Giải pháp nào để phát triển nguồn lợi nghêu Bến Tre?

Thu hoạch nghêu ở Thới Thuận (Bình Đại). Ảnh: H.H

Giá nghêu giống, nghêu thịt ngày càng tăng cao cùng với việc tổ chức quản lý khai thác, phân chia của một số bãi nghêu chưa phù hợp dẫn đến tình trạng “trộm nghêu tập thể” vừa qua. Làm thế nào để có giải pháp tốt để bảo vệ và phát triển nguồn lợi nghêu? Chúng tôi có cuộc trao đổi với bà Trần Thị Thu Nga - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT như sau:

* Bà đánh giá như thế nào về tiềm năng, thế mạnh con nghêu Bến Tre?

- Theo nhiều tài liệu nghiên cứu, nghêu là nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú có nguồn gốc từ xa xưa ở Bình Đại. Hiện Bến Tre đang đứng đầu cả nước về phát triển nghề nuôi nghêu. Toàn tỉnh có khoảng 10 HTX thủy sản nghêu với 8.744 hộ xã viên và 35 tập đoàn nuôi. Tổng diện tích các bãi bồi ven biển có khả năng nuôi nghêu trên 15.000 ha. Diện tích nuôi nghêu ở Ba Tri, Bình Đại, Thạnh Phú được đưa vào khai thác trên 9.600ha.Tổng sản lượng nghêu thịt, nghêu giống hàng năm dao động từ 8.000 đến 27.000 tấn. Theo số liệu thống kê của Sở NN&PTNT, năm 2004, các bãi khai thác khoảng 27.000 tấn nhưng đến năm 2007 thì chỉ còn 8.650 tấn và trong năm 2008 vừa qua đạt 9.000 tấn.

- Thời gian qua, nghề nuôi nghêu góp phần giải quyết cho hàng chục ngàn lao động nghèo ven biển. Từ khi con nghêu được thị trường châu Âu công nhận là sản phẩm sạch, đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thì nhu cầu chế biến xuất khẩu tăng cao. Do vậy, các doanh nghiệp tăng cường công tác quảng bá thương hiệu, mở rộng thị trường. Sản lượng nghêu không đủ cung cấp cho thị trường. Giá nghêu cũng tăng cao, từ vài ba ngàn nay lên khoảng 20.000đ/kg (tại bãi). Nhu cầu nuôi cũng được mở rộng, làm cho nghề nuôi phát triển nhanh. Tuy nhiên, khâu tổ chức quản lý nguồn lợi này còn nhiều bất cập. Nhiều địa phương còn xảy ra tình trạng trộm nghêu, có nơi qui tụ đến hàng ngàn người như ở Thạnh Phú vừa qua.

* Vì sao tổ chức Hội đồng biển quốc tế lại chọn nghề khai thác nghêu ở Bến Tre để chứng nhận tiêu chuẩn MSC?

- Con nghêu là nguồn lợi thiên nhiên của các quốc gia vùng biển châu Á và đặc thù của tỉnh ta; con nghêu có giá trị cao về kinh tế và xã hội. Có sự tổ chức quản lý khai thác theo mục tiêu phát triển bền vững của các cơ quan có thẩm quyền và ngư dân ven biển. Bằng nhiều giải pháp nhưng trước tiên là bảo vệ và phát triển nguồn lợi nghêu (dự án RIA 2, dự án phân viện kinh tế qui hoạch). Bảo vệ môi trường môi sinh, gồm chương trình bảo vệ và phát triển đa dạng sinh học (Viện Sinh học nhiệt đới, chương trình FSPS). Kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm, chương trình kiểm soát thu hoạch nhuyễn thể 2 mảnh vỏ do Sở NN&PTNT phối hợp với Trung tâm Nafiqacen thực hiện từ năm 1998. Đó là điều kiện tốt quyết định để con nghêu Bến Tre đến được với thị trường các quốc gia phát triển như Nhật, Singapore, Hong Kong và các nước EU. Đồng thời có sự tham gia quản lý cộng đồng của hàng vạn ngư dân nghèo ven biển; trong đó, có trên 30 tập đoàn, 10 HTX thủy sản quản lý và khai thác theo cơ chế đồng quản lý tại Bến Tre. Đây là cơ hội lớn, đồng thời cũng là thách thức với việc quản lý bảo vệ con nghêu.

Hiện các tỉnh vùng ven biển trong nước và các nước châu Á phát triển mạnh về qui mô diện tích nên nhu cầu con giống tăng cao. Thị trường tiêu thụ sản phẩm cũng tăng từ 10 - 15%. Giá nghêu tăng từ 10 đến 15% (nghêu thịt), 20 đến 30% (nghêu giống). Mặt khác, sản lượng nghêu giống trong tỉnh ngày càng tăng do khai thác có chú trọng đến việc bảo tồn đàn nghêu bố mẹ. Tuy nhiên, công tác quản lý, bảo vệ còn nhiều khó khăn. Do yêu cầu thị trường ngày càng cao về tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, công tác thực hiện qui trình truy xuất nguồn gốc thường xuyên được kiểm tra bởi các nước nhập khẩu và ngày càng khắt khe hơn. Cho nên, cần phải có sự gắn kết chặt chẽ trách nhiệm và quyền lợi của các thành viên trong chuỗi sản xuất. Việc bảo vệ và phát triển nguồn lợi chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Giống không đủ cung cấp cho các địa phương dẫn đến tình trạng tranh chấp nguồn lợi con giống. Công tác hỗ trợ phát triển cộng đồng chưa được các địa phương chú trọng đúng mức. Cơ chế đồng quản lý chưa được phát huy tốt dẫn đến nguồn lợi nghêu bị thất thoát. Sự am hiểu về mục tiêu phát triển bền vững và giá trị của công việc đánh giá tiêu chuẩn MSC chưa nhiều trong ngư dân và các cấp lãnh đạo một số địa phương. Do vậy, việc bảo vệ phát triển bền vững cũng như uy tín trên thương trường chưa được nâng cao.

* Vậy, ngành NN&PTNT có dự định gì trong bảo vệ và phát triển nguồn lợi con nghêu, thưa bà?

- Lãnh đạo các địa phương đã giao cho các HTX, tập đoàn và cộng đồng ngư dân ven biển quyền lợi và trách nhiệm giữ gìn, khai thác để nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng và góp phần xây dựng kinh tế, xã hội địa phương. Hội đồng Biển quốc tế cũng đã quan tâm khi đến Bến Tre là địa chỉ đầu tiên ở Đông Nam Á được lựa chọn ở qui mô nghề cá nhỏ ven bờ để đánh giá chứng nhận tiêu chuẩn MSC. Các khách hàng trong nước và quốc tế cũng đã quen thuộc với con nghêu Bến Tre không chỉ vì ngon, bổ dưỡng mà còn vì sự quan tâm, mong muốn được hỗ trợ cho sự phát triển chất lượng cuộc sống, xã hội của cộng đồng nghèo ven biển. Cho nên trách nhiệm của chúng ta là đừng vì lợi ích trước mắt mà để mất đi lợi ích lâu dài. Do vậy, việc quản lý phát triển bền vững nguồn tài nguyên ven biển nghêu rất cần trách nhiệm cộng đồng của ngư dân. Bởi vì tính đặc thù của đối tượng nghêu tự nhiên chỉ có tổ chức quản lý cộng đồng mới đảm bảo cho quá trình phát triển bền vững. Và, các cơ quan có thẩm quyền cần quan tâm hơn về xây dựng củng cố hệ thống tổ chức quản lý, hệ thống thể chế, chính sách nhằm hỗ trợ cho quá trình phát triển con nghêu.

Thu Huyền

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005