Tháo gỡ khó khăn cho nghề nuôi và chế biến xuất khẩu cá tra ở ĐBSCL: "Bệnh" một đường, "trị" một nẻo

Nhiều doanh nghiệp cho rằng, hiện nay “bơm” vốn cho người nuôi cá mới là giải pháp cấp bách để cứu thị trường cá tra nguyên liệu. Trong ảnh: Thu hoạch cá tra ở huyện Thốt Nốt, TP Cần Thơ.

Từ đầu tháng 6 đến nay, câu chuyện về cá tra nguyên liệu tồn đọng ở ĐBSCL là một “điểm nóng”. Để cứu vãn tình hình đã có nhiều giải pháp cấp bách can thiệp từ phía Chính phủ, các bộ, ngành hữu quan được đưa ra. Một trong số đó chính là việc “bơm” vốn cho các doanh nghiệp để thu mua lượng cá nguyên liệu, nhất là cá quá lứa của nông dân. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trong ngành cho rằng, giải pháp này là hệ quả từ việc “chẩn chưa đúng bệnh”. Từ đây, nhiều vấn đề khác tiếp tục được đặt ra...

CHƯA CHẨN ĐÚNG “BỆNH”!

Trong cuộc họp mới đây với lãnh đạo UBND TP Cần Thơ, nhiều doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cá tra cho rằng sẽ tiến hành thu mua hết 20.000 tấn cá nguyên liệu quá lứa trên tổng số khoảng 50.000 tấn cá tồn đọng trong dân trong vòng tháng 6 hoặc tháng 7 này. Điều đáng nói ở đây, nhiều doanh nghiệp không “mặn mà” với nguồn vốn “bơm” từ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Việt Nam.

Vì sao có tình trạng này? Ông Võ Đông Đức, Giám đốc Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ (Caseamex), giải thích: Mức lãi suất từ Ngân hàng NN&PTNT đưa ra (1,67%/tháng) cao hơn so với lãi suất doanh nghiệp vay hiện tại (1,5%/tháng). Doanh nghiệp nào cũng phải “liệu cơm, gắp mắm” nên không thể nhận nguồn vốn ưu đãi mà lãi suất quá cao để mua cá tồn trữ được. Vả lại, 10 tỉ đồng vốn được phân bổ theo kế hoạch, cũng không thấm vào đâu so với công suất 150 tấn sản phẩm/ngày như hiện nay của Caseamex”.

Còn ông Phan Bá Tòng, Giám đốc Công ty TNHH xuất khẩu thủy sản Thiên Mã, cho rằng, việc “bơm” vốn từ các ngân hàng “chưa đúng nơi cần đến”. Theo ông Tòng, tuy không vay nguồn vốn “bơm” từ phía ngân hàng nhưng Thiên Mã vẫn duy trì công suất sản xuất 150 tấn/ngày. Một số doanh nghiệp khác như: Công ty cổ phần Thủy sản Bình An, Công ty Caseamex, Công ty TNHH Thuận Hưng... vẫn duy trì tốc độ sản xuất từ 80-300 tấn/ngày. Đặc biệt, theo ông Tòng, hiện nay, chỉ riêng Thiên Mã đã ký kết được hợp đồng tiêu thụ khoảng 10.000 tấn cá tra nguyên liệu quá lứa (từ 1,2 kg/con trở lên). Do đó, khả năng giải quyết lượng cá tra quá lứa tồn đọng trong dân là hoàn toàn có thể làm được trong tháng 6 hoặc tháng 7 này.

Chính vì thế, ông Võ Đông Đức cho rằng, việc “bơm” vốn cho các doanh nghiệp của các ngân hàng ví như chưa “chẩn đúng bệnh” của thị trường cá tra nguyên liệu. Bởi khó khăn về vốn hiện nay là người nuôi cá chứ không phải doanh nghiệp vì người nuôi không vay được tiền từ các ngân hàng, trong khi đó giá bán cá quá thấp. “Tình thế hiện nay, bơm vốn cho người nông dân để đầu tư vào thức ăn, thuốc thú y... hạn chế mức thiệt hại nặng từ cơn khủng hoảng này mới là giải pháp cấp bách cần thiết” - ông Đức nói.

Về vấn đề này, ông Bùi Hữu Trí, Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản Cần Thơ xác nhận: Hàng chục hộ nuôi cá tra đến nhờ Hiệp hội thế chấp tài sản tại một số ngân hàng để được vay vốn đầu tư nuôi cá. Nhưng khi ông cầm các giấy tờ thế chấp này làm việc với các ngân hàng (với tư cách là chủ tịch hiệp hội thủy sản) thì được các ngân hàng trả lời: không còn nguồn vốn để cho vay!

ĐỪNG LẤY CÁI NHỎ BỎ MẤT CÁI LỚN!

Vì sao lại có tình trạng kiến nghị giải ngân nguồn vốn, hỗ trợ lãi suất? Ông Lương Hoàng Mãnh, Công ty cổ phần Thủy sản Mekong, bày tỏ quan điểm: “Phải nhìn thấy thực trạng của vấn đề sản xuất dư thừa nguyên liệu do việc nuôi cá tra, nhà máy chế biến xuất khẩu nhiều, chào bán giá sản phẩm ra thị trường nước ngoài với giá thấp, khiến giá cá tra nguyên liệu giảm và ứ đọng”.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng, việc thiếu vốn sản xuất của các doanh nghiệp cũng cần phải xem xét kỹ nguyên nhân. Ông Võ Đông Đức, nói: “Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và ngân hàng hiện đang rất bình thường. Doanh nghiệp nào không vay được nguồn vốn cho hoạt động sản xuất, xuất khẩu cần phải xem xét lại thật kỹ khả năng đầu tư, năng lực hoạt động...”. Đồng tình với ý kiến, ông Lương Hoàng Mãnh, Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Mekong, phân tích: “Khả năng doanh nghiệp thiếu vốn là hoàn toàn không có. Chỉ trừ trường hợp những doanh nghiệp đầu tư quá mức năng lực tài chính, lượng hàng tồn kho quá lớn, phương án kinh doanh không khả thi, dẫn đến việc mất cân đối nguồn vốn hoạt động sản xuất kinh doanh”. Nói về mối quan hệ với các ngân hàng, ông Mãnh cho hay, hiện nay Công ty cổ phần Thủy sản Mekong đang giao dịch với Ngân hàng Công thương Chi nhánh Cần Thơ và ngân hàng này đang đề nghị mức cho vay đối với doanh nghiệp thêm 50 tỉ đồng cho sản xuất.

Qua những phân tích trên, ông Mãnh cho rằng, việc yêu cầu nhà nước “bơm” vốn cho doanh nghiệp với lãi suất ưu đãi để cứu nguy cho người nuôi là không nên. Ông Mãnh kết luận: “Trong bối cảnh hiện nay, đừng lấy lợi nhỏ trước mắt mà sẽ mất cái lớn hơn. Bởi không chỉ riêng trong nông nghiệp, việc hỗ trợ từ phía nhà nước cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở tất cả các ngành hàng xuất khẩu sẽ bị các nước khác kiện trong vấn đề chống bán phá giá”.

BÀI HỌC SỰ TỰ ĐIỀU TIẾT CỦA THỊ TRƯỜNG

Nghề nuôi cá tra ở ĐBSCL và cả nước đã phát triển hơn 13 năm. Nhưng nếu nhìn nhận một cách có hệ thống, tỷ suất lợi nhuận nuôi cá tra của người nuôi cá đang giảm dần. Ông Bùi Hữu Trí, Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản Cần Thơ, phân tích: “Năm 2003, giá bán cá tra nguyên liệu trung bình là 7.000 đồng/kg, giá thành sản xuất chỉ khoảng 4.500 đồng/kg. Hai mức giá này tương ứng ở năm 2004 là 8.000 đồng/kg và trên 6.000 đồng/kg; năm 2005 là 10.000 đồng/kg và 8.000 đồng/kg, năm 2006 là 13.000 đồng/kg và 10.000-11.000 đồng/kg; năm 2007 là 13.500 - 14.000 đồng/kg và 12.000 - 13.000 đồng/kg”. Đến năm 2008, mức giá bán như hiện nay, cao lắm cũng chỉ đạt 14.500- 15.000 đồng/kg nhưng giá thành sản xuất con cá tra đã lên đến 15.000 - 16.000 đồng/kg. Hơn 5 năm qua, lãi suất ngân hàng đối với người nuôi cá tra từ 0,75%/năm đã tăng lên 17%/năm; thức ăn mỗi năm tăng giá trên 80%; giá một số hàng hóa liên quan tới sản xuất cá tra như: dầu tăng 70%, lao động tăng 20-30%, thuốc thú y thủy sản tăng 40-50%, chi phí khác tăng 60-70%... Trong khi đó, tỷ lệ tiêu hao cá tra cũng tăng từ 5% - 40%...

Điều đáng tiếc là những vấn đề trên đã được cảnh báo từ trước, nhưng thực tế vẫn diễn ra theo hướng xấu. Ông Trí cho rằng: “Mức độ lợi nhuận con cá tra đem lại quá lớn. 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu đã đạt kim ngạch tương đương năm 2007. Chính vì thế, thời gian qua, sự phát triển nóng của con cá tra đã lấn áp những cảnh báo chưa mạnh của ngành chức năng”.

Ông Lương Hoàng Mãnh, Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Mekong, cho rằng: “Chúng ta quên mất sự tự điều tiết của thị trường theo quy luật cung cầu. Khi cung nhiều thì giá giảm, khi cầu nhiều thì giá tăng”. Đối với con cá tra, thực tế xảy ra nhiều năm nay cũng tương tự như vậy: Khi giá cá lên ai cũng ùn ùn kéo nhau nuôi cá dù có trình độ, kỹ thuật nuôi hay không, nhiều lúc còn “neo” cá để chờ giá cao hơn. Khi giá cá giảm thì “bán tháo, bán đổ” làm đảo lộn cả thị trường. Thậm chí, cầu cứu sự can thiệp của nhà nước. Còn các nhà máy thì đua nhau mọc lên, đua nhau chào giá bán sản phẩm ra nước ngoài khiến rối ren cả thị trường trong và ngoài nước rồi lại cầu cứu ngành chức năng, cầu cứu Chính phủ.

Ông Mãnh đề nghị: “Ngành chức năng cần điều tra làm rõ những nguyên nhân dẫn đến lượng tồn đọng cá tra lớn trong dân từ đó có giải pháp tháo gỡ khó khăn cấp bách và lâu dài. Tuy nhiên, những giải pháp này rõ ràng là không thể trở về thời kỳ cái gì cũng bao cấp được”.

Hết tháng 6 hoặc tháng 7, chuyện tồn đọng cá tra nguyên liệu trong dân ở ĐBSCL sẽ chấm dứt. Nhưng vấn đề nguyên liệu cá tra cho các nhà máy chế biến mới là vấn đề cần đặt ra trong thời điểm này.

Vì sao như vậy? Ông Bùi Hữu Trí, Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản Cần Thơ, dự báo: “Sau đợt biến động này, chắc chắn nhiều hộ nuôi sẽ treo hầm vì không còn khả năng đầu tư”. Chính vì thế, ông Trí đề nghị, UBND các địa phương nên tổ chức ngay cuộc họp khẩn để bàn bạc các biện pháp cho vụ nuôi sắp tới. Theo đó, bên cạnh kiểm soát chặt chẽ quy hoạch nuôi, sản xuất chế biến, sản xuất con giống, các địa phương nên mạnh dạn loại bớt những vùng nuôi không hiệu quả, mời gọi doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với người nuôi.

“Những gì diễn biến trên thị trường cho thấy, hy vọng lời to từ nghề nuôi cá tra sẽ không có. Tôi cho giá bán cá tra nguyên liệu có thể lên 18.000 - 20.000 đồng/kg nhưng không dám đảm bảo giá thành lúc ấy sẽ tăng đến bao nhiêu... Nếu không có các biện pháp kịp thời, hậu quả xảy ra còn nặng nề hơn so với thời điểm hiện nay, không làm ngay bây giờ thì nghề nuôi cá tra ở TP Cần Thơ cũng như ĐBSCL cũng như “gà què ăn quẩn cối xay” mà thôi” - ông Trí dự báo.

HÀ TRIỀU

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005