Quảng Ninh: Phát triển nuôi trồng thuỷ sản - khâu hậu cần vẫn là bài toán khó

Điều kiện tự nhiên thuận lợi đã cho Quảng Ninh lợi thế phát triển nghề nuôi trồng thuỷ sản trên cả 3 loại hình mặt nước (mặn, ngọt, lợ) và lợi thế này đang ngày càng được phát huy với năng suất, sản lượng nuôi trồng tăng. Tuy nhiên, giá trị thực mà người nuôi thuỷ sản thu được không đáng là bao bởi các chi phí cho phần “hậu cần” quá tốn kém. Nhìn thấy điểm yếu này nhưng để tìm được lời giải thì vẫn là bài toán khó.

Vào chính vụ là thiếu con giống

Chỉ tính riêng năm 2008 diện tích nuôi trồng thuỷ sản toàn tỉnh đã đạt tới gần 17.000 ha, sản lượng đạt 24.210 tấn, trong đó: nuôi tôm 10.500 ha, nuôi nhuyễn thể 2.000 ha, nuôi cá nước ngọt trên 3.000 ha, chưa kể khoảng 1.000 ha ao, đầm rào chắn và trên 7.000 ô lồng nuôi cá biển. Phát triển mạnh mẽ là vậy nhưng các khâu hậu cần cho nghề nuôi như cung ứng con giống, thức ăn, tiêu thụ sản phẩm vẫn đang bị bỏ ngỏ. Trên địa bàn tỉnh hiện có 15 cơ sở sản xuất con giống thuỷ sản nhưng lại chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ nhu cầu của người nuôi. Phần lớn số con giống vào chính vụ thả nuôi là phải nhập từ tỉnh ngoài và từ Trung Quốc, nguồn cung không được ổn định và chất lượng chưa đảm bảo. Ngay bản thân các cơ sở sản xuất con giống nhiều khi cũng chỉ là điểm ương nuôi lại con giống của các cơ sở Trung Quốc bán cho người nuôi. Năm 2008, toàn tỉnh sản xuất được 642 triệu con giống các loại, trong đó 490 triệu con tôm giống, 66 triệu con cá nước ngọt, 40 triệu con trai cấy ngọc, 46 triệu con giống loại khác… Trong khi đó nhu cầu của người nuôi cần gấp nhiều lần, nhất là giống tôm. Một chủ đầm nuôi trồng thuỷ sản ở Yên Hưng than thở: “Cứ gần đến vụ là chúng tôi lại phải chạy đôn chạy đáo tìm điểm mua con giống chất lượng. Các trại tôm giống ở trên địa bàn nhiều nhưng cũng có trại chủ yếu là ương lại tôm post của các trại bên Trung Quốc mà mình đã mua lại của họ thì đã đến thế hệ tôm thứ bao nhiêu rồi chẳng thể biết được nên rất ngại. Chúng tôi thường đặt mua tôm giống từ miền Trung và miền Nam đem ra, chi phí có đắt đỏ hơn nhưng mà chất lượng khá đảm bảo”. Do đặc thù mùa vụ thả nuôi tôm ở tỉnh tập trung trong khoảng thời gian hơn 1 tháng (từ tháng 3 đến tháng 4) đây là thời điểm nhu cầu con giống rất cao, các trại sản xuất giống phải hoạt động hết công suất vẫn không đủ cung ứng ngay tại địa bàn. Hết tháng chính vụ này thời điểm còn lại trong năm hầu như các trại sản xuất không hoạt động vì vậy các chủ trại giống có tâm lý không muốn đầu tư.

Cũng ở vào tình cảnh khan hiếm con giống nhưng nghề nuôi nhuyễn thể và nuôi biển đang phát triển rầm rộ những năm gần đây lại còn khốn khổ hơn vì trên toàn tỉnh chẳng có trại sản xuất con giống nào cho tương xứng với tốc độ phát triển về diện tích nuôi như hiện nay. Nếu không thu mua được con giống tự nhiên thì người nuôi đành phải mua giống từ Trung Quốc đưa về và vẫn lại chuyện chất lượng con giống không đảm bảo, khả năng rủi ro trong quá trình nuôi ngày càng lớn. Điển hình như nuôi trai cấy ngọc mặc dù trong nước đã sản xuất được con giống nhưng do giá thành cao nên các doanh nghiệp chủ yếu vẫn phải nhập trai cám có kích thước từ 0,2-0,5cm từ Trung Quốc về ương nuôi thành trai nguyên liệu cỡ 5-7cm phục vụ cho việc nuôi cấy ngọc. Tuy nhiên, nguồn cung này lại không ổn định và chất lượng chưa đảm bảo. Đối với nuôi tu hài do số lượng hộ tham gia nuôi vài năm gần đây tăng nhanh nên việc sản xuất con giống không thể đáp ứng. Rồi các đối tượng nuôi khác như ốc, nghêu cũng đều ở vào tình cảnh này. Còn nhớ trước đây người dân Vân Đồn đã từng tham gia thả nuôi ốc hương - một đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao nhưng vì khó khăn về con giống và khâu chăm sóc nên đến nay đối tượng nuôi này không còn được đón nhận hào hứng nữa. Rồi nuôi hàu - một đối tượng nuôi mới nhưng cũng chỉ có doanh nghiệp thả nuôi bởi người dân không tìm được nguồn cung về con giống.

Nuôi nước ngọt vài năm gần đây khá phát triển, một số địa phương đã và đang đẩy mạnh việc chuyển đổi diện tích sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả sang nuôi trồng thuỷ sản. Toàn tỉnh đã chuyển đổi được trên 1.000 ha, ngoài các đối tượng nuôi truyền thống như cá mè, trắm, chép người nuôi còn đang phát triển thêm các đối tượng nuôi mới như rô phi lai xa, tôm càng xanh… Tuy nhiên, các trại sản xuất giống cá nước ngọt tập trung chủ yếu ở khu vực miền Tây nên ảnh hưởng đến khả năng cung cấp con giống kịp thời vụ cho nông, ngư dân các huyện miền núi. ở các địa phương này người nuôi thuỷ sản chủ yếu mua giống thông qua những chủ buôn dẫn đến chất lượng con giống cũng không đảm bảo.

Khu nuôi cá lồng bè của ngư dân xã Thắng Lợi (Vân Đồn)

Hơn 17.000 ha diện tích được đưa vào nuôi trồng với hàng ngàn hộ nông, ngư dân tham gia nuôi trồng thuỷ sản nhưng công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch các vùng nuôi trồng thuỷ sản chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. 14/14 huyện, thị xã, thành phố đều đã cơ bản hoàn thành quy hoạch phát triển thuỷ sản nhưng điều chỉnh sao cho phù hợp thực tế phát triển lại rất chậm. Tỉnh đã quan tâm đầu tư kinh phí cho xây dựng cơ sở hạ tầng vùng nuôi nhưng so với nhu cầu vẫn còn quá hạn chế, đầu tư còn dàn trải. Nhiều vùng nuôi sau nhiều năm sử dụng cơ sở hạ tầng đã xuống cấp nhưng lại không được đầu tư sửa chữa một cách đồng bộ dẫn đến tăng nguy cơ suy thoái môi trường và rủi ro cao cho người nuôi. Diện tích nuôi trồng lớn nhưng cả tỉnh chưa có một cơ sở nào sản xuất thức ăn, hoá chất, chế phẩm sinh học. Tất cả số nguyên liệu phục vụ cho nuôi thuỷ sản trên địa bàn tỉnh hiện nay được nhập từ tỉnh ngoài hoặc nước ngoài về và thu mua tự nhiên. Đây là một trong những nguyên nhân làm tăng chi phí sản xuất và đội giá thành sản phẩm của người nuôi. Và cũng chính từ nguồn thức ăn không đảm bảo và quy hoạch vùng nuôi không rõ ràng nên nguy cơ sản phẩm thuỷ sản không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm là rất cao.

Đồng chí Cao Tuy, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: “Đúng là công tác kỹ thuật phục vụ cho phát triển nghề nuôi trồng thuỷ sản hiện đang còn nhiều bất cập. Việc quản lý, chỉ đạo hoạt động nuôi trồng, sản xuất con giống từ tỉnh đến địa phương chưa bao quát kịp thời, đôi khi còn mang tính hình thức và chồng chéo. Hoạt động quan trắc và cảnh báo môi trường, dịch bệnh trong nuôi trồng chưa đáp ứng nhu cầu thực tế. Do lực lượng cán bộ quản lý mỏng trong khi địa bàn lại quá rộng nên không thể kiểm soát được hết chất lượng con giống và thức ăn, chế phẩm sử dụng trong nuôi trồng. Việc hướng dẫn kỹ thuật cho bà con nông, ngư dân cũng không thể bao quát được hết, trong khi đó nhận thức về an toàn kỹ thuật nuôi trồng của bà con hạn chế”.

Tiêu thụ sản phẩm - Vẫn chưa thông thoát

Là một trong những tỉnh trọng điểm về nghề cá khu vực phía Bắc, có tổng sản lượng thuỷ sản hàng năm cao nhưng quá trình tiêu thụ sản phẩm của bà con nông, ngư dân phần lớn phụ thuộc vào mạng lưới “đầu nậu”. Do nuôi trồng mang tính thời vụ, khi thu hoạch thường tập trung vào khoảng thời gian ngắn, lượng sản phẩm lớn nên chuyện bị ép giá vào thời điểm chính vụ năm nào cũng xảy ra. Người nuôi lại quá lạm dụng thuốc kháng sinh, hoá chất và sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc trong nuôi thuỷ sản đã dẫn đến sản phẩm làm ra không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Các chủ đầu nậu thu mua lại sử dụng các chất bảo quản không rõ nguồn gốc trong quá trình vận chuyển từ nơi thu mua đến nhà máy chế biến, vì vậy sản phẩm khi xuất khẩu lại vấp phải rào cản về kỹ thuật. Năm qua các nhà máy chế biến gặp rào cản phi thuế quan dẫn đến thị trường xuất khẩu bị thu hẹp và ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển nghề nuôi trên địa bàn.

Hiện trên địa bàn tỉnh có một số nhà máy chế biến sản phẩm thuỷ sản xuất khẩu nhưng do hệ thống thu mua của các nhà máy chưa tốt, giá thu mua thấp hơn so với tư thương. Các cơ sở chế biến lại phân bố không phù hợp theo tuyến sản xuất và vùng nguyên liệu, chủ yếu tập trung ở Hạ Long, Vân Đồn và Yên Hưng nên không đáp ứng được yêu cầu giải quyết đầu ra cho cả khai thác và nuôi trồng. Các địa phương quy hoạch được vùng nuôi nhưng vào thời điểm thu hoạch rộ không có nơi tiêu thụ gây khó khăn cho người sản xuất và hạn chế sự phát triển của nghề nuôi trồng. Điển hình như nuôi tu hài ở huyện Vân Đồn, năm 2008 tổng sản lượng thu hoạch trên toàn huyện đạt khoảng 800 tấn tu hài thương phẩm nhưng vì đầu ra không ổn định nên giá tu hài đã giảm nhiều so với những năm trước. Mặc dù phong trào đang phát triển rất rầm rộ không chỉ trên địa bàn huyện Vân Đồn mà còn lan toả sang các địa phương khác nhưng người nuôi cũng bắt đầu thấy băn khoăn về đầu ra cho sản phẩm. Tạo sự đồng bộ để thúc đẩy nghề nuôi trồng thuỷ sản phát triển bền vững vẫn là bài toán đang cần tìm lời giải.

Lan Ngọc

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005