Bà Rịa - Vũng Tàu: Ngư dân Phước Hải, huyện Đất Đỏ giã từ nghề lưới rê

Người dân thị trấn Phước Hải (huyện Đất Đỏ - Bà Rịa - Vũng Tàu) một thời rất tự hào về văn hóa ẩm thực trên quê hương của mình với các món ăn “để đời” như món cá nấu súng hay cá nấu ngọt. Bởi nơi đây có nghề lưới rê (lưới cản) truyền thống khai thác được những loài cá giá trị như cá sửu, cá thu, cá thiều... Hiện những món ăn đó đã trở nên xa xỉ với người dân nơi này vì nghề lưới rê đã thực sự “chết” hơn 5 năm qua.

TIẾC NUỐI MỘT THỜI

Theo ông Nguyễn Quốc Ân, cán bộ phụ trách lĩnh vực thủy sản, UBND thị trấn Phước Hải cho biết, hiện nay ở Phước Hải có 443 tàu khai thác hải sản xa bờ, trong số này chủ yếu khai thác bằng nghề lưới kéo, bẫy ghẹ, lưới vây và các nghề lưới khác… không có chiếc nào hoạt động khai thác bằng nghề lưới rê truyền thống. “Đây là điều đáng buồn, bởi lưới rê là nghề khai thác lâu đời nhất, gắn liền với đời sống kinh tế văn hóa của người dân nơi này” - ông Ân buồn bã nói.

Nghề lưới rê là biểu tượng cho sự sáng tạo và ý chí vươn lên của người dân Phước Hải mà đầu tiên là ấp Hải Lạc. Ông Nguyễn Hữu Lâu, nguyên Trưởng phòng thủy sản huyện Long Đất (trước đây), một người con của ấp Hải Lạc (thị trấn Phước Hải) cho biết: Nghề lưới rê xuất hiện ở Phước Hải từ khoảng thế kỷ XVII-XVIII do ông Trần Văn Màu từ Gò Công (tỉnh Tiền Giang) đến đây lập nghiệp và hướng dẫn mọi người khai thác hải sản sinh sống. Để dệt nên tấm lưới rê, đầu tiên bà con ngư dân sử dụng xơ của cây mấu lấy từ núi Phước Hải, sau đó đến cây gai lấy từ miền Trung và cuối cùng là sử dụng lưới nylon nhập của nước ngoài. Quá trình đánh bắt cá bằng loại lưới rê gắn liền với nhiều giai đoạn phát triển nghề cá, nhưng dù trong giai đoạn nào thì nghề lưới rê vẫn là nghề ăn nên làm ra, giúp cho vùng đất Phước Hải đầy cát trắng trở thành một làng biển trù phú và có những nét văn hóa đặc sắc.

Lưới rê truyền thống có rất nhiều ưu điểm như không gây thương tổn đến nguồn lợi, bởi vì kích thước mắt lưới rất lớn (từ 10-15cm), chỉ bắt được những con cá từ 2kg trở lên, hơn nữa lưới rê không “động chạm” các rạn san hô - “mái nhà” chung của nhiều loài hải sản trú ẩn. Điều mà người dân Phước Hải nuối tiếc nhất đó là lưới rê truyền thống thường khai thác được những loại thủy sản có giá trị cao như cá sửu, cá thu, cá thiều… những loài cá này giúp cho Phước Hải nổi danh với nhiều món ăn truyền thống như cá nấu súng hay cá nấu ngọt mà khó có một người dân của Phước Hải nào quên được. “Đi nhiều nơi chưa có món nào ghiền như cá sửu nấu súng ở quê tui” - anh Tám Quân, một người dân Phước Hải tự hào khoe.

LƯỚI KÉO “GIẾT” LƯỚI RÊ

Nhiều ngư dân của Phước Hải cho biết, thủ phạm chính “giết chết” nghề lưới rê truyền thống đó là các tàu khai thác bằng nghề lưới kéo. Bởi, lưới rê truyền thống có nhược điểm là vàng lưới rất dài (từ 700 – 3.000m), đánh cá chủ yếu vào các đêm tối trăng. Trước năm 2000, người dân ở đây hầu như chưa ai sử dụng radar để quản lý vàng lưới, chính vì vậy, lưới của họ thường xuyên bị tàu lưới kéo cuốn đi. “Nhiều đêm chúng tôi thả lưới vừa xong thì gặp ngay 20 đôi tàu lưới kéo đi hàng ngang, hỏi sao tránh kịp?” ông Nguyễn Hữu Lâu nói.

Sự phát triển nhanh chóng của các tàu lưới kéo làm cho nguồn lợi thủy sản suy giảm, kéo theo các tàu làm nghề lưới rê truyền thống hoạt động kém hiệu quả và “chết” dần qua từng năm. Ông Ân cho biết, nếu như những năm 1995 -1996, Phước Hải có khoảng 45 tàu khai thác bằng nghề lưới rê thì đến năm 2004 không còn chiếc nào, phần lớn chủ ghe bị phá sản, số còn lại chuyển qua nghề lưới kéo, bẫy ghẹ và lưới vây. Mặc dù nhiều người không thích chuyển sang nghề khác, nhưng để tồn tại bắt buộc họ phải chuyển nghề “Tui không thích làm nghề khác nhưng nguồn lợi cạn kiệt, khai thác lưới rê không còn hiệu quả buộc gia đình phải chuyển qua nghề lưới kéo để sinh sống” - ông Nguyễn Thanh Hùng, một ngư dân ở Phước Hải nói.

Theo ông Nguyễn Hữu Lâu nhận định, nghề lưới rê của Phước Hải rất khó có cơ hội để hồi phục, bởi số lượng tàu khai thác bằng nghề lưới kéo ngày càng tăng và tập trung ngày càng nhiều hơn vào các vùng biển thuộc địa phận của tỉnh, làm cho nguồn lợi thủy sản ngày càng cạn kiệt và không còn ngư trường để tàu lưới rê hoạt động. “Qua 5 đời đi biển bằng nghề lưới rê, năm trước gia đình tui phải bán đi vàng lưới rê cuối cùng, chịu lỗ mấy trăm triệu đồng” - Ông Nguyễn Hữu Lâu là người cuối cùng ở Phước Hải miễn cưỡng từ bỏ nghề lưới rê nói.

Trần Ân Phong

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005