Quy hoạch và phát triển bền vững cá da trơn ĐBSCL

Các doanh nghiệp cần chủ động tiếp cận và ký hợp đồng với người nuôi trong vùng quy hoạch đáp ứng điều kiện nuôi của Bộ NN-PTNT quy định, có như vậy người nuôi cá theo hợp đồng sẽ được đảm bảo ổn định đầu ra và chắc chắn sẽ có lãi

Hiện nay, cá tra, cá ba sa đang tăng giá lên từ 16.000 đến 18.000 đồng/kg, nhưng nhiều hộ nuôi cá vẫn không mặn mà, bởi giá có tăng mà người nuôi cá vẫn chưa có lãi. Do nhiều người nuôi chưa “hoàn hồn” vụ lỗ cá da trơn năm 2008 vừa qua.

Theo tính toán của hộ nuôi cá, giá thành sản xuất cá tra là 16.650 đồng/kg (đã phải chi phí cho 12 khoản, gồm: giống, thức ăn, chăm sóc, thuốc phòng bệnh, lãi suất ngân hàng…), chưa nói giá thức ăn của cá tăng gấp 3 lần, nên sau thời gian rớt giá, thị trường có nhích lên tí chút thì người nuôi vẫn chưa bù đắp được. Theo phân tích chuỗi giá trị cá và phát triển bền vững thủy sản vùng Mê Kông của Viện Nghiên cứu phát triển Đồng bằng Sông Cửu Long, về giá trị cá tra, thì các công ty chế biến nhận được 43,8% (gấp 1,1 lần người nuôi và 2,5 lần người thu gom).

Nếu phân tích về chuỗi giá trị gia tăng: như về giá trị gia tăng thuần ở hai kênh phân phối, người nuôi luôn thu được ít hơn người thu gom, bán lẻ hoặc công ty chế biến. Còn theo phân tích tổng hợp, trong tổng số lợi nhuận thu được: công ty chế biến chiếm 78,5%, người nuôi 19,4%, thương lái 2,1%. Do giá trị cá tra nhiều thời điểm tăng nên người nông dân đã vay vốn đổ xô nuôi cá tràn lan với hy vọng sẽ lãi lớn.

Tuy nhiên, trong năm 2008, cá tra bán dưới giá thành thì người nuôi không còn hưởng được phần nào trong chuỗi giá trị gia tăng mà còn lỗ nặng, hậu quả dẫn đến tình trạng nhiều hộ, cá đã quá lứa dù giảm giá nhưng vẫn khó bán. Tình trạng dư thừa cá đã gây áp lực lớn cho thị trường và doanh nghiệp (DN) chế biến. Cá không bán được, không có tiền trả tín dụng… đã tạo ra “cú sốc” đối với ngân hàng và người nuôi cá, dẫn đến một số hộ đã lỗ hàng tỷ đồng, do vốn vay ngân hàng đến hạn trả trong khi đó cá không bán được phải chịu “lãi mẹ đẻ lãi con”. Chính từ đợt “khủng hoảng thừa” vừa qua đã có 40% số hộ để trống ao không nuôi.

Người nuôi + Doanh nghiệp = Bền vững

Theo ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng để tránh chuyện nay thừa cá tra nguyên liệu, mai lại thiếu cũng loại cá ấy, đòi hỏi ở các doanh nghiệp cần phải tuân theo quy luật thị trường, điều tiết sản xuất, đó là vấn đề vô cùng quan trọng. Nhất là con cá tra, ba sa hiện nay đang có thị trường rất lớn, tiềm năng nuôi cá ở ĐBSCL cũng vô cùng lớn. Qua hơn 10 năm phát triển của con cá tra, ba sa, chế biến xuất khẩu, đã có gần 107 quốc gia và lãnh thổ nhập khẩu sản phẩm này, đưa kim ngạch xuất khẩu đã đạt hơn 1,44 tỷ USD.

Tuy nhiên, nếu nuôi cá nguyên liệu ồ ạt không có kế hoạch thì sẽ dẫn đến khủng hoảng thừa cá nguyên liệu, thiệt hại cho người nuôi. Chính vì vậy, cần có sự liên kết giữa hộ nuôi cá, DN và ngân hàng, để phát triển mạnh mô hình nuôi cá gắn kết từ “đầu vào” và đảm bảo “đầu ra”. Thay vì trước đây cho nông dân vay vốn nuôi cá, ngân hàng sẽ chuyển vốn cho DN vay để DN hỗ trợ người nuôi cá bằng cách cung ứng con giống, thức ăn và kỹ thuật chăn nuôi… theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm.

Thực tế ở đồng bằng sông Cửu Long cho thấy người nuôi cá có ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với DN, các bên mới có sự ràng buộc trách nhiệm lẫn nhau, tránh tình trạng thua lỗ như trong đợt thừa cá vừa qua hoặc nuôi tự phát thiếu quy hoạch cung vượt cầu, đã dẫn đến rớt giá. Theo Chủ tịch VASEP, giải pháp chủ động nguồn nguyên liệu đã được các DN và VASEP áp dụng từ quý IV –2008.

Năm 2008 diện tích nuôi cá da trơn ĐBSCL 6000 ha, sản lượng đạt 1,2 triệu tấn, xuất khẩu đạt được 633.00 tấn, với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 1,44 tỷ USD. Mục tiêu 2009 đạt sản lượng từ 1,3 đến 1,5 triệu tấn, xuất khẩu đạt 1,5 tỷ USD trở lên.

Năm 2009, mặc dù chưa có quy hoạch vùng nuôi cá hoàn chỉnh, nhưng vẫn có thể áp dụng quy định về điều kiện nuôi do Bộ NN và PTNT ban hành, với điều kiện chính quyền sở tại quyết liệt thực hiện quy định vận động nông dân chấp hành thì cơ sở vẫn có thể ngăn chặn được tình trạng nuôi cá tự phát tràn lan gây thua thiệt. Mặt khác cần phải quy định điều kiện thành lập các nhà máy chế biến tránh tình trạng có quá nhiều nhà máy phá vỡ quy hoạch vùng nguyên liệu dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh.

Mới đây, VASEP đã kiểm tra các điều kiện chế biến của một số nhà máy để công nhận đủ điều kiện chế biến xuất khẩu. Tới đây, VASEP sẽ điều hành xuất khẩu bằng cách phân công mỗi DN giữ vai trò trưởng nhóm thị trường mà họ có thể mạnh. Trưởng nhóm có trách nhiệm cung cấp thông tin chính xác về giá xuất khẩu để các DN tham khảo ký hợp đồng, hạn chế tình trạng bán phá giá cá tra gây thiệt hại cho hộ nuôi cá.

Mặt khác, các DN cần chủ động tiếp cận và ký hợp đồng với người nuôi trong vùng quy hoạch đáp ứng điều kiện nuôi của Bộ NN-PTNT quy định, có như vậy người nuôi cá theo hợp đồng sẽ được đảm bảo ổn định đầu ra và chắc chắn sẽ có lãi, doanh nghiệp có nguồn nguyên liệu đáp ứng xuất khẩu và ngân hàng kinh doanh đạt hiệu quả./.

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005