Nuôi cá nước lạnh ở Lâm Ðồng

Trang trại cá hồi ở KLong KLanh.

Sau thử nghiệm và nuôi thành công cá hồi, cá tầm Nga, tỉnh Lâm Ðồng đã phát triển mạnh nghề nuôi cá nước lạnh, với sản lượng khoảng 40 tấn cá hồi và 100 tấn cá tầm/năm. Mặc dù mới nuôi ở dạng mô hình, nhưng hiệu quả kinh tế bước đầu cho thấy mỗi ha nuôi cá nước lạnh có thể cho thu nhập hàng tỷ đồng.

Những mô hình ban đầu

Trong các nhà hàng sang trọng ở Việt Nam, các món ăn chế biến từ cá hồi được coi là đặc sản cao cấp đến từ xứ lạnh. Theo ước tính của ngành thủy sản, mỗi năm, nước ta nhập khoảng 1.500 tấn cá hồi từ các nước châu Âu, và nhu cầu về loại thực phẩm này ngày càng cao. Việc đưa con cá hồi về hợp cư với các loài cá khác trên sông nước xứ ta là khao khát nhiều năm qua của những người làm thủy sản Việt Nam. Và, có thể nói, công đầu thuộc về Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I khi triển khai Dự án nuôi thử nghiệm cá hồi tại Sa Pa (Lào Cai) vào tháng 1-2005.

Năm 2006, những con cá hồi vân thương phẩm đầu tiên được thu hoạch tại Sa Pa, mở ra một hướng đi mới cho ngành thủy sản ở các tỉnh có điều kiện tương tự. Cái duyên của con cá hồi xuất hiện ở Lâm Ðồng cũng bắt đầu từ đó.

Vượt gần sáu mươi cây số của tỉnh lộ 723, chúng tôi đến trang trại cá hồi thuộc buôn K'Long K'Lanh, xã Ðạ Chais (Lạc Dương). Trang trại nằm giữa thung lũng đầu nguồn con suối Ðạ Mưng, dưới chân núi Yaric. Bên ấm trà nóng, câu chuyện về con cá hồi vân vốn quen thủy thổ xứ tây, nay sang sống giữa xứ ta làm ấm lòng dần lên trong chiều mưa đại ngàn.

Tháng 4-2006, những con cá hồi giống đầu tiên vượt hai chặng ô-tô và một chặng máy bay từ Sa Pa đến với K'Long K'Lanh. Cuối năm 2006, thực đơn của các nhà hàng lớn tại Ðà Lạt và TP Hồ Chí Minh đã ghi món cá hồi đến từ núi Yaric. Ðó là kết quả thành công ngoài cả mong đợi.

Kỹ sư Nguyễn Viết Thùy, Trưởng trạm nghiên cứu thực nghiệm nuôi cá Quảng Hiệp (Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3), là người trực tiếp triển khai thực hiện dự án nuôi cá nước lạnh do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) Lâm Ðồng làm chủ đầu tư.

Kỹ sư Thùy kể về hành trình đưa trứng giống cá hồi từ Phần Lan - một đất nước Bắc Âu lạnh giá, cách xa nước ta hàng nghìn cây số để về nhân giống và nuôi thành cá hồi thương phẩm thành công với cả một quá trình đầy khó khăn, thử thách. Trứng được nhập về rồi ấp nở thành cá giống, sau đó là ươm giống và nuôi thành cá thương phẩm. Hiện Lâm Ðồng chỉ mới thực hiện được việc ươm giống và nuôi thương phẩm, còn công đoạn ấp nở trứng thì thực hiện tại Sa Pa, Lào Cai.

Nuôi cá hồi đòi hỏi những điều kiện và kỹ thuật khắt khe. Nguồn vốn đầu tư lớn, chăm sóc và nuôi dưỡng phải bảo đảm đúng quy trình khoa học. Giá trị thương phẩm cao, khả năng sinh lời lớn nhưng độ rủi ro cũng cao. Cá được nuôi trong môi trường nước chảy, bảo đảm độ sạch, nếu nước đục và bẩn thì kém ăn và phát triển chậm. Nhiệt độ trong hồ phải luôn được duy trì ở mức 20 độ C, nếu hơn 22 độ C trong vòng một tuần thì cá sẽ chết.

Theo kỹ sư Thùy, nếu nước có nhiệt độ từ 15 đến 16 độ C thì cá sinh trưởng rất tốt. Nước nuôi cá hồi phải đủ hàm lượng ô-xy hòa tan đạt mức quy định, từ 5,5 đến 7mg/lít là lý tưởng, ít nhất cũng phải đạt 3,5mg/lít. Loài cá này đòi hỏi lượng thức ăn với chi phí khá cao, đó là loại cám tổng hợp nhập từ Phần Lan, có giá khoảng 35.000 đồng/kg. Tuy nhiên, hệ số thức ăn tiêu thụ và mức tăng trọng lượng của cá hồi là 1/1, cho một kg thức ăn thì được trả lại một kg cá thịt.

Trang trại cá hồi ở suối Ðạ Mưng được chia làm hai khu vực, một phần nhỏ diện tích là nơi ươm cá giống, 40 hồ với diện tích khoảng một ha là nơi nuôi cá thương phẩm. Toàn bộ cá giống được chăm sóc trong bể tôn có mái che. Cá thương phẩm nuôi trong hồ nước chảy trải bạt. Các công nhân nói rằng, cá giống đưa từ Sa Pa về là cá bột ấp nở ba tuần tuổi với kích thước từ 1,6 đến 1,8 cm, trọng lượng khoảng từ 4.200 đến 4.500 con/kg, hao hụt vận chuyển là 8,75%, tỷ lệ sống đạt 91,25%.

Sau một năm, trọng lượng cá đạt trung bình 1,2 kg/con, sản lượng đạt 17-18 tấn, năng suất khoảng 30 tấn/ha. Giá thành sản phẩm khoảng từ 63.000 đồng đến 67.000 đồng/kg; giá bán tại hồ hiện nay là 150.000 đồng/kg, vận chuyển đến Ðà Lạt thì tăng lên 160.000 đồng/kg, nếu chuyển về TP Hồ Chí Minh thì mức giá còn cao hơn nhiều.

Theo kỹ sư Thùy, nếu nuôi đúng quy trình kỹ thuật, chăm sóc tốt, người nuôi sẽ thu lãi từ 30 đến 40%. Ðến thời điểm này, tại Ðà Lạt và TP Hồ Chí Minh đã có khoảng 10 nhà hàng, khách sạn lớn tiêu thụ cá hồi vân nuôi ở K'Long K'Lanh, nhưng lượng cung hiện tại không đủ cầu.

Bên cạnh cá hồi, con cá tầm Nga cũng được nuôi thử nghiệm ở hồ Tuyền Lâm và một số hồ khác trong tỉnh. Cá tầm Nga nuôi từ năm 2006 đến nay, trọng lượng bình quân đạt 13 kg/con, có con đạt tới 15 kg. Năm 2007, Công ty Hà Quang (TP Hồ Chí Minh) đã nhập về 200 nghìn phôi trứng cá tầm ấp nở và ươm nuôi, tỷ lệ sống đạt gần 30% (trong khi ở Sa Pa, tỷ lệ này chỉ đạt 3%).

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Lâm Ðồng có khoảng 50 nghìn con cá tầm Nga thuộc ba giống khác nhau sinh trưởng và phát triển tốt. Tỉnh Lâm Ðồng đã triển khai kế hoạch đưa cá tầm Nga về nuôi ở một số hồ, như hồ Ka La (Di Linh), hồ Ða Nhim (Ðơn Dương). Vì vậy, sản lượng cá tầm ước đạt 300 tấn trong năm 2008 là trong tầm tay.

Với sự tính toán đầy triển vọng như trên, chuyện con cá hồi và cá tầm đang có sức hút các nhà đầu tư. Sau khi nghiên cứu và nuôi thử nghiệm thành công, nhiều công ty ở Lâm Ðồng và TP Hồ Chí Minh đã và đang lập dự án kinh doanh cá hồi và cá tầm Nga tại địa phương này.

Công ty Hoàng Phố đã đầu tư 5 tỷ đồng nuôi cá hồi và cá tầm Nga tại K'Long K'Lanh, hồ Tuyền Lâm và hồ Ða Nhim; Công ty Hà Quang dự tính đầu tư 8 tỷ đồng và Công ty 7-5 thuộc Quân khu 7 (Bộ Quốc phòng) cũng lập dự án đầu tư hơn 44 tỷ đồng. Ðặc biệt, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 đã lập dự án đầu tư xây dựng Trung tâm nghiên cứu sản xuất các giống cá nước lạnh tại Lâm Ðồng, với kinh phí hơn 15 tỷ đồng.

Không chỉ những đơn vị, công ty lớn, mà sức hút của con cá nước lạnh hiệu quả kinh tế cao cũng đã đến với những người nông dân. Hộ ông Phạm Văn Ða ở thành phố Ðà Lạt, đã nuôi thử nghiệm thành công cá hồi vân trên diện tích 350 m2 ở chân núi Quảng Thừa. Ông Ða đang mở rộng diện tích nuôi cá hồi lên 5.000 m2.

Con cá hồi đã bén duyên với đồng bào dân tộc thiểu số mà chị Kơdơng Ka Hoa, một phụ nữ người dân tộc Chil ở buôn Tupoh, xã Ðạ Chais, huyện Lạc Dương, là một thí dụ sinh động. Chị chính là hộ người Chil đầu tiên mạnh dạn nhận 100 triệu đồng để thực hiện dự án thí điểm nuôi cá nước lạnh theo quy mô hộ gia đình của Sở NN và PTNT tỉnh Lâm Ðồng.

Với sự hỗ trợ của các nhà chuyên môn và doanh nghiệp, sau 20 tháng thực hiện dự án, chị Ka Hoa đã đạt doanh thu bước đầu từ 3.000 con cá hồi vân 720 triệu đồng, trong đó lợi nhuận là 199 triệu đồng. Phấn khởi với thành công này, chị Ka Hoa tiếp tục nuôi cá hồi, với 3.000 con sắp đến ngày thu hoạch và xuống giống lứa thứ ba với tổng đàn 5.000 con nữa. Cách nghĩ, cách làm của chị Kơdơng Ka Hoa không chỉ giúp gia đình chị làm giàu, mà còn có sức lan tỏa nhanh chóng đến cách nghĩ, cách làm của cộng đồng người Chil trong vùng.

Theo đánh giá của Sở NN và PTNT tỉnh Lâm Ðồng: Ðề án nuôi thử nghiệm cá nước lạnh tại Lâm Ðồng đã mang lại hiệu quả cao về mặt kinh tế, có tính định hướng cho việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng công nghệ cao, trên cơ sở khai thác tiềm năng sẵn có của địa phương để tạo ra sản phẩm đặc thù trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản gắn với du lịch, dịch vụ.

Vì vậy, xuất phát từ sự thành công của đề án, từ tiềm năng tự nhiên và xu hướng quan tâm của các nhà đầu tư, tỉnh Lâm Ðồng dự kiến đến năm 2010, trên địa bàn tỉnh sẽ có hơn 50 ha mặt nước sông suối và 5 ha nuôi lồng bè cá nước lạnh. Cùng với Lào Cai, Lâm Ðồng sẽ góp phần vào việc đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước, thay vì phải nhập khẩu cá hồi và các loại cá nước lạnh khác.

Việc nuôi thành công bước đầu con cá hồi, cá tầm xứ lạnh trên vùng cao Lâm Ðồng và Lào Cai là đáng ghi nhận. "Cá nước lạnh xuất xứ Việt Nam" đã trở thành hiện thực. Ðiều này giúp hạn chế nhập khẩu, tiết kiệm ngoại tệ, phát huy và khai thác có hiệu quả tiềm năng thế mạnh của địa phương. Từ đó, không chỉ giúp các doanh nghiệp đa dạng hóa sản phẩm, mà còn tạo điều kiện để bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn tiếp cận tiến bộ kỹ thuật, cách thức làm ăn công nghiệp, năng động trong quá trình chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp và hiệu quả.

Cần những bước đi thận trọng

Tuy nhiên, để phát triển nghề nuôi cá nước lạnh, tỉnh Lâm Ðồng còn nhiều điều cần phải giải quyết. Việc đầu tiên là cần tiến hành khảo sát cụ thể để xác định diện tích mặt nước, nguồn nước lạnh cung cấp ổn định cho ao nuôi, diện tích đất đai trên từng địa bàn để khai thác nuôi trồng thủy sản một cách phù hợp. Tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra trong tương lai, nhất là sự trả giá về ô nhiễm môi trường khu vực sông suối, hồ chứa nước đã được bảo đảm bằng những định chuẩn môi trường nghiêm ngặt.

Công tác chuẩn bị cơ sở hạ tầng để mở rộng diện tích nuôi cá nước lạnh hiện nay cũng chưa được các nhà đầu tư, các doanh nghiệp thực hiện chu đáo. Một khó khăn lớn là còn bị động và phụ thuộc nguồn cung cấp trứng giống và thức ăn cá nhập từ nước ngoài theo con đường tiểu ngạch.

Quy trình kỹ thuật nuôi cá thương phẩm, các bệnh của cá, việc xây dựng mô hình nuôi công nghiệp, công nghệ chế biến, xây dựng thương hiệu và nhiều vấn đề khác mới chỉ là bước đầu. Việc nuôi thử nghiệm thành công của một số hộ nông dân là đáng ghi nhận, tuy nhiên, như khuyến cáo của Sở NN và PTNT Lâm Ðồng: Không để người chăn nuôi phát triển các dòng cá nước lạnh một cách tự phát, làm theo phong trào, mà chỉ phát triển nuôi thả theo đúng kế hoạch dựa trên kết quả khảo sát và xác định từng thủy vực hồ chứa, ao hồ về các yếu tố như nguồn nước, thủy lý, thủy hóa...

Chỉ thu hút và cung ứng cá giống cho các nhà đầu tư có đủ năng lực đầu tư khép kín, kể cả tiêu thụ sản phẩm, đầu tư nuôi cá nước lạnh ở những vùng đã được quy hoạch. Ðây là những khuyến cáo cần được các địa phương đặc biệt quan tâm nhằm tránh thiệt hại cho người nuôi, nhất là nông dân nghèo. Tỉnh Lâm Ðồng, ngành thủy sản, các nhà đầu tư cần có bước đi thận trọng và phù hợp trong nuôi trồng, phát triển dòng cá nước lạnh trên cao nguyên Lâm Viên.

UÔNG THÁI BIỂU

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005