Thiếu tôm nguyên liệu: Bốn nhà chưa liên kết

Các nhà máy chế biến tôm ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long hiện đang rơi vào tình trạng thiếu nguyên liệu trầm trọng. Hàng loạt nhà máy buộc phải hoạt động cầm chừng, hoặc phải bố trí công nhân nghỉ việc luân phiên. Tình trạng thừa và thiếu nguyên liệu đã xảy ra từ nhiều năm nay.

Thiếu nguyên liệu, công nhân mất việc

Tại Bạc Liêu, hiện có 12 nhà máy chế biến thủy sản, hơn hai tháng qua hoạt động cầm chừng, chỉ30 - 40% công suất.

Tình trạng thiếu tôm nguyên liệu để sản xuất cũng xảy ra đối với các nhà máy chế biến tại các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh. Ông Nguyễn Văn Khởi, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Có khoảng 40% hộ nuôi tôm ở các huyện Mỹ Xuyên, Long Phú, Vĩnh Châu... không còn vốn để tái đầu tư. Nguyên nhân là do rủi ro trong các năm trước. Năm 2008, giá tôm nguyên liệu bán quá rẻ khiến nhiều nhà nông lỗ nặng. Vụ tôm năm nay ở Sóc Trăng, sẽ giảm cả về diện tích và sản lượng khoảng 20%”.

Tỉnh Cà Mau hiện có 32 nhà máy chế biến thủy sản, là địa phương có số nhà máy chế biến thủy sản lớn nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Phần lớn các nhà máy hiện chỉ hoạt động với 30% công suất thiết kế. Trước tình trạng thiếu nguyên liệu, một số công ty, nhà máy đành phải chấp nhận thu mua tôm nguyên liệu cao hơn giá xuất khẩu (đẩy giá mua tôm sú tăng thêm 15%), chấp nhận chịu lỗ với mong muốn duy trì sản xuất, giữ bạn hàng. Ông Đỗ Ngọc Quý, Giám đốc Công ty TNHH Kim Anh, cho biết: Do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế toàn cầu, thị trường đang quay lại với tôm sú. Tôm sú cỡ nhỏ vẫn tiêu thụ khá tốt, riêng loại tôm cỡ lớn hiện rất khó xuất khẩu.

Do thiếu nguyên liệu phục vụcác nhà máy chế biến tôm xuất khẩu nên hiện nay tại tỉnh Cà Mau, hàng chục ngàn công nhân phải luân phiên nghỉ việc. Nhiều nhà máy giảm giờ làm, thậm chí có nhiều công nhân đã bị mất việc. Một số công ty phải giải quyết chế độ nghỉ việc một lần cho công nhân, đồng thời, các công ty cho số lao động ngoài biên chế, lao động thời vụ tạm ngưng việc làm dài hạn chờ mùa tôm năm sau. Để hỗ trợ cuộc sống cho các công nhân nghỉ luân phiên, các doanh nghiệp chế biến tôm xuất khẩu trợ cấp cho mỗi công nhân nghỉ luân phiên 300.000 đồng/tháng.

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ông Nguyễn Thông Nhận, Phó giám đốc Sở NN - PTNTtỉnh Cà Mau nói: “Tháng 1-2009, kim ngạch xuất khẩu tôm đạt 20 triệu USD, bằng 50% kim ngạch xuất khẩu cùng kỳ năm 2008”.

Tìm hướng phát triển bền vững

Giá tôm nguyên liệu ở các tỉnh ĐBSCL, vùng nuôi và chế biến tôm sú lớn nhất của cả nước đã tăng mạnh trở lại, dù giá xuất khẩu không tăng. Sau đợt giảm giá mạnh hồi cuối năm 2008, hiện nay giá tăng ở mức 25.000 - 30.000 đồng/kg. Cụ thể, loại 20 con/kg giá 150.000 đồng/kg, loại 30 con/kg có giá 110.000 - 120.000 đồng/kg, loại 40 con/kg giá 85.000 - 95.000 đồng/kg.

Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến tình trạng thiếu tôm nguyên liệu sản xuất một phần do dịch bệnh trong năm 2008 làm tôm chết hàng loạt. Nguyên nhân thứ hai, do giá thức ăn tăng trong khi giá tôm cuối năm 2008 sụt giảm mạnh (dưới giá thành sản xuất và thấp nhất trong 10 năm qua tại ĐBSCL) khiến người nuôi bị lỗ. Kết cục, nhiều vuông tôm, ao nuôi tôm ở các tỉnh như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Bến Tre, Cà Mau, nông dân đành chấp nhận để hoang hoặc chuyển đổi sang làm muối. Đó là những nguyên nhân chính gây nên tình trạng thiếu nguyên liệu hiện nay.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, giá thức ăn cho tôm của Thái Lan nhập về cảng tại Thành phố Hồ Chí Minh chỉ 12.000 đồng/kg, thế nhưng khi đến tay người nuôi tôm tại Cà Mau tăng vọt lên 21.000 - 22.000 đồng/kg. Đây là sự bất hợp lý. Thực tế, mối liên kết “bốn nhà” (nhà nông, doanh nghiệp, ngân hàng, nhà khoa học) tại ĐBSCL mới chỉ là khẩu hiệu mà chưa đi vào thực chất, khiến con tôm rơi vào tình trạng khi thiếu khi thừa. Con cá tra, lúa, gạo, mía... cũng thường xuyên rơi vào tình cảnh tương tự.

Các yếu tố bảo đảm để phát triển nuôi tôm bền vững còn nhiều bất cập, đầu tư khoa học - kỹ thuật còn hạn chế. Chẳng hạn ở tỉnh Cà Mau chủ yếu nuôi quảng canh, quảng canh cải tiến, tuy vốn đầu tư nhẹ, song năng suất không cao. Ngoài vụ nuôi chính, tôm vụ 2 ở khu vực ĐBSCL luôn tiềm ẩn thất bát và thực tế đã gây ra nhiều thiệt hại đối với người nuôi. Thực tế cho thấy, để chủ động nguồn tôm nguyên liệu, không thể chỉ dựa vào vụ nuôi chính. Vấn đề là, nếu chưa giải được bài toán nuôi rải vụ, thì cần có các giải pháp khoa học để bảo đảm cho nuôi tôm vụ 2, nuôi tôm trái vụ không tiềm ẩn quá nhiều rủi ro...

Đề cập đến giải pháp khắc phục tình trạng thiếu nguyên liệu tôm, ông Nguyễn Thông Nhận cho rằng: Ngân hàng cần khẩn trương xem xét cho người dân vay vốn hoặc đáo hạn để nuôi lại (trung bình 1ha nuôi tôm thâm canh cần khoảng 300 triệu đồng). Nếu kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn thì phải chờ ít nhất từ 4 đến 5 tháng nữa nguồn tôm nguyên liệu ở ĐBSCL mới phục hồi. Cùng với đó là các biện pháp hỗ trợ kỹ thuật cho người nuôi tôm, đặc biệt là chính sách kiểm soát, bình ổn giá thức ăn cho tôm phải bảo đảm hợp lý (thức ăn cho tôm thường chiếm khoảng 60% giá thành tôm nuôi). Vận động doanh nghiệp và nông dân ký hợp đồng thu mua sản phẩm ổn định. Đồng thời kiểm soát nguồn tôm giống, xử lý nghiêm những hộ kinh doanh tôm giống không bảo đảm chất lượng.

Giải bài toán cho vùng tôm nguyên liệu phát triển bền vững, ổn định rất cần sự chung tay góp sức tham gia của các doanh nghiệp sản xuất, ngân hàng, nông dân, nhà khoa học. Nếu không khắc phục triệt để được tình trạng mạnh ai nấy làm nhằm trục lợi riêng và ăn xổi, thì “căn bệnh” thiếu - thừa tôm nguyên liệu ở vùng tôm lớn nhất cả nước sẽ vẫn còn tiếp diễn. Phần thiệt hại sẽ không chỉ rơi vào người nông dân mà ngay cả các doanh nghiệp chế biến tôm, sản xuất thức ăn cho tôm, người lao động cũng phải gánh chịu.

NGUYỄN KIỂM

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005