Đắng cay nghề nuôi tôm

Mảnh đất ấy không lớn, vùng quê ấy không rộng nhưng với người dân Khánh Hòa không ai là không biết vùng đất này - làng nuôi tôm Tu Bông (huyện Vạn Ninh). Từ nghề nuôi tôm ở cái làng này, có người đi lên trở thành triệu phú nhưng cũng không ít người mắc nợ như chúa chổm phải bán nhà, bán đất để trả nợ. Nghiệp gắn với con tôm cũng lao đao theo con sóng triều cường…

Nuôi tôm: dễ hay khó?

Những cái đìa bỏ hoang như thế này không hiếm ở Tu Bông

Tu Bông gồm ba xã Vạn Long, Vạn Khánh và Vạn Phước thuộc huyện Vạn Ninh với hơn ngàn hộ dân. Người dân ở đây vừa làm nông, làm rẫy nhưng nhiều nhất vẫn là nuôi tôm.

Biển bao bọc mảnh đất ấy như hơi thở con người nên không có gì là lạ khi người dân nơi đây mang vẻ mặn mòi của biển với làn da ngăm đen và màu tóc cháy nắng. Tính trung bình mỗi xã có gần nửa hộ dân theo nghiệp nuôi tôm, ốc.

Tập trung nhất là xã Vạn Phước với gần trăm ao đìa nối tiếp nhau chạy dọc, ngang bãi biển. Nhìn từ trên xuống trông như một bàn cờ với nhiều ô vuông lớn nhỏ khác nhau. Dân ở đây gọi hồ nuôi tôm là đìa chứ không phải là vuông tôm như trong Nam. Mỗi đìa có diện tích thường là một mẫu (gần 5000m2).

Để sở hữu một cái đìa, vốn bỏ ra bao gồm tiền đắp đá, cải tạo, dựng bờ… cũng gần trăm triệu, sau đó là tiền giống, tiền thực phẩm, thuốc men ngót nghét trăm triệu nữa. Nuôi tôm cần vốn lớn nhưng được cái thu hoạch khá hậu hĩ, nếu trúng mùa có khi lãi bạc tỷ.

Nhiều gia đình không có đìa riêng thì thuê đìa của những người nuôi lỗ cho thuê lại. Giá thuê thường là 10 triệu đồng/mùa (4 tháng). Trước đây người dân thường nuôi tôm chân xanh (tôm sú), nếu trời yên bể lặng thì khoảng 4 tháng là thu hoạch, lãi ít nhất cũng được 30 triệu đồng/vụ. Nhưng do thời tiết ngày càng biến động, tôm chân trắng trở thành lựa chọn hàng đầu với thời gian nuôi 90 ngày là có thể đánh bắt, lãi cũng khá cao.

Với những vùng khác, trung bình người dân có thể nuôi 3 mùa/năm, nhưng ở Tu Bông chỉ nuôi được cao lắm là hai vụ vì thời tiết luôn biến động bất thường. Đó là vụ xuân từ khoảng tháng 2 đến tháng 6, vụ đông từ tháng 7 đến tháng 11.

Đất Tu Bông lắm mưa nhiều gió, người nuôi vụ đông lúc nào cũng phập phồng như đứng trên đống lửa bởi nguy cơ bão biển, vỡ bờ, sụp đìa luôn đe dọa chủ nuôi. Nếu như vụ xuân có thời tiết thuận lợi, người dân có thể thả dày với mật độ 40 vạn con giống/mẫu đìa thì vụ đông chỉ khoảng 10 – 15 vạn con. Vụ xuân là vụ chính, thường lãi cao hơn so với vụ đông nên vụ đông người dân thường nuôi cầm chừng vì hay lỗ.

Mỗi chủ đìa đều xây một cái trại nằm ngay bờ đìa để tiện cho việc ăn ở, chăm tôm. Có người còn xây hẳn một ngôi nhà nhỏ trên đìa với đầy đủ tiện nghi. Trước đây giá tôm thường biến động khiến người nuôi lo lắng, sợ không thu được lãi. Từ ngày Việt Nam gia nhập WTO, giá cả ổn định thì người nuôi cũng an tâm hơn không còn sợ các đại lý tùy ý nâng, hạ giá.

Tu Bông mỗi khi vào mùa thu hoạch tôm rất rộn rịp, các đại lý thu mua tôm ngay tại đìa, sau đó ướp lạnh và chuyển vào TPHCM để xuất khẩu. Từ đây, hàng ngàn con tôm Tu Bông được tiêu thụ trên khắp đất nước và thế giới. Con tôm săn chắc, đẹp vỏ thơm thịt là vậy nhưng mấy ai biết người nuôi đã đổ bao nhiêu công sức để nuôi nó. Mồ hôi nước mắt chan hòa cùng nước biển thật mặn mòi…

Nghề hay nghiệp?

Đến Tu Bông hỏi nhà bà Hai Tập không ai là không biết. Cái villa hoành tráng vừa mới xây dựng đã chứng tỏ sự giàu có của gia chủ.

Bước đầu do trúng mấy vụ lúa, bà quyết định làm một cái đìa rộng hơn mẫu để nuôi tôm. Mấy vụ đầu lời gần trăm triệu, mạnh tay, bà mở thêm cái đìa nữa và trúng liên tiếp mấy vụ, lãi tiền tỷ… Bà xây nhà, sắm xe, trở thành người giàu nhất làng chỉ trong vòng ba năm.

“Nhưng trời thương cũng có lúc, vụ sau tôi lỗ ngót 70 triệu, ngẫm đi ngẫm lại thấy nghề này khó bền lâu nên tôi thôi không làm nữa. Tôi mở đại lý thực phẩm, thuốc men phục vụ bà con nuôi tôm ở đây. Tuy lãi không cao nhưng ổn định và cũng có thể giúp đỡ bà con lúc thất thời”, bà Hai Tập tâm sự.

Vợ chồng bà Tập là một trong số ít những người đi lên từ nghề nuôi tôm, số còn lại sống tạm được bởi “mùa này được thì mùa kia lỗ”, cũng có vài gia đình lụn bại vì con tôm. Ông Nguyễn Văn Út, xã Vạn Khánh là một trường hợp ví dụ.

Thất bại liên tiếp hai mùa với hơn trăm triệu, ông phá sản và bỏ xứ đi một thời gian, giờ gia tài ông chỉ là một cái trại nhỏ trên biển và dăm thứ đồ dùng cá nhân không giá trị. Ông Bắc, người có thâm niên nuôi tôm hơn chục năm ở đây nói: “Nghề này giàu nhanh nhưng cũng dễ đổ nợ. Tim lúc nào cũng đập theo sự chuyển động của con tôm. Nuôi tôm cực vì phải thức khuya dậy sớm trông tôm, cho ăn phải đúng giờ, nhiều khi ngủ quên không sục khí sáng ra tôm bị ngạt thở là tiêu ngay. Rồi các loại dịch bệnh, nạn thuốc tôm, trộm tôm cũng làm tui đau đầu, không lúc nào ngủ ngon giấc”.

Trong các loại bệnh của tôm thì bệnh đốm trắng là nguy hiểm nhất. Đìa nào có tôm mắc bệnh này là từ lỗ đến lỗ, tôm chết trắng bờ. Con nào sống thì xốp mình, nhẹ ký, cân cũng chẳng được bao nhiêu. Năm rồi ông Bắc lỗ 40 triệu, vợ ông xỉu ngay tại đìa phải đưa vào bệnh viện.

Còn anh Hải, người đàn ông đen nhẻm, tóc bạc trắng đầu bảo với tôi “Cô xem, cả dãy đìa này có ai nuôi tôm mà không bạc đầu vì lo đâu. Nghề này vất vả, cực nhọc trăm bề nhưng không nuôi tôm tụi tui chẳng biết làm gì cả”. Tôi nhìn người đàn ông hiền lành chưa qua tuổi 50 nhưng bạc cả mái đầu mà thấy lòng tràn ngập niềm xót xa, thương cảm…!

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hầu hết những người nuôi tôm ở đây đều không qua một trường lớp đào tạo nào cả. Người đi trước truyền kinh nghiệm cho người đi sau, người đi sau tự mày mò học hỏi từ sách vở rồi gom vốn xây đìa nuôi tôm. Chính quyền địa phương chỉ biết cấp giấy phép xác nhận quyền sở hữu đìa và giấy chứng nhận để người dân tiện vay vốn ngân hàng.

Lâu lâu trên tỉnh có cán bộ xuống tổ chức buổi nói chuyện hướng dẫn kỹ năng nuôi tôm cho người dân nhưng cũng chẳng thấm vào đâu so với thực tế. Nhiều công ty thực phẩm lớn mỗi tháng tổ chức chuyên đề chăm sóc tôm một lần nhưng nội dung những buổi này đều nghiêng về quảng cáo sản phẩm của công ty hơn là hướng dẫn người dân cách nuôi tôm sao cho hiệu quả.

Ông Thành – một lão làng trong nghề nuôi tôm bày tỏ: “làm bạn với biển nhọc nhằn lắm cô ơi, được một mùa thì mất một mùa, tụi tui ráng dành dụm để chuyển nghề chứ gắn bó với nghề này đau tim lắm”….

Dân trong nghề thường bảo nghề này lên hay không chủ yếu dựa vào trời, chỉ cần con nước, khí hậu thất thường một chút cũng ảnh hưởng đến sức lớn của con tôm. Cũng từ đó, có khi chỉ trong vòng vài tháng, làng Tu Bông xuất hiện những triệu phú hay chúa chổm…

TUYẾT VÂN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005