Nước mắt làng chài

1 giờ sáng. Trời tối đen như mực. Dân chài của ấp 1B, 1C xã Phước Thái, huyện Long Thành (Đồng Nai) lục đục khởi động ghe đi đánh bắt cá trên sông Thị Vải. Sông bẩn, cá tôm hiếm, có đêm giăng lưới cũng chỉ thu được vài con cá chết…

Bấp bênh trên dòng “sông chết”

Vận chiếc quần xà lỏn, để lộ thân hình gầy guộc, sém nắng, ngư dân tên Hòa dẫn chúng tôi ra bãi đậu ghe chuẩn bị rời ấp 1C cho một ngày kiếm sống mới.

Giật nổ máy chiếc ghe cũ nát, anh Hòa bảo chúng tôi: “Từ đây lên ngã tư Bàn Thạch ngót 50km đường sông, anh chị mặc áo ấm kẻo lạnh. Phải bịt khẩu trang vì đoạn sông này thối lắm. Ghe đi nhanh, nước bắn vào mặt mũi, tắc thở như chơi”.

Hai bên bờ Thị Vải, những rặng đước xanh rờn nhấp nhô. Hơn mười năm trước, khi Thị Vải còn là vựa tôm cá giàu có, thì những khóm đước kia chính là “lá phổi xanh”.

Còn bây giờ, cây đước như đang cúi đầu hổ thẹn, bất lực vì dù có xanh đến mấy cũng không thể “nuốt” hết khí carbonic của dòng sông này.

Mất 3 tiếng đồng hồ, chúng tôi đến Ngã tư Bàn Thạch, đoạn Cảng Cái Mép thuộc địa phận tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu - nơi tập trung nhiều dân chài từ khắp nơi đổ về. Trời hửng sáng, cả nhà cô Mai neo ghe ở Ngã tư Bàn Thạch đã thức dậy để nấu cơm. Hơn hai chục năm, kể từ khi cô rời đất Hà Tây để vào đây làm ăn, chiếc ghe cũ kỹ này trở thành mái nhà che thân cho cả 5 người.

Cô kể: “Ngày trước cá, mực, tôm sú… nhiều vô kể. Giăng lưới chỉ một lúc đã được hơn hai chục ký. Dư ăn. Giờ sông bẩn, cá chết trắng sông như trái mù u rụng. Cả nhà tôi giờ chỉ còn biết bám vào rừng đước, bắt nha”.

Cô Mai tiếp: “1 ký nha - 6.000 đồng. Ráng hết sức, cả nhà cũng kiếm được gần 70.000đồng/ngày. Nhưng 5 đứa con tôi chẳng đứa nào biết chữ. Hỏi tên cha là gì chúng cũng không đánh vần nổi. Thằng con lớn 29 tuổi là lao động chính nhưng bị hở van tim, đau ốm suốt. Đứa con gái gần 20 tuổi đang mang bầu, sắp đẻ mà vẫn phải vác bụng lên lội sông mưu sinh”.

Mắt cô ngấn nước: “Những hôm bão lớn, mạng sống phập phù. Thấy tàu lớn mà không chạy kịp là sóng đánh úp ghe, chết lúc nào không biết. Đêm giông, ghe lắc lư, tròng trành làm tim muốn nhảy ra ngoài. Mấy mẹ con trốn xuống khoang ghe, ôm chặt lấy nhau. Tháng trước, có vụ lật ghe, hai người chết đã tìm thấy xác đâu!”.

Nói xong, cô bưng tô cơm nhai trệu trạo. Người con trai lớn của cô không ăn, ra mom thuyền ngồi một mình. Đã gần 30 năm rồi, anh gửi tuổi thơ và mơ ước của mình ở đây. Nhưng giờ, dòng Thị Vải đang hấp hối!

Rời “nhà” cô Mai, chúng tôi lên ghe của vợ chồng anh Nguyễn Văn Út quê ở Gò Công, Tiền Giang. Họ đang cắm cúi bới những con cá đối, cá nâu… lẫn lộn với rác rưởi trong tấm lưới vá chằng chịt. Đứa con trai 3 tuổi ngơ ngác xòe những ngón tay nhỏ xíu, sục bới trong mẻ cá ươn, mặt mũi dính đầy vẩy cá.

Anh Út nói: “Trước đây, sông Thị Vải “đã” lắm! Nước trong vắt, dân chài chúng tôi ăn uống, tắm rửa tốt. Bây giờ dân chài phải mua nước sạch để dùng với giá 2.000 đồng/can, chỉ đủ ăn uống, rửa mặt… Mọi sinh hoạt khác đều phải tằn tiện. Nước cũng là… tiền cả”. Anh trầm giọng: “Ráng “cày” cũng đủ ăn rau muối”.

Ngừng câu chuyện, anh Út chỉ sang chiếc ghe bên cạnh của gia đình anh Trí “mập” đã có thâm niên ba đời bám sông. Ghe của anh có tuổi thọ gần 40 năm, từ đời ông nội để lại. Vợ anh và người chú ruột cũng đang lượm cá.

Nhìn những con cá trương phình bụng, anh rầu rĩ: “Trước đây tôm cá hiếm thế này chắc tôi bỏ nghề rồi. Nay thức dậy từ 2 giờ sáng, giăng lưới hơn 3 tiếng đồng hồ được vài con cá chết. Nhiều lúc chán, muốn về quê nhưng về chẳng biết làm gì. Không có chữ, lại nghèo. Giờ đến một tấc đất cắm dùi cũng không”.

Cạnh mép ghe, người chú ruột của anh đang chăm chú bới tìm tôm, mực, ngẩng lên góp chuyện: “Tui 50 tuổi rồi, chân yếu, nhưng cũng ráng phụ nó kéo lưới, nhặt cá, kiếm miếng cơm”. Thân hình gầy gò của ông cứ lắc lư mỗi khi con thuyền chao đảo vì sóng.

Chết mòn cùng ô nhiễm!

Trên đường trở về ấp 1C, qua đoạn Tắc Ông Trịnh, gần cảng Phú Mỹ bọt nổi lên trắng xóa cả một khoảng sông. Mùi hôi thối nồng nặc phả vào mặt, mũi cay sè.

Anh Hòa chỉ tay: “Nó thải ngầm đấy, không thấy cống đâu nhưng bọt nổi dày đặc, trắng xóa. Chỗ nào có ống dẫn thải trực tiếp xuống sông còn kinh khủng hơn”. Đi giữa đám bọt dày, nhiều lúc chúng tôi phải nín thở vì mùi khó chịu.

Ông Lê Văn Viên - Trưởng Công an ấp 1C, xã Phước Thái cho biết: “Mười năm trước, 100% dân cư của ấp đánh bắt cá trên sông Thị Vải. 60% dân cư của các huyện Long Thành, Vĩnh Cửu, Nhơn Trạch, Long Phú theo nghề này. Riêng xã Phước Thái có một làng lưới và một làng chài. Ngày đó, dân chài sống khỏe! Một ngày kéo được cả trăm ký. Vậy mà…”.

Ông Viên thở dài rồi tiếp: “Dân làng chài lưới bỏ nghề. Cả ấp chỉ còn gần 60 hộ hàng ngày vẫn cố bám sông. Có người đi nhặt rác, thu gom phế liệu, chở hàng. Cả một vùng thuộc địa phận xã Phước Thái hàng trăm mẫu đùng tôm bị ô nhiễm nặng. Nhiều hộ dân ở ấp Ngọc Hà, xã Mỹ Xuân, Tân Thành, Bà Rịa - Vũng Tàu cũng phải bỏ đùng trống không”.

Theo ông Viên, người dân ở đây lâu nay phải sống chung với ô nhiễm, nước bẩn, bụi khói và hóa chất. Mười nhà lợp tôn thì cả mười mái bị bục, chỉ sau 3 năm. Gặp hôm trời giông, mùi hôi thối bay khắp cả vùng. Trong ấp, 90% người dân bị viêm họng.

Ô nhiễm, bệnh tật đang khiến cuộc sống của hàng trăm người dân ở trên lưu vực sông Thị Vải của các huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai và Tân Thành, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu “chết mòn”. Họ rất mong muốn các ngành vào cuộc để khảo sát tình hình bệnh tật ở đây.

Cường Nguyễn

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005