Công bằng cho con cá Việt Nam

Việc đưa cá tra, cá basa của Việt Nam vào danh mục cá da trơn (catfish) để áp theo đạo luật mới của Mỹ về việc xuất hàng vào quốc gia này, đã khiến dư luận không khỏi ngạc nhiên vì cách ứng xử kiểu “sáng đúng, chiều sai” của kẻ mạnh.

Thế nhưng, việc thay đổi tên gọi “tra”, “basa”, “swai” hay “catfish” cũng không làm ảnh hưởng tới chất lượng con cá của vùng ĐBSCL- vốn dĩ được dòng sông Mê Kông ưu ái tạo nên chất lượng thịt thơm, ngon. Và vì vậy, nếu định nghĩa mới được thông qua, cá tra, basa của VN khi xuất khẩu vào thị trường Mỹ, dẫu bị giám sát ngặt nghèo hơn, không chỉ về sản phẩm mà còn cả về quy trình sản xuất, thì như vậy một lần nữa chúng ta càng phải tự khẳng định chất lượng của con cá tiềm năng vùng châu thổ này.

Nhớ lại, năm 2002, cá tra của Việt Nam bán vào Mỹ bị ngành kinh doanh cá da trơn của Mỹ buộc không được mang tên cá da trơn. Các nhà lập pháp Mỹ lập luận rằng, tuy cá tra của Việt Nam cũng là cá da trơn, nhưng catfish không là danh từ chỉ các loại cá da trơn nói chung mà chỉ dành chỉ loại “cá da trơn đặc chủng” của Mỹ. Và người “khổng lồ” này cho rằng, việc lấy tên basa catfish, Việt Nam đang hưởng lợi từ thành quả tiếp thị của những người nuôi cá Mỹ.

Trên thực tế, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu cá basa và cá tra sang Mỹ từ năm 1996. Năm 1998, lượng cá lát không xương đông lạnh của Việt nam xuất sang đây chỉ vỏn vẹn 260 tấn. Nhưng đến cuối năm 2001 đã vọt lên gần 8.000 tấn. Sự thành công bất ngờ này đã khiến các nhà nuôi cá ở Mỹ “vin” vào việc Việt Nam đang hưởng thành quả của những người nuôi cá ở Mỹ khi lấy tên là cá basa catfish. Và như thế, bất chấp sự phản đối của Việt Nam, Quốc hội Mỹ đã thông qua lệnh cấm tạm thời, theo đó, chỉ có cá da trơn của Mỹ được gọi là catfish, còn cá của Việt Nam phải được gọi bằng tên tra hay basa.

Thế nhưng bây giờ chính người Mỹ lại gây áp lực để gọi cá tra của Việt Nam là... cá da trơn (catfish)!? Câu chuyện này lặp lại y như năm 2002, khi cá của Việt Nam sau sự kiện “không được gọi đúng tên” vẫn tiêu thụ không hề giảm sút tại thị trường Mỹ. Và thế là, con cá xuất xứ từ Việt Nam tiếp tục bị phía Mỹ áp mức chống bán phá giá rất cao (64%), trong khi lúc đó mới chiếm thị phần khoảng 5% trên thị trường Mỹ. Nhưng điều mà các nhà sản xuất cá da trơn của Mỹ không thể ngờ tới là chính vì bị áp thuế chống bán phá giá một cách oan uổng, danh tiếng của con cá tra Việt Nam càng được nhiều người biết tới, và không chỉ hạn chế ở thị trường Mỹ, con cá tra Việt Nam còn mở rộng thị phần trên toàn thế giới, sản lượng và công suất chế biến tăng lên 6 lần so với năm 2002, giá trị xuất khẩu của con cá tra đạt khoảng 1,4 tỷ USD vào năm 2008.

Tranh luận rằng cá tra, basa nhập khẩu từ Việt Nam không phải là cá da trơn, sau 7 năm các nhà nuôi cá Mỹ lại đang nói... ngược lại. Và theo đó, cá tra của Việt Nam sẽ bị đặt dưới một chế độ kiểm tra ngặt nghèo, mà phía Mỹ gọi là “chính sách tương đương”, nghĩa là Việt Nam phải đáp ứng được các điều kiện tương đương với Mỹ về luật pháp, năng lực thực hiện, quy trình sản xuất.vv… Thực ra tất cả những động thái này của Mỹ cũng nhằm mục đích bảo hộ cho những người nuôi cá trong nước và hạn chế sản phẩm cá tra, basa của Việt Nam vào Mỹ. Điều này thật không công bằng với chính người tiêu dùng Mỹ bởi như vậy là đồng nghĩa với việc “các thượng đế” có ít sự lựa chọn hơn và phải chịu giá cao hơn. Đặc biệt, với con cá tra, basa của Việt Nam- thực phẩm luôn được người tiêu dùng Mỹ ưa thích không chỉ vì giá rẻ mà còn vì chất lượng thịt thơm, ngon hơn.

Tất nhiên, nếu định nghĩa mới được thông qua, để xuất cá tra, cá basa sang thị trường Mỹ, các nhà xuất khẩu Việt Nam sẽ phải tốn thêm nhiều công sức và tiền bạc để đáp ứng các yêu cầu ngặt nghèo của Bộ Nông nghiệp Mỹ. Vẫn biết, quy trình sản xuất là điểm yếu của Việt Nam, vì phát triển nóng, nhỏ lẻ, thiếu quy hoạch. Để xác lập một quy trình sản xuất tương đương Mỹ, Việt Nam rõ ràng phải mất nhiều năm. Thế nhưng không phải là không thực hiện được.

Trên thực tế, Việt Nam đã có cả chục doanh nghiệp đủ điều kiện xuất hàng vào Mỹ với thuế suất bằng không. Phía Mỹ cũng đã nhiều lần kiểm tra vùng nuôi cá của Việt Nam và khẳng định quy trình sản xuất cá của nông dân ta là an toàn. Thế nhưng để có chứng thực cho vấn đề này rất cần những dữ liệu khoa học. Việc thiết lập hệ thống quan trắc, thu thập thông tin theo quy định, rồi chủ động công bố quy trình sản xuất cá đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là việc cần làm. Tiếp đó là xây dựng mẫu biểu trong đăng ký tiêu chuẩn, từ đó cấp mã số, mã vạch để có thể truy xuất nguồn gốc. Nói tóm lại, quyết liệt tổ chức lại sản xuất và tiêu thụ sẽ giúp cá tra, basa Việt Nam không bị “lép vế” trong đàm phán và được ngang bằng với sản phẩm cùng loại trên thị trường, không chỉ ở Mỹ mà trên toàn thế giới.

Khi vượt qua được các bước kiểm tra ngặt nghèo thì càng chứng minh chất lượng của con cá Việt Nam. Có thế nói, cá tra, basa là sản phẩm trời cho ĐBSCL, cho người nuôi cá Việt Nam. Chỉ với 6.000 ha mặt nước, mỗi năm con cá đã mang về cho đất nước 1,5 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu, từng bước làm thay đổi cả một vùng đất. Vì vậy, không lý gì chúng ta không bảo vệ thương hiệu ca tra, basa Việt Nam, bằng cách giữ chất lượng và giành lại công bằng cho nó, để giúp thế giới hiểu đúng về con cá Việt Nam. Yêu quý con cá tra, basa cũng là yêu quý những dòng sông ở ĐBSCL và yêu quý sản phẩm có nhiều ưu thế do người nông dân Việt Nam làm ra./.

Tuyết Yến

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005