Quảng Nam: Làng hến Tân Phú - Tam Kỳ: Dang nắng, dầm nước, nuôi con thành tài

Làng hết Tân Phú nhìn từ sông Trường Giang.

Người dân làng hến Tân Phú bên sông Trường Giang, thuộc thôn Tân Phú, xã Tam Phú (Tp. Tam Kỳ) đã có cách cào hến “hiện đại” hơn. Họ ngồi trên thuyền máy, cắm cào xuống cát rồi nổ máy chạy dọc xuôi trên sông để... bắt hến. Nếu gia đình nào không có thuyền máy thì cào theo cách truyền thống. Cái nghề “đi thụt lùi”, dang nắng dầm nước vất vả, nhưng người dân làng hến Tân Phú rất tự hào. Từ con hến, nhiều người trong làng ăn học thành kỹ sư, bác sĩ...

Nghề “đi thụt lùi”

Bà Trần Thị Tiệm, 86 tuổi, người đã gắn bó cả đời với làng hến, kể: Ngày trước không có lưới cước như bay giờ. Muốn bắt hến dưới sông, người ta phải dùng một công cụ đan bằng tre để cào. Bộ phận cào có hình máng chữ nhật, phía đầu có cốt cào, phía sau có rẽ cào, được kết hợp với cán cầm dài khoảng 1m - 1,2m. Người cào hến theo kiểu đi thụt lùi, kết hợp với động tác lắc đều để đãi, gom hến. “Hồi trước, sông Trường Giang và sông Bàn Thạch nhiều hến lắm. Ra sông một buổi đã có vài ang. Một số đem bán cho người mua sỉ, số còn lại nấu lấy ruột hến gánh đi bán dạo dọc đường. Nhiều hôm đi hơn chục cây số bán mới bán hết” - cụ Tiệm bảo thế.

Làng hến Tân Phú hiện có 150 gia đình sống nhờ nghề cào hến. Cái nghề “đi thụt lùi” dang nắng, dầm nước cả ngày khá vất vả nhưng người dân trong thôn quyết không bỏ nghề truyền thống của mình. Từ tháng 4 đến tháng 8 hằng năm, làng hến lại vào mùa hến khá tất bật. Khúc sông Trường Giang chảy qua làng lao xao từ sớm mai đến chiều tối. Mỗi ngày có 15 lò luộc hến bốc hơi nghi ngút, lan tỏa cái mùi ngai ngái đặc trưng của hến. Anh Võ Xuân Nhựt, Trưởng ban đại diện làng hến Tân Phú, cho biết: “Làng có trên 100 ghe thuyền đi cào hến. Mỗi ghe có 5 lao động tham gia. Bình quân mỗi ngày các ghe cào được 40 - 60 tạ hến, thu nhập hơn 400.000 đồng. Trừ các chi phí, mỗi lao động nghề hến được 70.000 đồng”. Theo chị Trần Thị Nhờ, một người đãi hến thì làm việc tại lò từ 6 giờ sáng đến 12 giờ trưa, chị kiếm được 50.000 đồng. “Công việc cũng vất vả như các nghề lao động chân tay khác, nhưng có công ăn việc làm hằng ngày nên đủ để lo cái ăn trong gia đình và cho các con đi học” - chị Nhờ nói.

Nhờ hến mà ăn học thành tài

Nhắc đến cụ bà Trần Thị Tiệm, người làng hến Tân Phú khâm phục lắm. Thời bao cấp khó khăn, nhưng nhờ con hến mà cụ nuôi được hai người con vào đại học sư phạm và xây dựng. Giống như cụ Tiệm, ông Lê Khuê, 65 tuổi, gắn bó với nghề hến từ thời cào lội, chuyển qua ghe chèo, rồi đến ghe máy đã nuôi 4 người con học đại học. Con đầu là anh Lê Văn Tí, bác sĩ hiện công tác tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng. Kế đến là anh Lê Văn Công, giám đốc một công ty cổ phần. Anh Lê Văn Ty, kỹ sư xây dựng và em gái Lê Hồ Diệu Thảo, hiện là sinh viên đại học năm thứ 2. Con gái đầu của ông Khuê là chị Lê Thị Hân, đã nối nghiệp cha, buôn bán “làm ăn lớn” với nghề hến tại quê hương. Chị là chủ đại lý thu mua hến sống một ngày mấy chục tấn của làng rồi nấu lấy ruột phân phối cho các chợ, quán ăn, nhà hàng và đìa tôm cả miền Trung. Hiện chị Hân có 6 lò nấu hến ruột, giải quyết công ăn việc làm cho 30 lao động.

Khó khăn một đời cào hến lội sông như ông Nguyễn Nhi, 70 tuổi, cũng cho ra đời một thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Bá, hiện đang công tác tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Tp. HCM. Con hến không chỉ đem lại cho người dân Tân Phú cuộc sống khá hơn so với nhiều vùng quê sông nước ở Quảng Nam, mà còn “đẻ” ra hàng trăm bác sĩ, kỹ sư, cử nhân, luật sư, kiến trúc sư, giáo viên…, cao đẳng, trung cấp cho làng.

Dân làng hến... “khóc” hến

Ngoài mùa hến “chính vụ”, dân làng hến Tân Phú có nhiều đơn đặt hàng quanh năm (chỉ trừ những ngày lũ lớn không cào được) nên thu nhập vào loại khá giả của xã Tam Phú, Tp. Tam Kỳ. Nghề hến lưng phơi nắng, mặt dúi xuống nước nhưng không phải là khó làm. Trẻ em trong làng, ngoài thời gian học cũng ra sông lặn ngụp cào hến để có thêm tiền sắm áo quần mới. Người “ăn theo” nghề hến như đi cào lá để làm chất đốt cũng có thu nhập 40.000 đồng/ngày. Nghề nung vôi xử lý hồ nuôi tôm cũng làm ăn khá từ... vỏ con hến. Theo “đại gia hến” Lê Thị Hân, giá hến thịt bán cho các đìa tôm trong vùng là 8.000 đồng/kg. Nếu bán ở các chợ và quán ăn, nhà hàng thì từ 25.000 - 30.000 đồng/kg.

Nhưng người dân làng hến Tân Phú đang phập phồng “khóc” cùng con hến. Nạn “sa tặc” bùng phát trên sông vài năm trở lại đây đã hủy hoại môi trường sống của con hến. Tình trạng hút cát vô tội vạ làm trôi hết lớp bùn dày 10cm dưới đáy sông, không có chỗ cho hến sinh sản và phát triển. “Sa tặc” còn làm cho bề mặt đáy sông có nhiều “ao” lõm, không thể dùng ghe máy để cào hến được. Anh Võ Xuân Nhựt, lo lắng: “Người đứng trên ghe cầm cào mà bất ngờ bị “sụp hầm” thì mất thăng bằng rơi xuống nước. Nếu va vào chân vịt đang quay tít thì bị thương là cái chắc...”.

Con hến trên khúc sông qua làng ngày càng ít đi, người cào hến phải chạy ghe hàng chục cây số để ra tận Tam Thanh hoặc vào Tam Hòa (Núi Thành), kể cả ra đến Duy Hải (Duy Xuyên), Hội An để cào hến. Có thông tin, UBND xã Tam Phú đang xây dựng đề án phát triển làng hến Tân Phú thành làng nghề truyền thống. Đề án đang trong quá trình xây dựng, nhưng cát trên sông Trường Giang - nơi “vương quốc” hến sinh sôi nảy nở bao đời nay, đã và đang bị tàn phá. Cái làng hến dang nắng, dầm nước nuôi con ăn học cũng đang... rúng động.

PHƯỚC TRỊNH - HỒNG SƠN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005