Nuôi, chế biến tôm: Doanh nghiệp mày mò, dân tự "bơi"

Con tôm với hơn nửa triệu hécta và cả triệu nông dân nuôi, đã phải nhường ngôi vị khi Chính phủ yêu cầu xây dựng cho con cá tra thành ngành hàng xuất khẩu chủ lực, mặc dù diện tích chỉ bằng 1% diện tích tôm.

Theo các doanh nghiệp, giống như chứng khoán, con tôm đến lúc trở lại giá trị thực của mình, và đến lúc phải nhìn thẳng vào đó, để có bài học khi xây dựng chiến lược phát triển cá tra và những sản phẩm thuỷ sản khác.

Nghịch lý

Nếu như năm 1990, cả nước có hơn 93.000ha nuôi tôm, thì đến nay, diện tích này đã vọt lên hơn nửa triệu hécta với cả triệu hộ nông dân nuôi trồng, hình thành nên cả trăm DN chế biến xuất khẩu. Nhưng tại sao con tôm không được chọn làm chủ lực? Không hẳn lý do đang giảm dần giá trị xuất khẩu (quý I/2009, tôm đông lạnh với giá trị xuất khẩu là 181,2 triệu USD, giảm 7,3%) và thị trường (Mỹ giảm 14,9%, Hàn Quốc giảm 8,5%, ASEAN giảm 32%).

Ông Chu Văn An - Phó TGĐ CTCP thủy sản Minh Phú (Cà Mau- DN chế biến xuất khẩu tôm chủ lực của VN) - đã nói thẳng một sự thật nghiệt ngã với Bộ NNPTNT tại một cuộc họp mới đây ở TPHCM: Lâu nay, tôm VN sau khi chế biến, bán ra thế giới ngang bằng với các nước trong khu vực có điều kiện nuôi tôm như nước ta. Thế nhưng, giá đầu vào của các DN chế biến xuất khẩu VN lại cao hơn các DN nước ngoài từ 15.000-30.000 đồng/kg, tương đương 15-30%.

"Với giá đầu ra, đầu vào như vậy, thử hỏi Bộ trưởng, làm sao các DN chế biến xuất khẩu VN có lãi, làm sao tồn tại và phát triển được?" - ông An đặt câu hỏi bức xúc này với Bộ trưởng Cao Đức Phát. Oái oăm hơn, giá tôm nguyên liệu VN cao hơn thế giới từ 15-30% nhưng thực tế người dân cũng kêu lỗ, thậm chí "treo" ao đầm.

Tự mày mò

Theo nhiều DN và các chuyên gia thủy sản, có nghịch lý trên, lỗi phần lớn không phải do nông dân có trình độ nuôi thấp hơn. Thậm chí, nông dân ta còn được đánh giá là nắm bắt cái mới nhanh nhạy hơn nông dân nuôi tôm các nước.

Ở các nước như Thái Lan, Indonesia, việc quy hoạch vùng nuôi trồng rất rõ ràng, hạ tầng giao thông, điện nước cho quy hoạch đó rất bài bản nên người nuôi rất thuận lợi tất cả các khâu nuôi, thu hoạch, chế biến đảm bảo môi trường. Còn ở ta, dân tự đào kênh thoát, kênh cấp nước, đầu lấy nước hộ này là đầu thải của hộ kia dẫn tới dịch bệnh tràn lan, thất thu.

Ở VN, mỗi hộ trung bình chỉ từ 1 đến 3ha đất nuôi tôm. Số hộ có đất nuôi lớn từ 40-100ha, ở "vựa thủy sản" ĐBSCL chỉ... đếm trên đầu ngón tay. Ngược lại, ở các nước lân cận, các hộ nuôi tôm sở hữu hàng trăm, hàng ngàn hécta nên chi phí sẽ thấp đi.

Tại các nước, cơ quan quản lý nhà nước đứng ra đầu tư hoặc tài trợ cho các DN sản xuất con giống sạch bệnh, nên dân chỉ nuôi khoảng 100 ngày đạt tỉ lệ 34-35gr/con và sống tới 90%. Còn ở VN, DN tự mày mò sản xuất, nguồn tôm bố mẹ không rõ ràng, chất lượng tôm giống kém nên phải nuôi tới 180 ngày mà tỉ lệ sống chỉ 60%.

Đầu tư hạ tầng, thức ăn... cho 1ha tôm muốn có lời phải cần hơn 200 triệu đồng; trong khi đa số nông dân thiếu vốn, vay ngoài thì lãi cao, cầm cố đất được 15% giá trị. Buộc lòng dân phải "liệu cơm gắp mắm" mua giống rẻ, đầu tư không đến nơi đến chốn, tôm chết, hao hụt cao là điều không tránh khỏi... "Vì vậy, đáng lý bán cao hơn bạn tới 50%, người nuôi ta mới có lời, chứ bán cao 30% mà vẫn...cầm cự đến giờ này là quá giỏi rồi!" - một DN nói!

Thị trường thức ăn bị thao túng

Theo các DN, giá thức ăn cho tôm ở các nước lân cận thấp hơn VN tới 20%. Bởi cái nghịch lý đến bất ngờ: VN là nước nông nghiệp với hơn 75% dân số làm nông, mà chúng ta phải nhập 100% nguyên liệu chế biến thức ăn cho tôm từ nước ngoài với những thành phần như như bột đậu nành, ngô, sắn... là quá bất cập. "Tôm nội ăn đồ ngoại" chính là nguyên nhân dẫn tới giá thành tôm cao.

Đáng lo ngại hơn, hầu hết các nhà máy sản xuất thức ăn thủy sản tại VN là của nước ngoài, dẫn tới sự thao túng thị trường. Ông Chu Văn An chứng minh đầy bức xúc: "Năm 2008, thức ăn tôm tăng từ 14.500 đồng/kg lên tới 22.000 đồng. Sang năm 2009, giá nguyên liệu, giá vận chuyển đều giảm từ 30-50%, nhưng thức ăn tôm chỉ giảm có... 500 đồng/kg.

Chúng tôi làm công văn gửi cho các Cty sản xuất thức ăn, họ đều trả lời là không giảm được vì hàng tồn kho giá cao còn quá nhiều. Các DN VN bán tôm theo giá thị trường, đâu thể nói với khách hàng là tôi mua nguyên liệu hồi đó giá cao, nên bây giờ phải bán giá cao được? Thế nên, không thể trả lời theo kiểu độc quyền như các DN sản xuất thức ăn thủy sản được!".

Nhìn thẳng sự thật nghiệt ngã của con tôm, để con cá tra không bị "giẫm theo vết xe đổ", mà thành ngành hàng xuất khẩu chủ lực bền vững theo chỉ đạo của Thủ tướng là việc làm cần thiết.

Đích thân Bộ trưởng Bộ NNPTNT sẽ đi... xúc tiến thương mại: Tại buổi làm việc ở TPHCM mới đây với các DN thủy sản, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Cao Đức Phát khẳng định, thời gian tới, đích thân Bộ trưởng cũng sẽ đi đàm phán để tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới. Ngoài ra, bộ sẽ rà soát lại các văn bản liên quan đến thuế nhập khẩu nguyên liệu để kiến nghị Chính phủ giảm thuế, nhằm giảm chi phí đầu vào cho DN.

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005