Nuôi cá, chưa hợp đồng thì... “treo ao”

Năm 2008 xuất khẩu cá ba sa thu được 1,4 tỉ USD. Nhưng do bị thua lỗ nên hiện khoảng 40% diện tích ao nuôi đang bị “treo” khiến doanh nghiệp (DN) chế biến hoạt động cầm chừng do thiếu nguyên liệu.

Nông dân “treo ao”, doanh nghiệp “treo máy”.

Hội thảo “Bàn biện pháp phát triển sản xuất và tiêu thụ cá tra, tôm nước lợ vùng ĐBSCL” vừa được Bộ NN&PTNT tổ chức tại TP Cần Thơ nhằm tìm giải pháp tháo gỡ những khó khăn trên.

“Treo ao” kéo theo “treo máy”

Giảm giá thành để bán nhiều hơn

Theo kế hoạch phát triển năm 2009, diện tích nuôi cá tra tại ĐBSCL là 6.000ha với sản lượng 1,2 triệu tấn. Mặc dù có nhiều dự báo khó khăn nhưng theo ông Nguyễn Hữu Dũng - chủ tịch VASEP, tình hình năm 2009 sẽ khả quan hơn.

Khó khăn về kinh tế sẽ khiến người dân các nước thắt chặt chi tiêu, nhưng sản phẩm cá tra VN với lợi thế giá cả vừa phải sẽ thích hợp với sự lựa chọn của nhiều người. Theo ông Dũng, để khai thác thêm thị trường cần phải giảm giá thành sản xuất, cụ thể nên cho nhập khẩu nguyên liệu và thức ăn từ nước ngoài có giá thấp để hạ giá thành.

Theo Cục Nuôi trồng thủy sản (Bộ NN&PTNT), năm 2008 diện tích nuôi cá tra tại khu vực ĐBSCL khoảng 6.000ha với sản lượng trên 1,1 triệu tấn. Giá thành bình quân mỗi ký cá 14.500-17.000 đồng trong khi giá bán chỉ từ 12.800 - 14.500 đồng/kg khiến người nuôi lỗ nặng.

Cá biệt tại thời điểm tháng 6-2008, lượng cá tồn trong các ao lên đến 300.000 tấn do không có người mua. Mặc dù sản lượng xuất khẩu tăng gần 50% so với năm 2007 nhưng giá chỉ còn 2,26 USD/kg so với 2,53 USD/kg của năm 2007 khiến diện tích ao nuôi giảm gần 700ha chỉ trong vòng sáu tháng cuối năm 2008.

Còn hiện nay, theo thống kê, tại các địa phương đã có khoảng 40% diện tích ao nuôi bị “treo” do nhiều người bị phá sản từ vụ trước hoặc chưa dám thả cá vì đầu ra cá ba sa chưa ổn định.

Ông Lê Vĩnh Tân - phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp - cho biết năm 2008 diện tích nuôi cá tra của tỉnh trên 1.400ha, nhưng năm 2009 quy hoạch lại còn 950ha. Chỉ 60% diện tích trong số này người dân tiếp tục nuôi, số còn lại vẫn bỏ trống.

Theo ông Huỳnh Thế Năng - phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang - khi nào DN chưa ký hợp đồng nhằm đảm bảo quyền lợi thì người dân chưa vội trở lại nuôi cá. Ông Năng cho rằng khó khăn hiện nay cũng là cơ hội để siết lại công tác quy hoạch, quản lý, tổ chức sản xuất để nâng cao chất lượng và giá trị.

Liên kết: có nhưng còn lỏng lẻo

Cũng liên quan đến giảm giá thành, vấn đề liên kết giữa DN và người nuôi cũng được xới lên. Vấn đề này không mới nhưng khi triển khai vẫn cứ trục trặc. Ông Nguyễn Thiện Pháp ở Hòa Lạc, Phú Tân (An Giang), nuôi bảy ao với tổng diện tích gần 10ha, mỗi năm đạt sản lượng cả ngàn tấn cá tra. Bao năm qua ông tự vay vốn ngân hàng, tự sản xuất con giống, chế biến thức ăn viên để nuôi cá, nhưng đến kỳ thu hoạch thì tự chạy tìm nơi tiêu thụ. Sau đợt khủng hoảng đầu ra làm thua lỗ nặng nề hồi cuối năm ngoái, ông đành từ giã nghề đã chục năm gắn bó. “Nuôi cá ngày càng khó, bán được cá càng khó hơn. Thà nghỉ cho xong!” - ông than.

Năm 2008 Đồng Tháp có sản lượng cá tra đạt 285.000 tấn, nhưng chỉ 30% sản lượng có hợp đồng bao tiêu theo hình thức ứng một phần vốn cho người nuôi vào cuối đợt thu hoạch. Tại Vĩnh Long mới có Công ty Hùng Vương đứng ra hợp đồng đầu tư tiêu thụ 10.000 tấn cá của ba HTX ở huyện Mang Thít, trong khi sản lượng toàn tỉnh trên 110.000 tấn...

Theo Cục Kinh tế hợp tác & phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), việc liên kết theo hợp đồng đầu tư và bao tiêu sản phẩm cá tra, cá ba sa giữa sản xuất (người nuôi) và chế biến xuất khẩu (DN) còn hạn chế, khâu thực hiện còn nhiều khó khăn. Không ít DN chưa thực hiện đúng cam kết, đơn phương phá vỡ hợp đồng, thậm chí ép giá thu mua. Cũng có người nuôi hủy hợp đồng, tìm nơi khác bán cá giá cao hơn.

Xắn tay cùng liên kết

Tuy nhiên, cũng có những mô hình liên kết ban đầu đã đem lại hiệu quả. Tại An Giang, từ năm 2005 Công ty Agifish chủ động thành lập Liên hiệp sản xuất cá sạch APPU với việc các hộ nuôi cam kết nuôi cá sạch cung cấp cho công ty thông qua hợp đồng. Từ 19 hộ ban đầu tới nay có 32 hộ tham gia, liên hiệp có sản lượng đáp ứng 60-70% nhu cầu chế biến xuất khẩu của công ty. Ông Ngô Phước Hậu, tổng giám đốc Công ty Agifish, cho biết tới đây sẽ tiếp tục mở rộng mô hình này.

Hiện một số DN cũng tính tới việc liên kết cùng nông dân để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định. Ông Trương Vĩnh Thành, tổng giám đốc Công ty Đầu tư & phát triển đa quốc gia (Đồng Tháp), cho biết đơn vị đang đầu tư cho nông dân An Giang, Đồng Tháp nuôi gia công. Còn ông Phan Văn Tuấn, trưởng phòng kinh doanh Công ty TNHH An Xuyên, cho biết công ty sẽ bắt tay với nhà máy sản xuất thức ăn. Nông dân ký hợp đồng tiêu thụ với công ty sẽ được nhà máy cung cấp thức ăn. Khi thu hoạch bán cá xong, công ty sẽ đứng ra thu hồi tiền cho nhà máy... “Chỉ có giải pháp bắt tay với nông dân mới chủ động và kiểm soát được nguồn nguyên liệu” - ông Tuấn nói.

Bốn nhóm giải pháp cho cá tra

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám, với cá tra, cá ba sa, bộ sẽ đưa ra bốn nhóm giải pháp. Thứ nhất, phải rà soát các trang trại, hộ nuôi và gỡ khó, đặc biệt là đối với những hộ sản xuất nhỏ không còn khả năng vay vốn. Những hộ này khó hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất vì họ đã vay và thế chấp tài sản ở ngân hàng. Vì vậy phải điều chỉnh ngay trong quý 1-2009 để chính sách đến từng hộ nuôi.

Thứ hai, hạ giá thành sản xuất, tăng cường chất lượng, sớm hình thành các trung tâm giống, đưa thức ăn thành phẩm vào danh mục để kiểm soát giá, chất lượng. Nếu vẫn chưa kéo được giá thức ăn xuống thì sẽ cho nhập mặt hàng này vào. Thứ ba, giải quyết tốt mối quan hệ người nuôi và DN theo hướng có những văn bản ràng buộc DN trong vấn đề gắn kết với người nuôi. Thứ tư, tìm thị trường, bên cạnh đó phải xây dựng thương hiệu quốc gia cho cá ba sa.

P.NGUYÊN - M.GIANG - T.NGHI

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005