mã lực trở lên. Hiện, cả nước có khoảng 100.000 tàu đánh cá, theo lộ trình sẽ cố gắng giảm xuống còn khoảng 40.000 chiếc. Đây là một quyết định đúng đắn, cần thiết và phù hợp. Điều này không chỉ loại bỏ những con tàu cũ nát, không bảo đảm hệ số an toàn về máy móc, thiết bị thông tin liên lạc, thiếu phương tiện bảo quản hải sản, mà quan trọng là góp phần bảo vệ nguồn thuỷ sinh, phát triển thủy sản bền vững.

Vấn đề đặt ra là, khi thực hiện giảm số lượng tàu thuyền sẽ kéo theo một bộ phận không nhỏ lao động đánh bắt cá, những người làm các công việc phục vụ đánh bắt bị mất việc làm. Các gia đình ngư dân đánh bắt gần bờ, hầu hết là những người nghèo. Chuyển nghề cho họ cần có một lộ trình hợp lý, kịp thời và khoa học. Sẽ phải tính toán bao nhiêu người chuyển sang nuôi trồng thuỷ sản; bao nhiêu người làm công việc chuyên chở đường biển, tham gia các dịch vụ nghỉ mát, du lịch, làm hàng thủ công mỹ nghệ, sản xuất kinh doanh nhỏ… Cần có hệ thống chính sách đồng bộ, phương thức tiến hành cụ thể, nhất là hỗ trợ vốn, đào tạo lại nghề, giải quyết việc làm nhằm bảo đảm sinh kế cho số đối tượng này. Điều đáng mừng là trong những năm gần đây, nhiều vùng ven biển khắp từ Bắc chí Nam đang chuyển mình mạnh mẽ cùng sự phát triển những khu cảng, du lịch, công nghiệp hiện đại, những khu phố, thành phố ven biển. Đó là những địa chỉ mới, hoạt động mới đầy tiềm năng thu hút sức lao động của dân ven biển. Vấn đề là cần có những kế hoạch, dự án đổi nghề phù hợp cho bà con.

Chúng ta đã có những bài học đắt giá về “chuyển dịch cơ cấu kinh tế” như nông dân bị thu hồi đất, trồng nhãn lấy củi, rừng vắng chủ, nông dân thành “lâm tặc”, diêm dân “chê” muối… Nếu không nghiên cứu sâu, tính toán kỹ, có lộ trình, giải pháp, bước đi thích hợp, thì rất có thể sẽ dẫn đến hệ lụy tiêu cực.

Lê Thiết Hùng