6 bệnh nguy hiểm nhất thường gặp trên tôm và cá nuôi

Vừa qua Bộ NN và PTNT đã ban hành thông tư số 39/2009/TT - BNNPTNT về việc ban hành danh mục 6 loại bệnh thuỷ sản phải công bố dịch.

1. Bệnh đốm trắng (White spot diseases)

- Tác nhân gây bệnh là White spot syndrome virus.

- Các loài cảm nhiễm là tôm sú, tôm chân trắng, tôm lớt, tôm rảo, tôm rằn.

*Dấu hiệu bệnh: Dấu hiệu đặc trưng nhất của bệnh là những đốm trắng ở dưới vỏ (dễ nhìn thấy nhất ở vỏ giáp đầu ngực). Tôm khi mắc bệnh thường nổi lên ở tầng mặt, bỏ ăn, hoạt động kém, dạt vào bờ. Các phần phụ như râu, chân... bị tổn thương, cơ thể bị sinh vật bám nhiều bẩn và nhớt.

*Lây truyền của bệnh: Bệnh chủ yếu lây truyền theo chiều ngang là chính. Bệnh lây truyền từ các loài giáp xác như tôm, ghẹ, cua còng... và đặc biệt lây lan nhanh trong ao khi tôm khoẻ ăn thịt tôm bị bệnh. Ấu trùng tôm giống ở giai đoạn sớm có thể nhiễm virus nếu bố mẹ mang mầm bệnh (lây lan theo chiều thẳng đứng).

Trong ao nuôi bệnh thường xuất hiện từ tháng thứ nhất trở đi. Khi bệnh bùng phát thì tỷ lệ chết cao và rất nhanh. Trong vòng từ 3 - 10 ngày sau khi phát bệnh thì tôm chết hầu hết trong ao, lên tới 100%.

2. Hội chứng Taura (Taura syndrome)

- Tác nhân gây bệnh là Taura syndrome virus (TVS).

- Loài cảm nhiễm là tôm chân trắng.

*Dấu hiệu của bệnh: Bệnh TVS có 3 giai đoạn là cấp tính, chuyển tiếp và mãn tính. Khi tôm ở giai đoạn cấp tính thì dấu hiệu rõ nhất là tôm bơi lờ đờ, trong ruột không có thức ăn, vỏ mềm. Đặc biệt đuôi phồng và có màu đỏ nên còn gọi là bệnh đỏ đuôi. Trong giai đoạn chuyển tiếp có các đốm đen trên biểu bì, tôm có thể có hoặc không bị phồng đuôi và chuyển màu đỏ. Những con tôm nhiễm bệnh vượt qua thời kỳ cấp tính và chuyển tiếp sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính. Ở giai đoạn này các dấu hiệu bệnh lý biến mất nhưng con tôm sẽ mang mầm bệnh đến hết cuộc đời.

*Lây truyền của bệnh: Đây là bệnh thường gặp đặc trưng ở tôm chân trắng. Bệnh có thể lan truyền theo chiều ngang hoặc chiều thẳng. Bệnh xuất hiện ở hầu hết các giai đoạn từ tôm post đến tôm trưởng thành. Ở một số nơi bệnh bùng phát sau khi trời mưa to và kéo dài. Tôm chết thường chìm xuống đáy. Khi thấy có tôm chết nổi lên thì có nghĩa là tôm chết chìm dưới đáy ao đã rất nhiều, tỷ lệ chết lớn (đến 95%).

3. Bệnh đầu vàng (Yellow head diseases)

- Tác nhân gây bệnh là Yellowhead virus (YHV).

- Loài cảm nhiễm là tôm sú, tôm chân trắng, tôm rằn, tôm rảo, tôm lớt.

*Dấu hiệu của bệnh: Tôm ăn nhiều hơn mức bình thường trong vài ngày sau đó bỏ ăn đột ngột. Sau khoảng 1 - 2 ngày thì tôm bơi lờ đờ, có xu hướng dạt vào bờ và chết. Toàn thân có màu vàng nhợt nhạt. Kiểm tra bằng mắt thì thấy phần đầu ngực và gan tụy chuyển sang màu vàng.

*Lây truyền của bệnh: Bệnh lây chuyền theo chiều ngang. Virus lây truyền từ tôm bệnh sang tôm khoẻ trong ao, hoặc từ những loài tôm tự nhiên khác.

Bệnh thường xảy ra ở các ao nuôi với mật độ cao, điều kiện môi trường xấu.

Bệnh gây chết rất nhanh với tỷ lệ chết có thể lên đến 100% trong vòng từ 2 - 3 ngày.

4. Bệnh xuất huyết mùa xuân ở cá chép (Spring viraemia of carp)

- Tác nhân gây bệnh là Spring viraemia of carpvirus (SVCV).

- Các loài cảm nhiễm là cá chép, cá chép Koi, cá trắm cỏ, cá mè trắng, cá mè hoa, cá diếc, cá vàng, cá nheo.

*Dấu hiệu của bệnh: Cá trong ao có hiện tượng ngạt thở, bơi lên tầng mặt, cá bơi không định hướng và mất thăng bằng. Nhìn bên ngoài thấy da có màu tối và xuất huyết. Mang có màu nhợt nhạt xuất huyết, mắt cá hơi lồi ra.

Nội tạng cá xuất huyết ở hầu hết các cơ quan như tim, gan, thận, ruột... trong xoang bụng có nhiều dịch nhờn.

*Lây truyền của bệnh: Bệnh gặp chủ yếu là ở cá chép. Virus gây bệnh từ giai đoạn cá giống đến cá thịt. Sự truyền nhiễm ngang có thể là trực tiếp qua vật trung gian, nước cũng đóng vai trò nhân tố vô sinh chính. Bệnh còn lây lan khi tiếp xúc trực tiếp với chất thải từ cá nhiễm bệnh. Bệnh thường xuất hiện chủ yếu vào mùa xuân và mùa thu. Đây là loại bệnh cấp tính nên phát bệnh rất nhanh và có tỷ lệ chết rất cao.

5. Bệnh do KHV (Koi herpesvirus diseases)

- Tác nhân gây bệnh là Koi herpesvirus (KHV).

- Loài cảm nhiễm là cá chép, cá chép Koi.

*Dấu hiệu của bệnh: Những dấu hiệu lâm sàng bao gồm: Cá bị bệnh có biểu hiện hôn mê và hoạt động bất thường, mất thăng bằng. Da mất chất nhầy và trở nên khô. Trên da xuất hiện những vết loét, phồng rộp lên. Mắt cá trũng xuống. Mang cá có màu nhợt nhạt, các mô tế bào hoại tử kèm theo sự nhiễm khuẩn thứ phát của vi khuẩn và nấm.

*Lây truyền của bệnh: Bệnh thường bùng phát ở nhiệt độ từ 15 - 28oC. Bệnh lây truyền trong ao từ những con cá bị bệnh qua tiếp xúc trong nước. Virus còn có thể lây truyền qua phân, nước tiểu, mang và da cá.

Bệnh gây chết cá rất nhanh. Cá bắt đầu chết trong khoảng từ 24 - 48h sau khi xuất hiện dấu hiệu bệnh. Tỷ lệ chết có thể từ 80 - 100%.

6. Bệnh hoại tử thần kinh - VNN (Viral nervous necrosis/Viral encephalopathy and retinopathy)

- Tác nhân gây bệnh là Bantanodavirus.

- Loài cảm nhiễm là cá song, cá vược, cá giò, cá tráp.

*Dấu hiệu của bệnh: Bệnh xuất hiện ở hầu hết các giai đoạn của cá. Cá ở giai đoạn ấu trùng hoặc cá giống khi mắc bệnh thì bơi lờ đờ trên mặt nước do bóng hơi trương phồng, bơi không định hướng và chúc đầu xuống dưới.

Cá nuôi lồng khi mắc bệnh cá có màu đen, đuôi và các vây cũng chuyển màu đen, cá bơi không định hướng (bơi xoáy tròn theo hình trôn ốc). Cá bỏ ăn, trong ruột không có thức ăn. Cá hoạt động và bơi lội yếu dần và chết nổi trên mặt nước hoặc chìm xuống đáy lồng.

*Lây truyền của bệnh: Bệnh lây truyền nhanh đặc biệt là nuôi lồng bè chung nguồn nước. Bệnh thường bùng phát từ tháng 5 đến tháng 10. Nhiệt độ thích hợp của bệnh phát triển là 25 - 300C, khi môi trường có những thay đổi đột ngột về nhiệt độ hoặc độ mặn. Khi cá có dấu hiệu bị bệnh thì khoảng 3 - 5 ngày sau cá bắt đầu chết nhanh và đồng loạt.

Trên đây là 6 loại bệnh nguy hiểm trên tôm và cá nuôi do virus gây ra. Đặc điểm chung của các bệnh này là tốc độ lây lan nhanh và qua nhiều con đường khác nhau. Tỷ lệ chết cao và rất nhanh, gây thiệt hại rất lớn về kinh tế. Đặc biệt là chưa có thuốc phòng trị đặc hiệu. Vì vậy khi nuôi những đối tượng có khả năng cảm nhiễm với 6 loại bệnh trên cần tập trung vào phòng ngừa là chính:

- Cần kiểm tra chất lượng con giống, mua con giống ở những cơ sở có uy tín và con giống đã qua kiểm dịch.

- Thả nuôi với mật độ vừa phải, nuôi đúng mùa vụ.

- Quản lý tốt chất lượng nước như: độ pH, hàm lượng oxi, các loại khí độc như H2S, NH3...

- Sử dụng các loại thức ăn có chất lượng tốt, tăng cường bổ sung dinh dưỡng nhằm tăng sức đề kháng cho vật nuôi.

- Khi trong ao, hay lồng bè nuôi xuất hiện những dấu hiệu bệnh cần thông báo và kiểm tra để có biện pháp cách ly phòng tránh bệnh lây lan trên diện rộng và bùng phát thành dịch.

KS NGUYỄN QUỐC MINH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005