Tổ chức lại sản xuất, nâng cao hiệu quả nuôi tôm ở Cà Mau

Cà Mau có diện tích nuôi trồng thủy sản lớn nhất cả nước với diện tích 250 nghìn ha. Nhưng sau gần mười năm chuyển dịch cơ cấu sản xuất, hiệu quả vẫn chưa cao. Số hộ bị mất mùa tôm dẫn đến nghèo khó hiện nay rất lớn. Việc tổ chức lại sản xuất, ứng dụng khoa học-kỹ thuật, nâng cao trình độ nuôi tôm... vẫn còn là vấn đề nan giải. Vậy làm gì để vượt qua sức ì, nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản?

Hiệu quả bước đầu

Gần mười năm chuyển từ diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả sang nuôi tôm, năm 2007 toàn tỉnh có khoảng 50-60% số hộ nông dân có những thay đổi về đời sống khá hơn. Nông dân ở các huyện trọng điểm nuôi tôm như: Ðầm Dơi, Cái Nước, Năm Căn, Ngọc Hiển, số hộ có kinh tế khá giả nhờ nuôi tôm mỗi năm cho thu nhập từ 100 triệu đồng trở lên có khoảng 15-20% và trở thành những hộ khá, có nhà xây kiên cố, trang bị được nhiều tiện nghi sinh hoạt gia đình. Nhờ đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu sản xuất mà có hơn 50 nghìn lao động nhàn rỗi nông thôn có việc làm ổn định.

Ðiều quan trọng là quá trình chuyển dịch, giúp nông dân ngày càng tiếp cận gần hơn, được chuyển giao khoa học-kỹ thuật để ứng dụng vào sản xuất. Về cơ sở hạ tầng phục vụ kinh tế thủy sản, bằng nhiều nguồn vốn, thời gian qua Cà Mau đã đầu tư hơn một nghìn tỷ đồng phát triển các chương trình lớn như: vốn vay cho nông dân, thủy lợi và con giống và đẩy mạnh sản xuất, chế biến.

Hiện nay, Cà Mau có 25 nhà máy chế biến hàng thủy sản xuất khẩu, công suất đạt khoảng 150 nghìn tấn/năm; được trang bị dây chuyền công nghệ mới phù hợp các tiêu chuẩn quốc tế; hàng thủy sản của tỉnh hiện có mặt hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Năm 2007, Cà Mau đạt kim ngạch xuất khẩu thủy sản 650 triệu USD.

Những mặt bất cập

Tuy nhiên Cà Mau cũng đã rút ra được những bài học từ mặt trái của việc phát triển kinh tế thủy sản nói chung và con tôm nói riêng. Ðó là sự phát triển không đồng bộ, thiếu ổn định và bền vững.

Năm 2000, diện tích nuôi tôm của Cà Mau là 106 nghìn ha; sản lượng tôm nuôi đạt gần 55 nghìn tấn/năm. Năm 2007, diện tích nuôi tôm toàn tỉnh 250 nghìn ha; sản lượng tôm nuôi chỉ đạt hơn 94 nghìn tấn.

Qua gần mười năm quy mô sản xuất vẫn còn manh mún, trình độ thâm canh vẫn còn lạc hậu, chưa có bước thay đổi đáng kể, nhất là khâu ứng dụng khoa học-kỹ thuật để nâng cao hiệu quả, độ đồng đều từ nghề nuôi tôm.

Bên cạnh một bộ phận nông dân giàu lên nhờ nuôi tôm thì vẫn không ít hộ nghèo, thậm chí trắng tay từ nuôi tôm. Một số vùng ở thành phố Cà Mau, huyện Trần Văn Thời, U Minh, Thới Bình và ngay ở các huyện trọng điểm, người nuôi tôm liên tục nhiều năm liền bị mất mùa, thua lỗ, dẫn đến nợ nần chồng chất đời sống khó khăn. Thậm chí không ít hộ phải sang bán, cầm cố đất.

Hiện nay toàn tỉnh còn hàng chục nghìn ha không trồng được lúa, dẫn đến hàng chục nghìn hộ nông dân phải mang sổ đỏ cầm cố, thế chấp ở các ngân hàng, đến nay vẫn chưa trả được vốn lẫn lãi.

Theo Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại Cà Mau, đến hết tháng 6-2008, chỉ riêng lĩnh vực cho vay nuôi tôm, nông dân đã nợ các ngân hàng lên đến gần 1.750 tỷ đồng. Nếu như thế mạnh nuôi tôm đang phát triển một cách bấp bênh thì việc sản xuất lúa ở Cà Mau hiện nay cũng bị thả nổi.

Năm 2007, diện tích canh tác 130 nghìn ha, sản lượng lúa của tỉnh đạt 420 nghìn tấn, trong khi vào năm 2000 con số này là gần 900 nghìn tấn. Tỉnh Cà Mau tiếp tục trình Chính phủ xin điều chỉnh quy hoạch, dự kiến đến năm 2010 thu hẹp diện tích trồng lúa còn hơn 80 nghìn ha.

Từ một tỉnh có thế mạnh sản xuất lương thực hàng hóa, Cà Mau hiện trở thành tỉnh phải mua gạo, lợn, cá... từ các tỉnh về, bán lại cho dân; ngay cả tôm nguyên liệu cũng phải mua về cho các nhà máy chế biến hoạt động.

Qua khảo sát của các ngành chức năng, nguyên nhân của sức ì từ nghề nuôi tôm tại nhiều vùng sản xuất của Cà Mau là do chưa chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cho chuyển dịch cơ cấu sản xuất. Có bốn cái khó mà người nuôi tôm vẫn phải tiếp tục đối mặt: thủy lợi, con giống, kỹ thuật và đồng vốn.

Hiện nay, ngân hàng đã khắc phục được tình trạng thiếu vốn; còn lại ba cái khó mà theo dự báo của cơ quan chức năng thì người nông dân sẽ phải tiếp tục "khó" dài dài... Các mô hình sản xuất kết hợp tôm lúa với diện tích, chỉ tiêu đề ra của tỉnh từ 60, 50, 40, 30... nghìn ha có liên quan hàng chục nghìn hộ nông dân trực tiếp sản xuất gần như bị thất bại và mất trắng.

Trong khi đó, ngành chức năng lại thiếu tổng kết, rút kinh nghiệm từ thực tiễn để có giải pháp khắc phục. Chính điều đó đã lý giải vì sao có nơi nuôi tôm trúng đậm, nhưng có chỗ liên tục mất mùa, thua lỗ lặp đi lặp lại nhiều năm liền.

Tại các huyện được quy hoạch vùng ngọt hóa như Trần Văn Thời, Thới Bình, U Minh gần đây nông dân đã tự ý đưa nước mặn vào nuôi tôm làm cho một phần diện tích đất ruộng bị nhiễm mặn, nuôi tôm không kết quả, trồng lúa cũng không được, qua đó bà con đã nhận thức được rằng không phải nơi nào cũng có thể nuôi tôm thành công. Ðược sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và hướng dẫn của các nhà khoa học, bà con đã bắt đầu phát triển, nhân rộng sản xuất theo hướng đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi: lúa-vườn-cá nước ngọt hoặc chăn nuôi gia súc, gia cầm... đạt hiệu quả cao, ổn định hơn.

Mở hướng sản xuất mới

Với đặc thù nước mặn-lợ-ngọt đan xen quanh năm, Cà Mau có nhiều lợi thế để phát triển các loại hình nuôi và đối tượng, giống loài thủy sản nuôi mà giá trị kinh tế của nó không kém gì con tôm như: cua, cá chẽm, cá mú, sò huyết...

Nhiều nông dân Cà Mau cho rằng: Mô hình nuôi tôm khá bền vững hiện nay là nuôi luân canh một vụ tôm, một vụ lúa trong điều kiện thủy lợi chủ động được mặn-ngọt. Vụ tôm nên nuôi theo hình thức quảng canh, quảng canh cải tiến để hạn chế việc lạm dụng quá mức tình trạng sử dụng thuốc. Ðiều quan trọng là nuôi quảng canh tốn ít con giống, chi phí đầu vào thấp, mà vẫn có lãi.

Hiện nay, nông dân Cà Mau đang có xu hướng nuôi tôm luân canh, nghĩa là thả nuôi liên tục, thu hoạch liên tục, tuy sản lượng không cao, nhưng bảo đảm cho thu nhập quanh năm. Mặt khác, để tránh tình trạng độc canh, mất mùa khi nuôi tôm-trồng lúa trong điều kiện chưa chủ động được về thủy lợi, thời tiết, cần nuôi tôm quảng canh kết hợp với các loài thủy sản có giá trị khác như cua, cá, sò huyết...

Tuy nhiên, để làm sao nuôi cho có hiệu quả, bền vững thì các nhà quản lý, các nhà khoa học cần vào cuộc, giúp nông dân một cách quyết liệt hơn.

Với hơn 250 nghìn ha hiện nay, Cà Mau là tỉnh có diện tích nuôi thủy sản lớn nhất cả nước, đây là thế mạnh kinh tế mũi nhọn của tỉnh về lâu dài. Nhằm khắc phục tình trạng phá vỡ quy hoạch, ô nhiễm môi trường, Cà Mau kiên quyết ổn định diện tích nuôi tôm hiện có.

Trước mắt, tỉnh chuyển hàng chục nghìn ha nhiều năm liền nuôi tôm không đạt hiệu quả sang nuôi trồng các loại cây con khác. Gắn với quy hoạch lại, Cà Mau nỗ lực huy động các nguồn vốn để trong thời gian tới tiếp tục đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi nội đồng nhằm đủ sức phục vụ chuyển dịch cơ cấu sản xuất tôm-lúa... Bố trí lại cơ cấu nuôi trồng thủy sản phù hợp các vùng sinh thái mặn, ngọt đan xen, nhất là các loại hình nuôi chuyên tôm, nuôi thâm canh, bán thâm canh, nuôi kết hợp tôm-lúa, tôm-cá...

Triển khai có hiệu quả việc ứng dụng, chuyển giao khoa học-kỹ thuật đến nông dân; tổ chức lại và nâng cao năng lực sản xuất con giống, gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường sinh thái, kiểm soát được dịch bệnh để hạn chế rủi ro cho người nuôi tôm.

Hiện nay, nông dân ở các huyện Năm Căn, Ðầm Dơi đã "tiếp cận với công nghệ" nuôi tôm thẻ chân trắng khá thành công. Khởi đầu đã có gần 15 ha đang cho thu hoạch, năng suất đạt 9-10 tấn/ha. Cà Mau đang xúc tiến, triển khai kế hoạch nuôi mười nghìn ha tôm thẻ chân trắng từ nay đến năm 2010 với bước đi và cách làm thận trọng hơn.

Cà Mau là tỉnh giàu tiềm năng phát triển kinh tế nhưng còn một bộ phận nông dân hiện nay rất nghèo. Gần mười năm chuyển dịch cơ cấu sản xuất từ trồng lúa sang nuôi tôm, kinh tế có khá hơn nhưng nhìn chung vẫn là tỉnh có tốc độ phát triển chậm so với các tỉnh trong khu vực.

Do đó, Cà Mau cũng cần tăng cường hơn nữa công tác thu hút đầu tư, xúc tiến thương mại gắn với mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, không chỉ bó hẹp, độc canh con tôm như vừa qua, mà còn lo cho cả những sản phẩm lương thực, thực phẩm, gia cầm và các loại hàng hóa có giá trị kinh tế khác. Nếu như các loại sản phẩm này có đầu ra ổn định thì người nông dân Cà Mau sẽ yên tâm đẩy mạnh sản xuất hàng hóa nông, thủy sản đa dạng, phong phú hơn.

NGỌC QUÂN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005