Sóc Trăng: Tan nát “đời nghêu”

Sóc Trăng có hai bãi nghêu giống thuộc vào loại lớn của khu vực ĐBSCL là bãi nghêu Cù Lao Dung (huyện Cù Lao Dung) và bãi nghêu Trà Sết (Vĩnh Châu). Trong những năm gần đây, với kiểu khai thác hủy diệt đời nghêu đang... tan nát.

Bãi nghêu ở huyện Vĩnh Châu thuộc vào hàng “đệ nhất tỉnh”, với chiều ngang 3km, chiều dài 17km từ ấp Cà Lăng A Biển của xã Vĩnh Châu kéo đến ấp Huỳnh Kỳ của xã Vĩnh Hải...

Bắt từ “trong trứng”...

Mùa cào nghêu giống bắt đầu từ tháng 3 âm lịch đến cuối tháng 7 âm lịch hàng năm. Vô vụ, bãi nghêu giống Trà Sết, xã Vĩnh Hải (Vĩnh Châu) mỗi ngày có từ trên 500 đến hơn 1.000 người ra cào nghêu giống. Người lớn, trẻ em, phụ nữ, thanh niên trai tráng... Từng tốp, từng tốp với chiếc vợt gọng sắt, bao lưới là loại “lưới mùng” - loại dùng để vợt nghêu cám - thay nhau quần thảo trên những lạch nước đọng trên mặt bãi. Nghêu cám thật ra chỉ là loại nghêu dạng ấu trùng, vỏ màu trắng sữa và li ti như... hạt cám.

Ba mẹ con chị Thạch Thị Tha cào từ 8 giờ sáng đến tận non 12 giờ với mớ nghêu lẫn tạp chất trong thau ước chừng 1kg. Cả chị Tha và người thu mua đều căng mắt vào thau đựng mớ nghêu để đánh giá tỷ lệ nghêu giống... Cuối cùng, thau nghêu cám cũng được định giá 60 ngàn đồng trong tiếng thở phào của chị Tha. Chị vừa cười vừa nói với chúng tôi: “Được vậy là trúng lắm rồi vì năm nay nghêu ít lắm. Mấy hôm trước ba mẹ con cào cả buổi chỉ cỡ 30 - 40 chục ngàn. Mọi năm có ngày cào được tới 1 - 2 trăm ngàn”.

Anh thanh niên đang phụ trách việc đánh giá tỷ lệ nghêu thuê cho thương lái than thở: “Năm nay thất quá! Tỷ lệ nghêu giống cào được chỉ bằng 20 - 30%, giá bán cao nhất cũng chỉ 200 - 300 ngàn đồng/kg. Có năm lên đến cả triệu đồng/kg. 2 - 3 năm nay ở đây người ta chỉ mua mớ chớ không cân. Tôi mua từ sáng tới giờ chỉ mới hơn chục ký mà muốn mờ mắt. Mình phải coi thật kỹ nếu không chủ sẽ không mướn”.

Còn ở bãi nghêu giống đầu cồn Cù Lao Dung cũng có mùa khai thác tương tự. Vào tháng 4.2008, huyện cũng đã thành lập Hợp tác xã khai thác nghêu Cù Lao Dung và giao khoán cho HTX quản lý diện tích mặt nước bãi bồi ven biển thuộc xã An Thạnh 3 và xã An Thạnh Nam tổ chức quản lý và khai thác.

Chủ nhiệm HTX nghêu Cù Lao Dung cho biết: “Do năm nay do mưa sớm nên lượng nghêu giống giảm. Đã vậy, nguồn nghêu bố mẹ cũng bị ngư dân các địa phương khác đến khai thác vô tội vạ càng làm cho lượng nghêu giống giảm mạnh. Chủ nhiệm Hưởng lo lắng: “Nếu không ngăn chặn được tình trạng khai thác nghêu bố mẹ như hiện nay thì quyền lợi nghêu giống sẽ bị cạn kiệt mất. Tuy nhiên, việc quản lý rất khó vì số tàu từ nơi khác đến khai thác hàng trăm chiếc không cách gì ngăn chặn được”...

Thế nhưng, cách cào nghêu ở đây thuộc hàng khủng hơn, đó là dùng ghe cào. Giàn cào nghêu cũng dùng lưới mùng để bao, nhưng giàn cào bằng sắt khá lớn, có giàn neo để miệng lưới bám sát đáy. Cào bằng ghe năng suất cao hơn cào tay nhưng... thuộc vào loại “đào tận gốc, trốc tận rễ”.

Hai bãi nghêu giống Cù Lao Dung và Trà Sết là hai bãi nghêu cung cấp lượng nghêu giống cho cả bãi nghêu dọc tuyến ven biển huyện Vĩnh Châu với chiều dài ít nhất là 17km, bắt đầu từ ấp Cà Lăng A Biển của xã Vĩnh Châu (Vĩnh Châu) đến ấp Huỳnh Kỳ của xã Vĩnh Hải, với chiều ngang khoảng 3km. Sản lượng nghêu thịt hàng năm trung bình từ 10.000 đến 12.000 tấn. Với cung cách “khai thác” này thì không biết bao lâu sẽ cạn nguồn?!

Đã tác hợp nhưng... chưa thể hợp tác

Thực tế là từ tháng 3.2007, Phòng Kinh tế huyện Vĩnh Châu đã có dự án tổ chức khoanh vùng quản lý khai thác nghêu giống từ 100 – 300ha và tổ chức các điểm thu mua nguồn nghêu giống từ những hộ dân khai thác ngoài khu vực quản lý, để bổ sung vào khu vực nuôi nghêu thương phẩm. Dự kiến sẽ có 3 HTX được hình thành thuộc khu vực các xã Vĩnh Châu, Lạc Hoà và Vĩnh Hải để đến năm 2010, diện tích nuôi nghêu thương phẩm sẽ là 1.000ha, sản lượng khai thác 10 ngàn tấn/năm và đến năm 2015 diện tích nuôi sẽ đạt 2.000ha với sản lượng dự kiến 20 ngàn tấn/năm. Thế nhưng, cái khó của địa phương là phần lớn những hộ dân hành nghề cào nghêu là những hộ nghèo, ít đất sản xuất và tâm lý “chim trời cá nước, ai bắt được nấy ăn” nên hầu như dự án không triển khai được. Còn ở huyện Cù Lao Dung, cũng chính từ tâm lý này mà HTX cũng hết sức chật vật trong việc quản lý bãi nghêu giống... Đã xảy ra ẩu đả trên bãi nghêu Cù Lao Dung giữa người dân địa phương với ngư dân từ nơi khác đến.

Tháng 6 vừa qua, huyện Vĩnh Châu đã mời HTX Rạng Đông của tỉnh Bến Tre sang tổ chức hội thảo về kinh nghiệm tổ chức, quản lý, khai thác các bãi nghêu với sự tham dự của các ngành chức năng và HTX nghêu Cù Lao Dung. Theo kinh nghiệm của HTX Rạng Đông, việc đưa ghe cào vào bãi nghêu giống là điều cấm kỵ vì sẽ phá vỡ môi trường sống của loài nghêu. Nếu đầu mùa nền bãi là cát phẳng và cứng thì chỉ đến giữa vụ, lớp cát đã bị tẩy đi nhiều và bùn sẽ lấp vùi cả nghêu giống và nghêu thịt. Nếu như tại bãi nghêu Trà Sết, mỗi ngày ít nhất là 500 người cào liên tục từ đầu cho đến cuối vụ, thì tại bãi nghêu Cù Lao Dung cũng có hàng trăm ghe cào mỗi ngày khi vào vụ.

Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ bảo vệ nguồn lợi thủy sản bức xúc nói: “Hình thức khai thác như hiện nay là một hình thức mang tính huỷ diệt. Không ai đem máy vô cào nghêu cám bao giờ vì nghêu rất dễ vỡ và môi trường bị xáo trộn. Phải cào tay sau đó chuyển về vùng nước khác thuận lợi để ương lên nghêu giống bán lợi nhuận mới cao hơn. Đặc biệt là không được phép khai thác nguồn nghêu bố mẹ (nghêu thương phẩm) một cách vô tội vạ như hiện nay”.

Cao Thành Long

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005