Tan nát một vùng tôm

Một trong những hồ tôm ở Tam Hòa được quây lưới để nuôi cua và cá chẻm, dù rằng hy vọng về hướng đi mới này vẫn còn mong manh.

Trước khi về Tam Hòa, đã nghe nói nghề nuôi tôm ở địa phương từng được mệnh danh là "vương quốc tôm" của Núi Thành này đang bị phá sản. Tuy nhiên, tôi không thể ngờ rằng, mức độ thiệt hại lại lớn đến thế và những cánh đồng tôm rộng mênh mông ở đây lại hoang tàn đến vậy.

Hơn nửa số hộ trở thành con nợ

Nghe hỏi chuyện nuôi tôm, ông Trương Công Bình, Phó Chủ tịch UBND xã Tam Hòa nén tiếng thở dài, trả lời khách mà như nói với chính mình: "Bể sạch sành sanh rồi, có còn chi nữa đâu!". Rồi không cần đến sổ sách, ông kể vanh vách các con số thống kê về diện tích, sản lượng, thu nhập bình quân của từng vụ trong từng năm. Riêng chuyện của năm nay, ông kể có phần chậm chạp và khó nhọc: Vụ một, cả xã thả nuôi trên dưới 300ha, năng suất bình quân của mỗi héc ta khoảng hơn 2 tạ một chút. Thua te tua, nên sang vụ hai, chỉ có 105 trong tổng số hơn 540ha mặt nước được thả nuôi. Mươi ngày đầu, diễn biến bình thường. Nhưng những ngày sau đó thì các loại dịch bệnh bắt đầu tấn công gần như đồng loạt ở khắp các đồng tôm. Số thì chết; số sống sót thì ngắc ngoải, không lớn nổi. Nhiều người bỏ cuộc giữa chừng, "thả tay" mặc kệ tôm sống chết thế nào thì tùy. Những người cố giữ thì cuối cùng thua trắng mặt, vì chi phí tính ra cao hơn bình thường, nhưng năng suất cực thấp - thấp nhất từ trước đến nay.

Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện nay 1.300 hộ nuôi tôm ở xã Tam Hòa đang nợ ngân hàng và nợ các cơ sở cung ứng giống, thức ăn nuôi tôm khoảng 12 tỷ đồng. Trước đây, để được vay, bà con đem hồ tôm ra thế chấp. Bây giờ con tôm hết thời, ao hồ cũng mất giá theo, bán không ai mua, nên bà con cũng chưa biết lấy gì để trả nợ. Một chủ hộ nuôi tôm ở thôn Bình An bảo, 3 tháng nay nợ liên tục réo đòi. Có ít tiền dành dụm được thì chỉ đủ trả các khoản nợ lẻ tẻ, chủ yếu cho các cơ sở bán thức ăn và tôm giống, còn khoản nợ ngân hàng thì chưa biết tính sao... Trước tình hình trên, lãnh đạo xã đã kiến nghị các ngân hàng khoanh nợ cho bà con, song chưa có hồi âm. "Hơn một nửa số hộ ở xã tôi đang lâm nợ (1.300/2.200 hộ), chưa biết sắp tới sẽ phải giải quyết thế nào. Trong khi đó, tỷ lệ hộ nghèo vẫn đang ở mức 18%; cá biệt ở thôn Nam Sơn, tỷ lệ này lên tới 52%..." - ông Bình nói.

Những đồng tôm xơ xác

Nhìn cảnh này, khó mà tin rằng đây từng là cánh đồng tôm sầm uất, nhộn nhịp nhất của Núi Thành.

Rảo qua những cánh đồng tôm rộng mênh mông ở các thôn Bình An, Hòa Bình, Long Thạnh, chỗ nào cũng thấy khung cảnh vắng lặng, hoang tàn. Tại khu vực Bãi Đầm ở thôn Long Thạnh - vùng nuôi tôm lớn nhất Tam Hòa, chỉ thấy chừng mươi cái trong số hơn 100 chòi canh tôm có bóng người. Hầu hết các hồ tôm ở đây đã bị bỏ hoang, rác rến nổi lềnh bềnh. Nhiều chỗ, bờ hồ đã bị sạt lở nham nhở, cửa đổi nước mở toang. Đây đó, những chiếc trục quay của máy sục khí vứt lăn lóc; một số còn nằm ngang gá đầu lên bờ thì bất động, máy nổ đã được tháo đi... Lòng vòng một lúc lâu tôi mới gặp một người đàn ông đang hì hục dọn bờ. Tưởng ông đang tính chuyện nuôi cá, nuôi cua gì đây, không ngờ nhận được câu trả lời cám cảnh: "Nợ đầy đầu lấy gì làm tiếp. Tui dọn hồ để mai mốt kiếm ít rong câu về thả cho đỡ buồn"... Mấy cánh đồng tôm ở thôn Hòa Bình cũng không khá hơn. Sau mấy tháng bị bỏ hoang, hầu hết các hồ đã bị bào mòn hoặc sạt lở do tác động của thủy triều. Nhiều ao, bờ bao đã mất dạng, chỉ còn trơ lại mấy hàng cừ tre.

Ngồi ghe máy dạo quanh Cồn Ngao, khó có thể nhận ra đâu là hồ tôm, vì tất cả đã bị chìm dưới nước, trừ những chiếc cống lấy nước được xây bằng gạch là còn nhô lên, trông lạc lõng, xập xệ và buồn như những phế tích. Phan Văn Hùng, người lái ghe, kể: "Hồi trước, đi quanh cái cồn này hết gần một tiếng đồng hồ. Còn bây chừ, hễ thủy triều lên thì chạy tắt ngang mặt hồ cũng được, chỉ mất non ba chục phút". Chạy được một lúc, Hùng chỉ tay vào một khoảng trống trước mặt, bảo chỗ đó trước đây là hồ tôm của nhà mình, nhưng đã bỏ gần một năm nay. Hỏi tình hình nợ nần thế nào, Hùng bảo: "Em nuôi ít nên chỉ nợ hơn 10 triệu đồng. Bây giờ đang tính tìm chỗ nào chuyển qua nuôi tôm thẻ chân trắng, kiếm tiền trả nợ...". Đi thêm đoạn nữa, Hùng lại chỉ tay ra trước mặt, bảo khu vực này trước đây là hồ tôm của ông Nguyễn Tấn Bông. Ông Bông là dân Tam Hòa, đi kinh tế mới ở Tây Nguyên. Khi thấy nghề nuôi tôm dễ phất, ông bán nhà, bán đất về quê mua 10 sào mặt nước, thuê thêm 16 sào khác để nuôi tôm. Nhưng chỉ phất lên được một thời gian ngắn, còn sau đó là liên tục thất bát. Cuối cùng, ông Bông lại bán hết nhà cửa, bỏ mặc ao hồ, trước khi trở lên vùng kinh tế mới ở Tây Nguyên còn cấn lại hơn 40 triệu đồng tiền nợ... Lúc lên bờ, lại nghe ông Đỗ Đình Tân, Phó Trưởng thôn Hòa Bình, kể về ông Bông như một "điển hình" của thôn, của xã về sự thất bát vì tôm. Kể xong, ông Tân nói thêm: "Thôn này có 200 hộ nuôi tôm, nay bỏ nghề gần hết. Phải bán nhà như ông Bông thì hiếm, còn số người nợ 40-50 triệu thì nhiều lắm...".

"Bơi" ngả nào trên cánh đồng hoang?

Khi đầu tư nuôi tôm, không ai nghĩ có lúc họ phải đi mót tôm như thế này.

Sau khi "chết" vì tôm sú, đa số lao động ở Tam Hòa đã bỏ đi làm ăn xa. Riêng những người lớn tuổi và phụ nữ thì vẫn ở lại và tiếp tục bám hồ, với những mong ước khác nhau. Ông Đặng Vân ở thôn Bình An thì bảo, ông giữ hồ không phải để sau này tình hình thuận lợi thì lại thả tôm mà là để "chờ Khu Kinh tế mở Chu Lai mở ra tới đây, kiếm ít tiền bồi thường thiệt hại để trả nợ". Có người thì giữ hồ để thỉnh thoảng kiếm ít tôm, cá tự nhiên. Một số thì đang cố tìm hướng làm ăn mới: Thay vì chỉ nuôi tôm sú, bây giờ họ chuyển sang thả rong câu hoặc nuôi tổng hợp: cùng lúc thả nuôi tôm, cua, cá chẻm, cá tho... Riêng những hộ có hồ đáy cát (chứ không phải đáy bùn) thì đang lò dò thả nuôi thử tôm thẻ chân trắng. Làm thì làm vậy, nhưng chưa biết sẽ thế nào, chỉ biết trước mắt đầy ưu tư. Như con cá chẻm, cả xã đã thả nuôi thử nghiệm được chừng 1ha. Nhưng tỷ lệ sống chỉ hơn 50%, trong khi giá mỗi con giống lên tới 2.200 đồng, còn đầu ra thì chưa hình dung được...

Những chuyển động mới này, xã biết nhưng không cấm, cũng không khuyến khích. Bởi theo như lời ông Phó Chủ tịch UBND xã Trương Công Bình, nếu cấm thì không biết chỉ cho bà con làm ăn theo hướng nào, còn khuyến khích thì rủi sau này thất bại, biết ăn nói làm sao?...

PHAN CHÍ ANH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005