Về đồng tôm nghe nông dân tâm sự

Tỉnh ta được đánh giá là có nhiều tiềm năng trong phát triển nuôi trồng thủy sản, trong đó có nuôi tôm. Thực tế ở một số địa phương, bà con nông dân đã có kinh nghiệm nuôi tôm, ban đầu từ tôm rảo và đến nay là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Thế nhưng, con tôm chưa một lần biến hy vọng làm giàu của người nông dân trở thành hiện thực.

Năm 2008, xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc đưa vào nuôi thả 155,2 ha tôm với 186 hộ dân trực tiếp nuôi; trong đó đồng nuôi tôm công nghiệp là 70,2 ha; khu vực ven sông 41,1 ha; nuôi trên đất cói kém hiệu quả 27,5 ha và một số diện tích ở khu vực phía tây đê 7. Tổng số lượng tôm giống được thả là hơn 10 triệu con. Quy mô nuôi thả tương đương với năm 2007, tuy nhiên sản lượng tôm sú thu hoạch chỉ đạt 3,5 tấn; tôm rảo 5,2 tấn giá trị đạt khoảng 400 triệu đồng, thấp hơn nhiều so với năm 2007. Đã gần 20 năm nay bà con nông dân ở Đa Lộc đưa tôm vào nuôi thả, kinh nghiệm tích lũy được không phải là ít, tuy nhiên cái vòng luẩn quẩn năm được năm thua vẫn cứ diễn ra. Từ năm 2001, gia đình bác Trần Tất Đạt, thôn Đông Thành nhận thầu 3 ha ở khu ngoại đê để đầu tư nuôi tôm. Là một trong những hộ nuôi tôm có thâm niên của xã, bản thân bác cũng không ngừng học hỏi kiến thức khoa học kỹ thuật, bổ sung kinh nghiệm nuôi tôm nhưng vẫn không tránh khỏi thất bại. Vụ tôm năm 2008, gia đình bác đầu tư khoảng hơn 60 triệu đồng nuôi thả tôm. Tôm nuôi được hơn 2 tháng, đến sát kỳ thu hoạch thì ngã bệnh, đến khi gia đình bác Đạt phát hiện tôm bị bệnh mò dưới đáy ao lên thì chỉ còn từng đống tôm chết. Tôm chết, toàn bộ vốn liếng gia đình bác vay ngân hàng để đầu tư đã mất trắng. Cùng chung tình cảnh với gia đình bác Đạt là gần 200 hộ nuôi tôm ở Đa Lộc. Tuy nhiên, theo phản ánh của bà con thì không có bất cứ một cơ quan chuyên trách nào vào cuộc để xác định nguyên nhân tôm chết, rút kinh nghiệm vụ nuôi sau. Bà con chỉ còn biết dựa vào kinh nghiệm mà phán đoán mông lung rằng thất bại là có thể do thời tiết mưa nhiều? cũng có thể do nguồn giống có tôm ủ bệnh? do nguồn nước ô nhiễm? do hệ thống thủy lợi chưa đồng bộ?...

- Nói thật với các anh, chúng tôi chỉ là nuôi thả ăn may. Có khi tự dưng đào thả thì nuôi lại thắng, nhưng đến khi đầu tư chu đáo thì lại thất bại mà chẳng biết nguyên nhân là gì. Chúng tôi có cảm giác người nuôi tôm chưa được sự quan tâm đúng mức từ các cơ quan chức năng. Mỗi năm chúng tôi có được 1 hoặc 2 chuyến kiểm tra, tập huấn sơ sài, không đủ để đối phó với thời tiết, dịch bệnh... Nếu như khu vực nuôi tôm vùng Đa Lộc, Ngư Lộc, Hải Lộc, Hòa Lộc có 1 cán bộ chuyên trách hoặc ban chỉ đạo, ban quản lý để hướng dẫn, phối hợp cùng bà con trên đồng nuôi tôm thì đáng quý biết mấy - bác Đạt bộc lộ sự trăn trở.

Gia đình bác Trần Minh An, thôn Đông Tân, xã Đa Lộc có 2 ha nuôi tôm và kinh nghiệm gần 20 năm trong nghề. Vụ tôm năm 2008, gia đình bác cũng thua lỗ hơn 50 triệu đồng. Vốn đầu tư hoàn toàn là vốn vay ngân hàng. Bác An tâm sự:

- Ngân hàng mà thấy mấy anh nuôi tôm chúng tôi đến vay tiền là họ ngán lắm, vì nuôi tôm nhiều trắc trở. Thất bại vụ tôm năm nay, gia đình tôi chưa biết xoay xở thế nào để trả nợ ngân hàng nếu như không được khoanh nợ, giãn nợ.

Có thể thấy việc nuôi tôm của các hộ dân ở Đa Lộc vẫn mang tính tự phát, “được ăn, thua chịu” chứ chưa nhận được những hoạch định dài hơi từ các cơ quan chức năng. Nhiều hộ nuôi trồng thủy sản cho rằng: ngành nuôi trồng thủy sản có nguy cơ rủi ro cao, nhưng hiện nay chưa có các chính sách hỗ trợ như các ngành trồng trọt, chăn nuôi và khai thác, đánh bắt hải sản.

Đem vấn đề này trao đổi với các chuyên gia trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, một số ý kiến cho rằng: Nhà nước đã hỗ trợ hạ tầng nhằm kích cầu sản lượng hàng hóa, nhưng chỉ hỗ trợ được đối với một bộ phận nhất định, có phạm vi ảnh hưởng lớn đến xã hội. Nuôi trồng thủy sản nếu có rủi ro cũng chỉ gây thất thiệt đối với một bộ phận người nuôi trồng nên không có chính sách hỗ trợ.

Rời Hậu Lộc, chúng tôi đến xã Thanh Thủy, huyện Tĩnh Gia. Đã 8 năm nay, 70 ha đất được quy hoạch, đầu tư nuôi tôm công nghiệp triển khai trên địa bàn xã, nhưng theo phản ánh của bà con nông dân thì chưa năm nào có lãi. Điều đáng nói là khu nuôi tôm công nghiệp đến nay chỉ còn những bờ thửa đầu tư dang dở, nhà điều hành lở tường, tốc mái, doanh nghiệp nhận thầu ao nuôi đã “bỏ của chạy lấy người” chỉ còn người nông dân phải hứng chịu hậu quả trực tiếp là mất đất sản xuất. Sau khi dự án nuôi tôm công nghiệp thất bại, xã Thanh Thủy được bàn giao lại diện tích ao nuôi để quản lý. Một số hộ dân trong xã có nhận thầu lại một số diện tích để nuôi thả từng năm, một số diện tích thì vẫn để hoang. Năm 2007, anh Lương Ngọc Anh, thôn Tào Sơn, xã Thanh Thủy nhận thầu lại 5 ha ao nuôi của khu dự án nuôi tôm công nghiệp, nhờ thời tiết thuận lợi nên gia đình anh nuôi thành công, thu lợi nhuận khoảng 100 triệu. Năm 2008 thì tôm lại bị bệnh, gia đình anh chỉ kịp thu hoạch vớt vát được một ít tôm nhỏ, chịu lỗ hơn 100 triệu đồng. Sau mùa tôm thất bại, anh Anh đã bán lại 5 ha ao đầm cho gia đình anh Hoàng Văn Lực với giá 1 triệu đồng để khai thác tận thu trong thời hạn 3 tháng. Khi được hỏi về ý định nuôi tôm thì anh Lực lắc đầu ngán ngẩm:

- Chẳng biết năm sau lấy ai ra đây mà nuôi tôm. Dân sông nước chúng tôi vốn nghèo, làm gì có tiền mà đầu tư. Gia đình tôi đã 3 đời nuôi tôm ở đất Thanh Thủy nhưng càng nuôi càng khó, càng nuôi càng gian nan và mạo hiểm.

Để thay thế con tôm, một số hộ dân ở Thanh Thủy đã mày mò đưa vào nuôi thử nghiệm cá rô phi đơn tính, cá bống bớp bước đầu cho thấy khả năng sinh trưởng phát triển tốt và có thể nuôi thả trên diện rộng. Chúng tôi chưa kịp vui mừng với thử nghiệm này đã phải rối bời bởi câu hỏi của các anh:

- Đưa cá rô phi vào nuôi nhiều thì chúng tôi biết tiêu thụ ở đâu? Đơn vị nào sẽ bao tiêu sản phẩm?

Trong khi những người nông dân đang còn loay hoay với chuyện được thua trên đồng tôm thì thị trường tôm cũng có nhiều biến động. Những biến động này sẽ nhanh chóng tác động đến người nông dân nếu không kịp thời có sự thay đổi, thích nghi. Tại các khu vực nuôi tôm trên địa bàn tỉnh, bà con vốn quen với việc nuôi tôm rảo, tôm sú nhưng nhu cầu thị trường đang chuyển dần sang tiêu thụ tôm thẻ chân trắng. Nếu giá tôm sú xuất khẩu trước kia cao hơn giá tôm thẻ chân trắng khoảng 20% thì đến nay giá tôm thẻ chân trắng đã cao hơn giá tôm sú khoảng 10%; như vậy tôm sú đã rớt giá khoảng 30% trên thị trường. Nhiều nhà phân tích cho rằng chất lượng tôm thẻ và tôm sú cách nhau không lớn, nhưng tôm thẻ chân trắng có lợi thế hơn tôm sú ở chỗ có thời gian thu hoạch ngắn hơn nên yếu tố rủi ro và chi phí thức ăn ít hơn, lại phù hợp với khí hậu miền Bắc. Tuy nhiên, tôm thẻ phải đầu tư nuôi công nghiệp nên bà con nông dân không đủ tiền để đầu tư và do bà con quen với hình thức nuôi quảng canh, phụ thuộc vào thiên nhiên là chính nên rất khó để triển khai nuôi tôm thẻ trên diện rộng. Ở tỉnh ta, diện tích thích hợp để nuôi tôm thẻ chân trắng cũng rất ít do nhân dân ở sát mép nước, nguy cơ ô nhiễm nguồn nước cao. Trong khi các vùng nuôi tôm công nghiệp thiết kế kỹ thuật ban đầu đã không đúng. Một số địa phương chưa chú trọng quản lý, một số địa phương giao lại cho xã quản lý để nhân dân nuôi thả mang tính tự phát không có quản lý quy hoạch nguồn nước dẫn đến tiếp cận tôm thẻ chân trắng chậm chưa tiếp cận được nguồn giống tốt và kỹ thuật nuôi. Trước kia, tôm thẻ chân trắng được khuyến cáo không nên nuôi ở Thanh Hóa do có nguy cơ thoái hóa giống nhanh dẫn đến tác động ô nhiễm môi trường sẽ nhanh hơn nếu không có thời gian nghỉ và đầu tư cải tạo hệ thống ao nuôi. Tuy nhiên, từ năm 2007 tỉnh ta đã cho ứng dụng mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng và bước đầu mang lại hiệu quả cao. Gia đình anh Trần Văn Đồng, thôn 1, xã Hải An, Tĩnh Gia mặc dù mới đầu tư nuôi tôm thẻ từ năm 2007, nhưng sau 2 vụ nuôi tôm gia đình anh đều thành công. Năm 2007, với 2 ha ao nuôi, gia đình anh thu lợi nhuận 800 triệu đồng. Năm 2008 mặc dù diễn biến thời tiết bất lợi nhưng với 5 ha ao nuôi, gia đình anh cũng đã thu hoạch 85 tấn tôm, lợi nhuận hơn 1,5 tỷ đồng. Ngoài gia đình anh Đồng, trên địa bàn tỉnh đã phát triển một số diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng ở Quảng Xương, Tĩnh Gia bước đầu khẳng định hiệu quả kinh tế cao nhưng còn ở quy mô nhỏ lẻ, manh mún.

Trước sự biến động của nhu cầu thị trường, nếu bà con nông dân tỉnh ta vẫn trong tình trạng nuôi thả tự phát, nuôi quảng canh thì không những hiệu quả sản xuất không cao mà còn chịu thua lỗ do giá tôm sú giảm. Trong khi nếu đầu tư nuôi tôm thẻ chân trắng thì không đủ năng lực về tài chính và kiến thức khoa học kỹ thuật. Rõ ràng người nuôi tôm đã và sẽ còn đối mặt với ngày càng nhiều khó khăn nếu không nhận được sự quan tâm đầu tư đúng mức và sự tổ chức quản lý chặt chẽ từ các cơ quan chức năng.

Ngọc Hải

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005