Cam Ranh (Khánh Hòa): Mưu sinh trên bãi triều

Giữa trưa tháng Sáu, nắng gắt. Trên con đường ngoằn ngoèo đầy vỏ sò, vỏ ốc, từng đoàn người đạp xe chở nhau ra bãi Cồn Hàu. Hỏi vội một người trong số họ, chúng tôi mới biết, từ nhiều năm nay, bãi Cồn Hàu, bãi Dương, bến Ghe, Trại Cá… là nơi hàng trăm người dân ở xã Cam Thịnh Đông (thị xã Cam Ranh - Khánh Hòa) và khu vực lân cận mưu sinh từ việc bắt con hàu, con phi… bán làm thức ăn cho tôm hùm.

* PHẬN NGƯỜI TRÊN BÃI CỒN HÀU

Trời nắng rát mặt. Băng qua mấy chiếc “cầu khỉ” bắc qua những con mương dẫn nước vào khu đìa tôm, lội thêm mấy đoạn bùn lầy xen lẫn vỏ hàu sắc nhọn, chúng tôi đến bãi Cồn Hàu - nơi hàng trăm người dân đang cặm cụi đào xới, nhặt nhạnh… Vừa nhặt vội mấy con phi, con xúc (là những loại sò nhỏ, giá trị kinh tế thấp, chủ yếu làm thức ăn cho tôm hùm) bới được dưới lớp cát, chị Lê Thị Xuân (thôn Hiệp Thanh - xã Cam Thịnh Đông) cho biết: “Hầu hết những người mưu sinh trên bãi Cồn Hàu đều không có việc làm ổn định, cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Như gia đình tôi, hơn 10 năm nay, ban ngày đi phụ hồ, chiều tối ba mẹ con lại ra đây bắt con phi, con hàu bán kiếm tiền trang trải cuộc sống và lo cho 2 đứa nhỏ ăn học”. Qua tâm sự của chị Xuân, chúng tôi được biết, chồng chị mất vì bạo bệnh. Một mình chị phải gồng mình nuôi 2 đứa con đang tuổi ăn tuổi lớn.

Bên kia mương nước dẫn vào khu đìa tôm, anh Măng Căm (người dân tộc Raglai, ở xã Cam Thịnh Tây, thị xã Cam Ranh) với sang: “Nhà tôi có 6 người. Vợ mới sinh phải ở nhà địu con, không đi bắt con phi, con hàu được; 3 đứa còn lại nhỏ lắm. Một mình tôi đạp xe hơn 10 cây số xuống đây bắt phi. Mỗi con nước, tôi kiếm được khoảng 35 nghìn đồng, có tiền mua gạo về nuôi cả nhà nên phải cố gắng”. Cách đó không xa, chị Phạm Thị Mai Kiên (thôn Hiệp Thanh) mới 30 tuổi mà trông như đã ngoài 40. Những lo toan cuộc sống đè nặng lên đôi chân gầy yếu khiến bước đi của chị trở nên xiêu vẹo. Xách giỏ phi chưa đầy 2kg, chị cho biết: “Hôm nay, tôi phải về sớm để bán mớ phi vừa đào được, lấy tiền mua thuốc cho đứa con nhỏ đang bệnh ở nhà”…

Những người làm chung nghề này trên bãi Cồn Hàu, ai cũng biết hoàn cảnh đáng thương của em Phạm Tiến Vũ (thôn Hiệp Thanh, xã Cam Thịnh Đông). Mới 11 tuổi, học lớp 5, nhưng do sớm phải bươn chải mưu sinh nên trông Vũ có vẻ già dặn, cứng cáp hơn so với các bạn cùng trang lứa. Khi Vũ chưa chào đời, ba em đã bỏ mẹ em để đi theo người khác. Năm em lên 5 tuổi, mẹ đi thêm bước nữa. Từ đó, Vũ phải sống nương nhờ vào ông bà ngoại đã ngoài 60 tuổi. Lớn thêm một chút, hàng ngày, buổi sáng Vũ đi học, buổi chiều theo dì ra biển bới con xúc kiếm tiền. Ngày ngày, khi thủy triều chưa lên, đôi chân nhỏ bé của Vũ đã dò dẫm kiếm sống trên bãi. Thương em tay yếu, không đào được sâu nên mỗi khi rời bãi, các cô, các chị vẫn thường “dúi thêm” vào giỏ của em ít nhiều con hàu, con phi. Khi chúng tôi hỏi thăm, Vũ cho biết: “Em bắt xúc đem bán lấy tiền đỡ đần ông bà ngoại và “bỏ heo” để vào năm học mới mua quần áo, sách vở…”.

* VẤT VẢ MƯU SINH

Ngoài hàng trăm hộ dân ở xã Cam Thịnh Đông và các xã lân cận, không ít người dân tộc thiểu số từ các xã phía Tây của thị xã Cam Ranh cũng tìm đến bãi Cồn Hàu, bãi Dương, khu vực Bến Ghe, Trại Cá để bắt ốc mưu sinh. Từ hơn 10 năm nay, việc đào phi, cạy hàu đã trở thành nghề chính của họ. Tùy theo con nước, bất kể ngày hay đêm, mỗi khi nước rút, họ lại vác đồ nghề ra bãi. Khi đêm xuống, mỗi người lại trang bị thêm đèn pin để đi làm, có khi đến 2 giờ sáng mới về.

Vào mùa này, thủy triều thường rút ra xa, để lại bãi đất trống trong nhiều giờ nên người dân đi khai thác con hàu, con phi… rất đông. Có người đi làm từ 13 - 16 giờ, cũng có người tranh thủ làm buổi tối từ 16 - 23 giờ để kiếm thêm thu nhập. Để bắt được con phi, con xúc… người già, trẻ em và phụ nữ ở lại trên bãi, dùng cuốc chĩa móc lớp bùn cát lẫn lộn với hàng trăm thứ vỏ ốc, vỏ sò lên; sau đó mới dùng muỗng lớn đào lớp cát bên dưới; với con hàu, người ta dùng một móc sắt cứng vừa để móc hàu dưới lớp cát vừa để tách những con còn sống ra khỏi những con đã chết. Trung bình, mỗi người một ngày có thể bắt được từ 2 - 2,5kg phi, 2 - 3kg sò, 3 - 4kg hàu… Còn với những người đàn ông khỏe mạnh, họ bơi ra nơi có mực nước sâu khoảng 1 - 1,5m để cạy hàu bám vào đá, san hô. Công việc nguy hiểm nhưng thu nhập cao hơn.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Hữu Ngạn - Chủ tịch Hội Nông dân xã Cam Thịnh Đông cho biết: “Khu vực bãi triều xã Cam Thịnh Đông đã tạo việc làm cho nhiều gia đình khó khăn trên địa bàn xã và hộ đồng bào dân tộc Raglai ở các xã lân cận. Nó đã giúp nhiều gia đình vượt qua cảnh thiếu ăn, lo cho con cái học hành. Làm nghề này rất vất vả, có người bị vỏ hàu cắt đứt chân tay, bị nhiễm trùng nặng, có người vì kiệt sức, say nắng mà ngất xỉu… Hiện nay, làm nghề này, mỗi người chỉ thu được khoảng 35 - 40 ngàn đồng/ngày”.

* CẦN KHAI THÁC HỢP LÝ

Xã Cam Thịnh Đông kéo dài từ phường Ba Ngòi đến giáp ranh tỉnh Ninh Thuận, ôm trọn phía Tây Nam vịnh Cam Ranh, với khoảng 9km nằm trong rạn san hô, có vùng bãi triều ổn định. Đây chính là điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc sinh trưởng của nhiều loại động vật thân mềm và giáp xác, trong đó có con hàu, con phi, con xúc… Tuy nhiên, việc khai thác các loại sinh vật này một cách tự phát, ồ ạt và thiếu định hướng đã khiến số lượng cá thể của chúng bị giảm sút, kéo theo đa dạng sinh học tại khu vực này cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Để khai thác nguồn lợi thủy sản tại khu vực bãi triều xã Cam Thịnh Đông một cách bền vững, chính quyền địa phương cần có biện pháp quản lý, hướng dẫn người dân khai thác tuân thủ các quy định về mùa vụ, thời hạn khai thác, vùng khai thác, kích cỡ được phép khai thác, tránh khai thác quá mức… Có như thế, vùng bãi triều này mới bảo tồn được sự đa dạng sinh vật, bảo vệ môi trường tự nhiên và không ảnh hưởng nhiều đến đời sống của hàng trăm người dân đang vất vả mưu sinh bằng nghề này. Về lâu dài, Nhà nước cần giúp đỡ đào tạo nghề, hỗ trợ vốn… để người dân có thể chuyển đổi nghề nghiệp, ổn định cuộc sống như mong muốn của vợ chồng anh Nguyễn Tấn Chung (phường Cam Linh - thị xã Cam Ranh): “Chúng tôi chỉ mong có việc làm ổn định để lo cho cuộc sống gia đình, con cái học hành, chứ cứ đào bới như thế này bấp bênh lắm!”.

Chúng tôi rời bãi triều xã Cam Thịnh Đông khi bóng tối đã lấp dần một vài khoảng trống nhấp nhô do người đào phi, cạy hàu để lại. Trên bờ đìa, một tốp phụ nữ, tay xách giỏ chân bước vội về nhà; phía đối diện, một tốp khác đầu đội đèn pin, lưng đeo gùi, tay cầm cuốc chĩa vội vàng ra bãi. Những lời chào hỏi nhau bỗng chốc hòa vào tiếng sóng vỗ.

B.L - T.N

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005