Bảo đảm an toàn cho người và tàu hoạt động khai thác thủy sản

Luật Thủy sản năm 2003 và các văn bản hướng dẫn luật, trong đó có Nghị định 66/2005/NÐ-CP ngày 19-5-2005 của Chính phủ quy định trách nhiệm cụ thể đối với từng tổ chức, cá nhân có liên quan trong công tác quản lý, cũng như bảo đảm an toàn cho người và tàu cá hoạt động khai thác thủy sản, nhưng nhiều vụ tai nạn tàu cá vẫn xảy ra, làm chìm đắm nhiều phương tiện, chết, bị thương và mất tích nhiều người. Vậy đâu là nguyên nhân và giải pháp khắc phục?

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chỉ tính riêng năm 2008, trên vùng biển cả nước đã xảy ra 820 vụ tai nạn, làm chìm 399 tàu, chết 63 người, 59 người bị thương và mất tích 71 người. Ngoài lý do thời tiết diễn biến bất thường, với nhiều cơn bão, áp thấp nhiệt đới xảy ra trên biển và ven bờ biển, gây thiệt hại về tài sản và tính mạng của ngư dân, như đợt lốc xoáy ngày 9 và 10-9-2008 trên vùng biển Cà Mau làm chìm 14 phương tiện, và chết ba người. Cơn bão số 10, chỉ riêng vùng biển thuộc tỉnh Khánh Hòa đã có 107 tàu cá bị chìm... Nguyên nhân chính vẫn là do công tác quản lý, bảo đảm an toàn cho người và tàu cá hoạt động còn nhiều yếu kém, bất cập.

Tính đến ngày 31-11-2008, trong tổng số hơn 123.000 tàu cá của toàn ngành thủy sản, hiện vẫn còn 3.200 chiếc chưa đăng ký. Số tàu đã được đăng kiểm là 60.738 chiếc, và còn gần 700 chiếc trong diện phải đăng kiểm, nhưng chưa thực hiện đăng kiểm đúng thời hạn. Tại nhiều địa phương, việc đăng kiểm còn mang tính hình thức, nhất là tàu cỡ nhỏ. Nhiều tàu chưa có những thiết bị an toàn tối thiểu, như phao cứu sinh, neo, dây neo... chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, không bảo đảm an toàn nhưng vẫn được phép hoạt động. Mặc dù trong thời gian qua, Nhà nước đã có chủ trương hạn chế và cấm phát triển một số loại tàu cá, song các tàu thuộc diện này vẫn không ngừng tăng, cho thấy việc quản lý tàu cá ngay từ đầu vào thông qua việc cấp văn bản chấp thuận đóng mới chưa được triển khai đồng bộ tại các địa phương.

Trong khi đó, chất lượng tàu chưa được giám sát chặt chẽ. Các tàu cá công suất nhỏ chủ yếu đóng mới tại các cơ sở hợp tác xã, hay tổ hợp tác theo kinh nghiệm, không có thiết kế và tuân thủ các quy trình giám sát kỹ thuật đóng mới tàu cá. Chưa có các tiêu chuẩn kỹ thuật áp dụng cho tàu cá có công suất dưới 50CV. Công tác quản lý thuyền viên trên các tàu cá còn nhiều bất cập, vướng mắc ảnh hưởng không nhỏ đến việc nắm số lượng người làm nghề cá cũng như thuyền viên làm việc trên từng tàu cá. Số đông ngư dân trên tàu là thành viên trong một gia đình, dòng họ, hoạt động đánh bắt cá dựa theo kinh nghiệm, trình độ văn hóa thấp, không đủ điều kiện để tham gia các khóa đào tạo thuyền trưởng, máy trưởng. Do đó, số ngư dân được cấp bằng còn ít, ba năm 2006-2008 mới đào tạo và cấp bằng thuyền trưởng cho gần 18.000 ngư dân. Nhiều ngư dân sau khi được cấp bằng lại sử dụng bằng không phù hợp với cỡ loại tàu. Việc chấp hành các hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về phân cấp quản lý khối tàu cá có công suất dưới 20CV cho các huyện, xã chưa được thực hiện nghiêm túc.

Một số địa phương chưa thực hiện; một số địa phương như Quảng Ninh, Kiên Giang thực hiện sai chỉ đạo của cấp trên phân cấp cả công tác đăng ký, đăng kiểm cho huyện quản lý đến cỡ tàu 45CV, vượt quá khả năng thực hiện của các huyện. Một số địa phương sau khi phân cấp cho huyện, xã, đã buông lỏng trách nhiệm quản lý ngành đối với khối tàu cỡ nhỏ.

Ðáng chú ý, sau khi có Quyết định 289/2008/QÐ-TTg, ngày 18-3-2008, của Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ kinh phí cho ngư dân đóng mới tàu có công suất từ 90CV trở lên, thay mới máy tàu cho tàu có công suất 40CV trở lên và hỗ trợ kinh phí bảo hiểm thân tàu cho tàu đánh bắt hải sản và bảo hiểm tai nạn cho thuyền viên làm việc trên tàu cá, tàu dịch vụ và hỗ trợ về dầu cho ngư dân... thì số lượng tàu cá tăng nhanh, trong đó chủ yếu là tàu cá cỡ nhỏ. Nếu như năm 2004 cả nước còn gần 36.000 tàu cá chưa được đăng ký, nhưng đến nay chỉ còn 3.200 chiếc chưa đăng ký, số tàu đã đăng ký là hơn 120.000 chiếc, chiếm 97,4%. Số tàu đã đăng kiểm là gần 61.000 chiếc... và việc cấp giấy phép khai thác thủy sản mới được triển khai rộng rãi trên toàn quốc. Cho thấy công tác quản lý tàu cá đã bị buông lỏng trong một thời gian dài.

Mặc dù số lượng tàu cá phát triển nhanh, nhưng việc đầu tư cơ sở hậu cần nghề cá rất hạn chế. Hiện có 66 cảng cá đang hoạt động, 137 bến cá và 28 khu neo đậu tránh, trú bão, trong đó có 9 khu neo đậu cấp vùng, nhưng mỗi nơi điều hành một kiểu, chưa có cơ chế hoạt động thống nhất.

Bên cạnh một số cảng cá hoạt động có hiệu quả, luôn có nhiều lượt tàu cá cập cảng với số lượng hàng hóa qua cảng lớn, như các cảng cá sông Gianh (Quảng Bình), Thuận Phước (Ðà Nẵng), Quy Nhơn (Bình Ðịnh), Tắc Cậu (Kiên Giang)... vẫn còn nhiều dự án cảng cá, khu neo đậu triển khai chậm. Thậm chí một số cảng, khu neo đậu được xây dựng ở Cát Bà, Xuân Phổ, Cửa Ðạt.. hoạt động không hiệu quả, phải chuyển đổi mục đích sử dụng. Một số cảng, khu neo đậu ở Thanh Hóa, Phú Yên được xây xong nhưng luồng lạch cạn, không đáp ứng được yêu cầu ra, vào của tàu, thuyền.

Hệ thống thông tin quản lý tàu cá triển khai chậm, chỉ có các tàu cá xa bờ (chiếm 14,8% số tàu đã được đăng kiểm) được trang bị radio, vô tuyến điện tầm gần và tầm xa, trong khi ngành thủy sản lại chưa chủ động trong việc nắm tàu thuyền hoạt động trên biển khi có tin bão, áp thấp nhiệt đới, dựa chủ yếu vào lực lượng bộ đội biên phòng; vùng hoạt động vẫn còn bất cập, chưa đủ cơ sở để triển khai thực hiện và thực hiện có hiệu quả như quy định của pháp luật. Các tàu cá chưa được Nhà nước bảo hộ đầy đủ khi hoạt động tại các vùng biển xa bờ. Công tác phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn chưa thống nhất từ trung ương đến địa phương; các tàu của lực lượng thanh tra chuyên ngành thủy sản (kiểm ngư) chưa phát huy được tác dụng trong hoạt động tìm kiếm cứu nạn. Hiện tượng tàu cá bị nạn khi tham gia khai thác đánh bắt thủy sản trên biển chưa có chiều hướng giảm.

Ðể nâng cao hiệu quả của công tác bảo đảm an toàn cho người và tàu cá hoạt động khai thác thủy sản, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại, cần rà soát, sửa đổi các quy định hiện hành, đồng thời xây dựng ban hành các văn bản mới cho phù hợp thực tế hoạt động quản lý tàu cá, và bảo đảm an toàn cho người và tàu cá, như các Nghị định 128/2004/NÐ-CP, 59/2005/NÐ-CP, Nghị định 123/2006/NÐ-CP... Xây dựng các Nghị định về quản lý cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão, Nghị định về kiểm ngư và Thông tư liên ngành để thể chế hóa các mối quan hệ giữa lực lượng của các ngành, các cấp liên quan. Tăng cường cơ sở vật chất cho các cơ quan quản lý chuyên ngành, nhất là lực lượng thanh tra chuyên ngành thủy sản (kiểm ngư), đồng thời nghiên cứu, xây dựng định mức lao động đăng kiểm theo số lượng tàu cá, bảo đảm thực hiện đúng theo các tiêu chuẩn hiện hành, từng bước xã hội hóa công tác đăng kiểm, nhằm huy động các nguồn lực của xã hội tham gia công tác bảo đảm an toàn cho người và tàu cá, phấn đấu tất cả các tàu cá đều được đăng ký, đăng kiểm và cấp Giấy phép khai thác thủy sản theo quy định. Ðầu tư nghiên cứu khoa học, đưa các công nghệ tiên tiến trong đóng tàu, vận hành và khai thác thủy sản của thế giới và khu vực vào nghề cá, giảm dần các nhóm tàu không bảo đảm an toàn, hoạt động không hiệu quả, và gây hại đến nguồn lợi thủy sản. Ðẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng và sớm đưa vào hoạt động các cảng cá, khu neo đậu tránh bão đã được Chính phủ phê duyệt, và hệ thống các dự án thông tin quản lý tàu cá. Ðồng thời lập các dự án về nâng cao năng lực, hỗ trợ ngư dân trong sản xuất và phòng, chống lụt bão, cũng như đầu tư xây dựng các cơ sở hạ tầng khác. Tăng cường công tác tuyên truyền vận động ngư dân nắm vững và tự giác thực hiện các quy định về quản lý tàu cá, các kiến thức, kỹ năng bảo đảm an toàn phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn, cũng như về chủ quyền an ninh quốc gia trên biển.

LINH ANH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005