Trả về dòng Mekong loài cá trong Sách đỏ

Ngược về thượng nguồn sông Hậu (cuối dòng sông Mekong) trong nước lũ, chúng tôi tìm về nơi mấy chục năm trước từng nổi tiếng là xứ sở của loài cá hô (người dân còn gọi là cá vua). Những thợ săn cá vua chuyên nghiệp nay đã buồn thiu, treo lưới lên giàn khói vì ngày càng vắng bóng loài cá này và mấy năm gần đây gần như bặt vô âm tín.

Cá vua ngày càng vắng bóng

Cá hô được lai tạo thành công tại Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt Nam bộ

Xã cù lao Bình Thủy, huyện Châu Phú là nơi hội tụ hàng chục “thợ săn” cá vua nổi tiếng nhất vùng với những cái tên rất Nam bộ như: Tư Chanh, Út Lành, Bảy Đan, Ba Nghệ, Năm Còn…

Nhắc lại thời vàng son, ông Ba Nghệ - một tay săn cá hô cự phách như tiếc nuối: “Những năm thập niên 70 đến 90 của thế kỷ trước, cá hô còn nhiều lắm, tập trung nhất vẫn là ngã ba sông Vàm Nao với sông Hậu (thuộc địa phận huyện Châu Phú). Từ đầu năm đến tháng 5 Âm lịch là mùa săn cá hô. Theo kinh nghiệm của các bậc “lão làng” thì vào những ngày 13, 17, 18, 25 hàng tháng là cá hô dời nơi trú ngụ, bơi lội sôi nổi trên sông, thậm chí lúc “cao hứng” từng bầy lộn nhào quăng mình lên mặt nước nghe ầm ầm... Cuộc đời mỗi thợ săn ít nhất vài ba lần bắt được cá hô, nhiều nhất thì hàng chục, hàng trăm con. Nhưng đó là chuyện của ngày xưa, mấy chục năm về trước. Còn bây giờ, tìm được một con là đỏ mắt rồi”.

Từ năm 2000 đến nay, ngư dân trên sông Hậu chỉ 2-3 lần bắt được cá hô. Làng thợ săn cá hô giờ chuyển sang nghề săn cá tôm mùa lũ, lưới săn cá hô thì treo lên giàn khói làm kỷ niệm cho một thời oanh liệt.

Chính những thợ săn thừa nhận vì thịt cá hô rất ngon, bổ dưỡng và giá rất cao nên việc săn bắt càng ráo riết, triệt để dẫn đến cạn kiệt nguồn lợi đặc sản quý giá. Trong khi đó, các nhà khoa học chuyên nghiên cứu về các loài thủy sản nước ngọt ở ĐBSCL thì rất lo ngại trước nguy cơ tuyệt chủng của loài cá này.

Đã lai tạo thành công cá hô

Trong lần đi thực tế về thượng nguồn sông Hậu, chúng tôi thật bất ngờ khi được các thợ săn cá hô mách bảo rằng: Các chuyên gia ở Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt Nam bộ (huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) từng nhiều lần đến đây đặt hàng mua cá để đem về nghiên cứu lai tạo nhưng không có.

Vượt đường xa đến trung tâm, chúng tôi càng thán phục hơn khi biết từ nhiều năm qua nơi đây đang nghiên cứu và lai tạo thành công loài cá hô (nằm trong Sách Đỏ thế giới, tại Việt Nam thì xếp vào loại có nguy cơ tuyệt chủng cao).

Nói về loài cá quý này, thạc sĩ Thi Thanh Vinh (một trong những kiến trúc sư của chương trình phục hồi, bảo tồn nguồn gien cá hô) cho biết đây là loài cá thuộc họ với cá chép nhưng to hơn. Con cá hô 5-6 tuổi mới trưởng thành và nặng bình quân 10kg, ở môi trường tự nhiên nặng 20-200kg là phổ biến”.

Hành trình bảo vệ loài cá hô khỏi sự tuyệt chủng khá cam go với nhiều công đoạn phức tạp như sưu tầm, nghiên cứu, lai tạo, thuần chủng… trước khi thả về tự nhiên, nhưng nhóm thực hiện chương trình của thạc sĩ Vinh chỉ có 6 người. Vất vả nhất là việc sưu tầm nguồn cá hô. Các anh em trong nhóm chia nhau rong ruổi khắp miệt thượng nguồn vùng lũ để tìm các thợ săn, nông dân, thương lái và cán bộ nông nghiệp sở tại…

“Khi hay được hộ dân nào đang nuôi giữ cá hô, chúng tôi phải nhanh chân đến đặt hàng mua trước nếu không thương lái sẽ rinh mất. Nhưng khó nhất vẫn là việc thuyết phục người dân hiểu được tầm quan trọng của việc bảo tồn loài cá này. Vì là loài cá có giá trị cao nên hầu hết đều không muốn bán ngay, nhiều hộ dân còn tưởng cán bộ trung tâm là thương lái “mạo danh” để mua cá quý giá rẻ. Để mua được một con cá, nhiều khi chúng tôi phải mất mấy tháng trời thuyết phục trong… hồi hộp vì sợ họ bán cho thương lái đem xẻ thịt. Hiện tại, trung tâm đang nuôi giữ 40 con cá hô bố mẹ trưởng thành và đã lai tạo thành công thế hệ cá F1 phát triển rất tốt”, anh Vinh tâm sự.

Đây chính là thành quả sau 3 năm đeo đuổi bền bỉ của những cán bộ khoa học nơi đây.

Cuối năm nay, hàng trăm con cá hô đầu tiên sẽ được trung tâm thả về môi trường tự nhiên tại Búng Bình Thiên (gần đầu nguồn sông Hậu, thuộc huyện An Phú, tỉnh An Giang). Ngoài ra, 10.000 con cá hô bột do nơi đây lai tạo gửi nuôi thí điểm tại Đồng Nai đang phát triển rất tốt. “Khi việc thả nuôi đạt kết quả tốt, chúng tôi sẽ nhân giống và cung cấp đại trà cho dân, mang lại lợi ích kinh tế cao ”, anh Vinh phấn khởi nói.

Bình Đại

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005