Nuôi tôm trên cát ở Phù Mỹ (Bình Định): Hiệu quả bước đầu và những cảnh báo

Trong những năm gần đây, nghề nuôi tôm trên cát (NTTC) ở huyện Phù Mỹ phát triển khá mạnh, nhiều hộ dân đã có thu nhập cao từ cách làm này. Tuy vậy, việc NTTC ở đây vẫn còn nhiều bất cập, dễ dẫn đến những hệ lụy khó lường...

Người dân thôn 8 Đông, xã Mỹ Thắng thu hoạch tôm. Ảnh: Tiến Sỹ

* Hiệu quả bước đầu

Chúng tôi về vùng NTTC của xã Mỹ An, Mỹ Thắng đúng dịp thu hoạch tôm nuôi. Nhìn những khuôn mặt rạng ngời của người nuôi tôm ở đây, chúng tôi biết bà con lại tiếp tục trúng mùa tôm. Ông Phan Minh Cảnh, ở thôn 8 Đông, xã Mỹ Thắng, nói: “Gia đình tôi có 3 ao nuôi tôm thẻ chân trắng (TTCT) trên cát với diện tích hơn 4.000m2; năm 2008 thu hơn 10 tấn tôm, bán được 550 triệu đồng, sau khi trừ chi phí lãi ròng trên 100 triệu đồng. Quy trình nuôi TTCT không phức tạp, dễ áp dụng, tính an toàn cao và ít rủi ro hơn nuôi tôm sú. Nhờ NTTC, đời sống của bà con chúng tôi khá hơn so với trước nhiều”.

Theo ông Nguyễn Văn Quốc, ở thôn Xuân Thạnh Nam, xã Mỹ An: Chi phí xây dựng ao nuôi khá lớn, bình quân 1 ha phải đầu tư trên 100 triệu đồng, nhưng nếu không gặp các sự cố thì chỉ cần nuôi 2 vụ tôm là có thể lấy lại vốn và bắt đầu có lãi. Điều đáng mừng là mấy năm nay hầu hết các hộ NTTC ở đây đều được mùa, hộ nuôi nhiều lãi cả tỉ đồng; hộ nuôi ít cũng lãi từ 50 đến 60 triệu đồng/năm. Riêng gia đình ông mỗi năm cũng thu trên 100 triệu đồng từ con TTCT.

Hai năm trở lại đây, người nuôi tôm ở các xã Mỹ An, Mỹ Thắng rất phấn khởi vì được mùa. Bây giờ, hầu như tất cả người nuôi tôm ở đây đều chọn con TTCT để nuôi thay cho con tôm sú. Năm 2009, các địa phương nói trên đã đưa vào nuôi tôm trên diện tích 106 ha. Hiện nhiều hộ đã thu hoạch tôm, năng suất bình quân đạt trên 11 tấn/ha.

Ông Phạm Văn Trà, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Phù Mỹ, cho biết: Ưu thế nổi bật nhất từ việc NTTC ở vùng ven biển Mỹ An, Mỹ Thắng là môi trường nước biển ở đây khá trong sạch, người nuôi tôm chủ động trong việc bơm, tháo nước từ hồ, tránh được dịch bệnh cho tôm. Đây cũng là nơi không bị ảnh hưởng do lũ lụt như ở các cửa sông, do đó có thể nuôi nhiều vụ tôm/năm mà không sợ thiên tai. Thực tế nhiều năm qua cho thấy, nhờ dự án nuôi tôm trên cát của tỉnh mà đời sống vật chất và tinh thần của người dân Mỹ An, Mỹ Thắng ngày càng được nâng cao. Cũng từ ngày triển khai dự án, hàng trăm người dân ở các xã ven biển Phù Mỹ có việc làm, thu nhập khá ổn định; bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới.

* Và những cảnh báo

Nghề NTTC đang mở ra triển vọng lớn trong việc khai thác tiềm năng từ vùng đất cát ven biển Phù Mỹ. Tuy vậy, nghề NTTC ở đây vẫn còn nhiều bất cập, thiếu bền vững. Tình trạng khai thác quá mức nguồn nước ngầm và thải chất thải từ ao tôm ra môi trường xung quanh... đang diễn ra phổ biến ở vùng NTTC xã Mỹ An, Mỹ Thắng đã và sẽ để lại nhiều hệ lụy xấu.

Theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, ở vùng NTTC đầu tư thâm canh, nên thả nuôi với mật độ từ 60-80 con/m2, nuôi 2 vụ/năm là hợp lý. Thế nhưng trên thực tế, các hộ nuôi tôm ở đây thả tôm nuôi với mật độ rất dày, từ 130-150 con/m2, có hộ thả đến 300 con/m2. Trong điều kiện thời tiết mưa nắng thất thường như hiện nay, môi trường nước biến động lớn sẽ đẩy nhanh tốc độ phát sinh và phát triển của vi khuẩn trong ao tôm. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, hợp lý thì tôm nuôi rất dễ bị dịch bệnh gây hại, nguy cơ thua lỗ là khó tránh khỏi.

Mặt khác, việc khai thác nước ngầm ào ạt để nuôi tôm như hiện nay cũng sẽ để lại hệ lụy khó lường. Bởi trữ lượng nước ngầm tại vùng cát Phù Mỹ rất hạn chế, vì chỉ được bổ sung hàng năm vào mùa mưa rồi tiêu thoát dần về phía đông ra biển, về phía tây vào dải đất trũng ven đầm Trà Ổ. Vào mùa khô, các mạch rỉ từ cồn cát cũng cạn nước. Nếu khai thác nước ngọt tràn lan, vượt quá khối lượng nước bổ sung thì nguồn nước ngọt ở khu vực này sẽ bị cạn kiệt. Một khi nguồn nước ngầm bị cạn kiệt thì cư dân ven biển Mỹ An sẽ không còn nước để dùng.

Bên cạnh đó, việc xử lý nước thải ở toàn bộ diện tích NTTC tại 2 xã Mỹ An và Mỹ Thắng chưa được các hộ nuôi tôm chú trọng. Có một số ao nuôi tôm không có hệ thống xử lý nước thải chuẩn mực, người dân xả nước thải trực tiếp từ hồ tôm ra những chỗ đất trũng, mùi hôi thối nồng nặc. Lượng chất thải rắn phát sinh trong các ao nuôi, bao gồm thức ăn thừa, phân tôm, tảo, mùn hữu cơ cũng khá lớn (ước tính khoảng 6-8 tấn/ha/vụ) cũng đã được nhiều chủ nuôi tôm gánh đổ trên các bãi cát gần khu vực nuôi tôm.

Việc thải chất thải rắn và nước thải từ ao tôm ra môi trường sẽ gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nguồn nước sinh hoạt của cộng đồng trong vùng, dịch bệnh nuôi tôm sẽ xảy ra và lây lan trên diện rộng, ảnh hưởng lớn đến kinh tế của người nuôi tôm. Thực tế ở vụ nuôi tôm đầu tiên trong năm 2006, nhiều hộ nuôi tôm ở phía tây tỉnh lộ 639 thuộc địa bàn xã Mỹ An đã bị thua lỗ do tôm bị dịch bệnh chết. Từ những vấn đề nêu trên, nếu không có những tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng thì lợi ích do hoạt động NTTC đem lại sẽ không bù đắp được so với tác hại chính từ NTTC gây ra.

Theo chúng tôi, để nghề NTTC ở huyện Phù Mỹ phát triển một cách bền vững, trước mắt, các cơ quan hữu quan cần đánh giá đúng thực trạng NTTC để có giải pháp chấn chỉnh kịp thời. Địa phương và ngành chức năng cần yêu cầu các tổ chức, cá nhân NTTC phải đánh giá tác động môi trường và xây dựng các công trình xử lý chất thải đảm bảo tiêu chuẩn quy định. Việc khai thác nước ngầm cũng cần được quản lý và kiểm soát chặt chẽ. Kiên quyết xử lý và có thể đình chỉ hoạt động đối với các cơ sở chưa thực hiện đồng bộ các yêu cầu trên, đặc biệt là chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải đảm bảo.

Về lâu dài, cần phải đánh giá chính xác trữ lượng, chất lượng nước ngầm ở khu vực ven biển ở Phù Mỹ, để có đủ căn cứ khoa học nhằm nghiên cứu và lập quy hoạch sử dụng đất cồn cát ven biển ở địa phương này, trong đó không được xem nhẹ yêu cầu bảo vệ tài nguyên và môi trường. Việc tổ chức quan trắc, giám sát thường xuyên chất lượng môi trường (đất, nước ngầm, nước mặt) tại các khu NTTC là hết sức cần thiết để có thể đánh giá hiện trạng, dự báo xu hướng biến đổi chất lượng môi trường những khu vực này, từ đó đề ra những giải pháp ứng phó kịp thời...

Phạm Tiến Sỹ

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005