BRVT: Đảo Long Sơn, tan tác nghề nuôi hàu

Xác xơ đầm nuôi thuỷ hải sản ở xã đảo Long Sơn.

Dưới bè nuôi cá mặt nước lặng như tờ, không bóng cá quẫy. Trên bờ bao đầm nuôi hàu, xác hàu chất đống, cây trụ, tấm fibrôximăng trống hơ hoác hàu, đặc kịt sình đen...

Thật không thể ngờ, cái nghề nuôi thuỷ hải sản đặc biệt - con hàu - ở xã đảo Long Sơn (TP.Vũng Tàu - tỉnh BRVT), chỉ mới 6-7 năm, đã biến hàng nghìn hộ dân từ nghèo hèn thành triệu phú, nay tan hoang như thế này... Trong nước mắt, nông dân giỏi Cái Thị Bé Năm (thôn 10) tức tưởi: "Do sông ô nhiễm...!".

Nước mắt triệu phú hàu...

Khoảng năm 2000, một người dân đảo Long Sơn chợt thấy bất cứ vật gì ném xuống nước liền được hàu con theo bọt sóng bám vào dày đặc, bèn bỏ tiền mua lốp xe, gỗ, tôn quẳng xuống lòng sông. Sau 7-8 tháng, vớt lên bán, lời hàng chục triệu đồng.

Không tốn giống, không mất vốn, lại có thể tận dụng hoặc chỉ tốn rất ít tiền cho cây cứng, gỗ, lốp xe, mà thu lời gấp 4-5 lần, với dân nghèo đảo Long Sơn lúc đó, không còn gì bằng. Không tiền, thì chỉ cần vay ngân hàng chính sách, ngân hàng nông nghiệp chừng chục triệu, là năm sau thu gấp 3-4 lần. Nhà nhà nuôi hàu. Cứ thế con hàu đảo Long Sơn thành đặc sản đi khắp nơi, chui khắp nhà hàng TPHCM, Đồng Nai, BRVT...

Gia đình anh Hồ Văn Tôm, thời điểm năm 2000, cũng xác xơ nghèo, anh vơ vét vay mượn chỉ được có 5 triệu đồng. Thế rồi "quẳng" xuống lòng sông Rạng nuôi hàu, lúc thu về, lời gần gấp 5.

Năm sau, anh Tôm bỏ tất cả số tiền lời đó xuống sông, lại lời gần 60 triệu. 5 năm sau đó, tiền lời nuôi hàu cứ nhân lên, tính ra, trừ tất chi phí, anh thu về 150-200 triệu đồng/năm. Đổi đời là tất yếu!

Nói chuyện đổi đời nhờ con hàu nói riêng và các loại thuỷ hải sản khác như sò huyết, cá mũ..., ông Trần Văn Lực (thôn 1) cho hay, trước năm 2000, dân xã đảo nghèo lắm. Nhà nào có được 1 cái xe máy, hoặc có 1 đứa con ra học ở TP. Vũng Tàu hoặc thị xã Bà Rịa, chỉ là học cấp 3 chứ chưa nói CĐ-ĐH, là kiếm "đỏ con mắt" ở đảo.

Sau năm 2000, cũng nhờ con hàu, con cá, dân Long Sơn đổi đời đến chóng mặt, nhà nào cũng có con cái học hành đàng hoàng, xe máy 2-3 cái. "Chỉ với 1ha nuôi hàu, ngoài chi phí và sắm tiện nghi gia đình thoải mái, tôi còn cho 2 đứa con đi học ĐH, CĐ. Sắp tới còn đứa út, cũng sẽ thi ĐH nữa!" - ông Lực kể.

Con hàu cũng giúp bà Cái Thị Bé Năm (thôn 10), trở thành người nổi tiếng bởi có diện tích hàu lớn nhất nhì đảo, bởi mẹ goá nuôi 5 con học ĐH, bởi với vốn liếng mỗi năm đầu tư hàu cả tỉ đồng, gấp cả chục, thậm chí cả trăm lần người khác.

Nhưng thời "hoàng kim" đó đã vội tàn. Kể từ tháng 3.2008 đến nay, khi hàu con không thèm bám trụ, hàu lớn chết la liệt ở các đầm, bè nuôi lấy nước từ sông Rạng, sông Rạch Ván. Nói đâu xa, chỉ 3 ngày đầu tháng 9.2008 vừa qua, xã Long Sơn có tới gần 1.000 hộ dân nuôi hàu bị chết từ 60% diện tích trở lên.

Cũng tức là tài sản của hàng trăm triệu phú Long Sơn, cũng "tan" theo xác hàu. Bà Năm lại trở nên nổi tiếng nhất nhì xã đảo vì thiệt hại thê thảm nhất vùng khi từ tháng 3.2008 đến nay, hàu chết hơn 95% diện tích, mất trắng chỉ riêng tiền đầu tư đã hơn 1 tỉ đồng.

Bên đống xác hàu, bà nghèn nghẹn: "Hổm rày, tui bảo với mấy đứa con, với nước ô nhiễm thế này, kêu cứu không thấu rồi, chắc mẹ bán hết ao đầm, vét được tí nào gửi ngân hàng sống tuổi già. Còn mấy đứa, ăn học rồi, lên TP mà làm việc. Không sống nổi nghề hàu nữa đâu!".

Nhật ký "tan gia bại sản"...

Lật giở từng đống đơn kêu cứu, hồ sơ vụ ô nhiễm, Phó chủ tịch xã Long Sơn - ông Bùi Đức Bình - chua chát: "Đến nay, đã có hơn 460 lá đơn của các hộ dân nuôi chủ yếu nuôi hàu của xã đảo này kêu cứu tới chính quyền rồi!".

Long Sơn có khoảng 3.000ha mặt nước, với 14.000 dân, chủ yếu sống bằng nghề nuôi thuỷ hải sản, vậy nên, không chỉ dân nuôi hàu, những hộ nuôi hải sản khác cũng thê thiết không kém.

Anh Tôm chua chát giở từng đống xác hàu chết.

Ông Bình cho chúng tôi xem, báo cáo thiệt hại được ghi chép tỉ mỉ để gửi lên cấp trên. Báo cáo, như cuốn nhật ký từng ngày giờ tan gia bại sản của dân đảo: Ngày 5, 6, 7 tháng 9.2008, tại khu vực sông Rạch Ván, thôn 9, bè anh Phạm Văn Hiền thiệt hại hơn 30.000 con cá mú, cá bớp, cá chim; bè số 7 Đắc Ngư chết 5.000 con cá mú, cá chim; bè Sơn Thuỷ, bè Đại Việt, bè Dược Phong, bè... thiệt hại 5.000 con, 4.000 con, 3.000 con cá mú, cá bớp, cá chẽm, cá hồng.

Tại khu vực sông Rạng, thôn 2, bè anh Trần Khai Hoa thiệt hại 15.000 con cá; bè Nguyễn Thanh cá chết gần 3.000 con; bè Lý Biểu Thắng, bè Lý Biểu Hồi, cá chết... cá chết. Nỗi đau tan gia bại sản, đến mức giờ này, khi gặp chúng tôi, câu đầu tiên đi kèm với sự tức tưởi của nước mắt của người dân, là xin cơ quan ban ngành cứu giúp, làm sạch nước sông, ngân hàng dãn nợ, ngưng thu lãi và để dân cố gắng làm lại từ đầu.

Thủ phạm nhởn nhơ, dân "treo niêu" chờ cứu...

Bên cạnh báo cáo "nhật ký tan gia bại sản", UBND xã Long Sơn còn có báo cáo khác, cũng như cuốn nhật ký ghi từng ngày, giờ các đoàn kiểm tra của xã, TP. Vũng Tàu, rồi của Sở TNMT, NNPTNT xuống kiểm tra thiệt hại dân, kiểm tra nguồn gây ô nhiễm nước sông, lấy mẫu... "Nhật ký tìm thủ phạm" này, dừng lại ở kết quả cuối cùng của đoàn kiểm tra Sở NNPTNT.

Báo cáo kết quả kiểm tra số 72 ngày 12.9.2008 (kiểm tra các DN bị dân tố xả thải gây ô nhiễm) của đoàn kiểm tra Sở NNPTNT tỉnh BRVT thể hiện, trong có tới 18/25 Cty, DNTN chế biến thuỷ hải sản đóng trên địa bàn xã Tân Hải (huyện Tân Thành, giáp ranh xã Long Sơn), suốt thời gian qua đã thi nhau "đầu độc" nước sông, đẩy hàng nghìn nông dân xã đảo Long Sơn trở về thời nghèo khó trước đây.

Bức xúc, trong 18 "hảo hớn" hại dân trên, có tới 6 cơ sở dù có hệ thống xử lý nước thải, nhưng tới 4 cơ sở còn lại xây cho có, không sử dụng. 12 cơ sở thì hệ thống xử lý thải vẫn... đang chuẩn bị hoặc đang xây như DNTN Tuấn Khanh, Trọng Đức, Đông Hải, Phúc Lộc, Gia Hòa v.vv.. Phần lớn các cơ sở xả nước thải trực tiếp ra sông không qua xử lý, trong khi đó nước thải của các cơ sở này chứa hàm lượng hữu cơ rất cao.

"Nguyên nhân chính dẫn tới thiệt hại nuôi trồng thuỷ sản của ngư dân xã Long Sơn từ năm 2008 đến nay là do nguồn nước sông (chủ yếu sông Rạng và sông Rạch Ván) bị ô nhiễm từ việc xả thải trực tiếp ra sông không qua hệ thống xử lý của các Cty TNHH và DNTN chế biến thuỷ hải sản đóng trên địa bàn xã Tân Hải!". Trưởng đoàn kiểm tra - Nguyễn Tuấn Hồng - kết luận "như đinh đóng cột".

Rồi từ đó, đến nay ra sao? Dẫn chúng tôi đi khắp vùng nuôi, chỉ những đống lưới, đống cọc, fibrôximăng, lốp xe, anh Hồ Văn Tôm nghẹn lại, cho hay vì chưa thấy "thủ phạm" nào bị xử lý, nước thải vẫn cứ vô tư xả ra sông, nên người dân chưa dám thả xuống sông, bởi sợ thuỷ hải sản chết tiếp. Nói cách khác, hàng nghìn hộ dân xã đảo này đang "treo niêu" chờ "ánh sáng cuối đường hầm"!

Trong khi đó, Phó Chủ tịch xã Long Sơn - ông Bùi Đức Bình - thở hắt ra: "Chính quyền xã cũng đã gửi công văn đến UBND tỉnh để báo cáo và chờ hướng giải quyết từ tỉnh. Tuy nhiên đến nay, bà con vẫn chưa nhận được một hướng dẫn hay chỉ đạo nào. Chả thấy hộ dân nào được bồi thường!".

Thoáng thấy một vài ánh mắt khó chịu gần khu vực DN xả thải, anh Tôm vội vã kéo chúng tôi đi, vừa đi, vừa thảng thốt: "Tôi rất nhiều lần dẫn đoàn cán bộ tỉnh, Sở TNMT, báo chí đi tìm hiểu, bắt quả tang ai xả thải. Giờ không ai bị xử, tôi không dám đi một mình, không dám đi tối nữa, bởi sợ bị trả thù..!".

Ngô Sơn

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005